Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Święto Lotnictwa Polskiego
2024-08-28, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

Święto Lotnictwa Polskiego

Szachownica lotnicza stosowana w lotnictwie polskim w latach 1918–1921 [Grafika: wikipedia/domena publiczna]
Szachownica lotnicza stosowana w lotnictwie polskim w latach 1918–1921 [Grafika: wikipedia/domena publiczna]
28 sierpnia jest obchodzone Święto Lotnictwa Polskiego. Upamiętnia zwycięstwo Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge w Berlinie w 1932 roku. Zdobyli pierwsze miejsce na polskim samolocie RWD-6, którego współkonstruktorem był inżynier Stanisław Wigura.
Od 31 lat, to jest od 1993 roku, 28 sierpnia jest wspólnym świętem lotnictwa cywilnego, wojskowego oraz przemysłu lotniczego. W okresie międzywojennym, na pamiątkę pierwszego lotu bojowego w niepodległej Polsce, święto lotnictwa obchodzono 5 listopada.

Początki polskiego lotnictwa są ściśle związane z lotnictwem wojskowym. Pierwszy lot bojowy samolotu z biało-czerwonymi znakami odbył się 5 listopada 1918 roku - jeszcze przed oficjalnie uznanym dniem odzyskania niepodległości - 11 listopada. Za sterami maszyny, która wystartowała z lwowskiego lotniska Lewandówka, przejętego kilka dni wcześniej od wojsk austriackich, siedział porucznik Stefan Bastyr, zaś rolę obserwatora na pokładzie pełnił porucznik Janusz de Beaurain. Lotnicy zrzucili 15-kilogramowe bomby i ostrzelali ukraińskich żołnierzy wycofujących się po próbie ataku na Dworzec Główny we Lwowie.

Pierwszym rozkazem dotyczącym organizacji lotnictwa wojskowego był rozkaz Sztabu Generalnego Wojska Polskiego o organizacji służby technicznej wojsk. W marcu 1919 roku utworzono Szefostwo Lotnictwa przy Naczelnym Dowództwie.

Zwycięstwo Żwirki i Wigury na zawodach w 1932 roku, do którego nawiązuje Święto Lotnictwa, było spektakularnym polskim sukcesem na największej wówczas imprezie lotniczej na świecie. Na berlińskim lotnisku zabrzmiał "Mazurek Dąbrowskiego", a na maszcie załopotała biało-czerwona flaga. W wywiadzie udzielonym później Rozgłośni Wileńskiej Polskiego Radia Franciszek Żwirko powiedział: "Przypadł nam w udziale zaszczyt wykazania, że jeśli Polska wczorajsza lotnictwo tylko kochała, to dzisiejsza już owocnie nad jego rozwojem pracuje, a Polska jutrzejsza będzie silna, i nie tylko na lądzie, ale i w powietrzu".

W okresie powojennym święto lotnictwa obchodzono pod nazwą "Dzień Lotnika", a władze PRL kilkakrotnie zmieniały jego termin. Świętowano je 1 września - w rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz 23 sierpnia - w rocznicę pierwszych walk myśliwców z 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego na przyczółku warecko-magnuszewskim w 1944 roku.

(więcej)

Początki polskiego lotnictwa przypadły na pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości. Sprawdzianem zdolności, zarówno sił lądowych, jak i lotnictwa, była wojna polsko-bolszewicka 1919-1921. Odwaga i bohaterstwo naszych lotników zostały uhonorowane 164 orderami Virtuti Militari oraz 245 Krzyżami Orderu Odrodzenia Polski.

W okresie międzywojennym nastąpił szybki rozwój przemysłu lotniczego. Wyposażano powietrzną flotę w samoloty rodzimej produkcji, były to między innymi myśliwce - PZL P.11 i P.7, bombowce - PZL.23 Karaś i PZL.37 Łoś czy seria maszyn sportowych, szkolnych i turystycznych - od RWD-1 do RWD-25.

To właśnie na polskich maszynach pod znakiem RWD, nazwanych tak od nazwisk trzech konstruktorów: Stanisława Rogalskiego, Stanisława Wigury i Jerzego Drzewieckiego, latał słynny duet lotniczy - Żwirko i Wigura. Zajmowali pierwsze miejsca w wielu sportowych konkursach lotniczych, w których byli niepokonani. Zginęli 11 września 1932 roku, w katastrofie lotniczej. Podczas lotu do Pragi zostali zaskoczeni przez gwałtowną burzę. Ich samolot - RWD-6 - rozbił się pod Cierlickiem Górnym koło Cieszyna.

Polscy lotnicy ponieśli wybitne zasługi podczas II wojny światowej. W wojnie obronnej 1939 roku walcząc ponad dwa tygodnie w powietrzu, zestrzelili 130 samolotów niemieckich, a kilkadziesiąt innych zniszczyła artyleria przeciwlotnicza. Później Polacy walczyli na niemal wszystkich frontach II wojny światowej. Służyli w RAF - Królewskich Siłach Powietrznych Wielkiej Brytanii, mając wielki wkład w zwycięstwo w bitwie o Anglię. Polskie dywizjony myśliwskie i bombowe brały udział między innymi w operacji w Normandii. Polacy uczestniczyli w starciach z Japonią, wykonywali pionierskie loty w celu przerzutu samolotów przez Atlantyk, a także loty z zaopatrzeniem dla Armii Krajowej i partyzantów na Bałkanach. Mieli też udział w zwalczaniu tzw. latających bomb V1 oraz niesieniu pomocy powstańcom warszawskim w 1944 roku.

W styczniu 1940 roku we Francji powstały Polskie Siły Powietrzne, jako samodzielny rodzaj sił zbrojnych. W walkach nad Francją nasi piloci zestrzelili 51 samolotów niemieckich, trzy - prawdopodobnie oraz sześć uszkodzili. Po upadku Francji personel lotnictwa został ewakuowany do Wielkiej Brytanii.

Tam, pierwsze polskie dywizjony lotnicze powstały już w lipcu i sierpniu 1940 roku. W bitwie o Anglię wzięło udział 144 polskich pilotów, 29 z nich poległo. Najpierw w składzie, a potem u boku RAF, walczyły cztery polskie dywizjony: dwa bombowe - 300 i 301 i dwa myśliwskie - 302 i 303 oraz 81 polskich pilotów w dywizjonach brytyjskich. Polacy zestrzelili około 170 samolotów niemieckich, a uszkodzili - 36. Dywizjon 303 był najlepszą jednostką biorącą udział w bitwie.

W 2020 roku Senat jednogłośnie podjął uchwałę w sprawie upamiętnienia 80. rocznicy bitwy o Anglię i polskich bohaterów. W uchwale napisano: "Senat, przekonany o szczególnym znaczeniu bitwy o Anglię dla losów II wojny światowej, oddaje hołd jej wszystkim bohaterom, a szczególnie pilotom polskim".

Zobacz także

2024-09-01, godz. 04:40 II wojna światowa - bombardowanie Wielunia 85 lat temu, 1 września 1939 roku, o godzinie 4.40 niemieckie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie Wielunia, miasta położonego w pobliżu granicy z Trzecią… » więcej 2024-09-01, godz. 04:35 II wojna światowa - bombardowanie Tczewa Mija 85. rocznica wybuchu II wojny światowej, największego konfliktu zbrojnego w historii ludzkości. Rozpoczęła się 1 września 1939 roku napaścią Niemiec… » więcej 2024-09-01, godz. 04:30 II wojna światowa - obrona Poczty Polskiej 85 lat temu, 1 września 1939 roku, nad ranem, Niemcy zaatakowali Pocztę Polską w Gdańsku. Był to jeden z pierwszych zbrojnych epizodów II wojny światowej… » więcej 2024-09-01, godz. 04:00 85 lata temu wybuchła II wojna światowa 85 lat temu, 1 września 1939 roku, wybuchła II wojna światowa, najbardziej niszczycielski i krwawy konflikt w dziejach ludzkości, wojna totalna, która zmieniła… » więcej 2024-09-01, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 1 września » więcej 2024-08-31, godz. 19:45 W Opolu wspomniano 44. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych W uroczystościach na skwerze Solidarności wzięli udział działacze "Solidarności", delegacje samorządów oraz mieszkańcy. » więcej 2024-08-31, godz. 13:00 W niedzielę (01.09) "Modlitwa Pokoju" w Łambinowicach Koncert pt. „Modlitwa Pokoju” odbędzie się w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej o godz. 17.00 w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Podczas koncertu… » więcej 2024-08-31, godz. 09:00 85 lat temu Niemcy przeprowadzili prowokację gliwicką poprzedzającą wybuch II wojny światowej 85 lat temu, 31 sierpnia 1939 roku, Niemcy zorganizowali tzw. prowokację gliwicką, która posłużyła III Rzeszy za pretekst do rozpoczęcia II wojny światowej… » więcej 2024-08-31, godz. 11:00 44 lata temu w Gdańsku zostały podpisane porozumienia sierpniowe Mijają 44 lata od podpisania porozumień sierpniowych, zawartych przez komunistyczne władze i protestujących robotników. 31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16.40… » więcej 2024-08-31, godz. 10:00 80 lat temu w bombardowaniu kościoła sakramentek w Warszawie zginęło ponad tysiąc osób 80 lat temu, 31 sierpnia 1944 roku, podczas Powstania Warszawskiego, Niemcy zbombardowali kościół i klasztor sióstr benedyktynek sakramentek na Nowym Mieście… » więcej
1112131415
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »