Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-02-14, 07:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

269 - Zmarł święty Walenty, biskup Terni, męczennik. Z wykształcenia był lekarzem, z powołania duchownym. Mimo zakazu cesarza, udzielał ślubów młodym legionistom. Został za to wtrącony do więzienia, gdzie zakochał się w niewidomej córce swojego strażnika. Legenda mówi, że jego narzeczona pod wpływem tej miłości odzyskała wzrok. Gdy o tym dowiedział się cesarz, kazał zabić Walentego. W Stanach Zjednoczonych, Anglii i w Polsce został uznany za patrona zakochanych. Najważniejszym miejscem kultu świętego Walentego jest bazylika jego imienia we włoskim Terni. Na srebrnym relikwiarzu ze szczątkami patrona umieszczono inskrypcję "Święty Walenty patron miłości". Urodził się około 175 roku.

842 - Ludwik II Niemiecki i Karol II Łysy sprzysięgli się w Strasburgu przeciwko swojemu bratu Lotarowi. Tekst przysięgi jest najstarszym zachowanym dokumentem w językach francuskim i niemieckim.

869 - Zmarł Święty Cyryl, misjonarz. Wraz z bratem, świętym Metodym prowadzili w IX wieku misje chrystianizacyjne, między innymi na ziemiach zamieszkanych przez Słowian.

1076 - Król niemiecki Henryk IV, jako pierwszy władca został wyklęty przez papieża Grzegorza VII.

1404 - Urodził się Leon Battista Alberti, włoski malarz, poeta, filozof, kartograf, architekt i teoretyk sztuki. Napisał książkę o perspektywie, która stała się podstawą geometrii projekcyjnej "Dziesięć ksiąg o sprawach budownictwa”.

1757 - Urodził się Kazimierz Nestor Sapieha, w czasie Sejmu Wielkiego marszałek konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego, współautor Konstytucji 3 Maja, uczestnik Insurekcji Kościuszkowskiej, generał artylerii litewskiej.

1779 - Zginął na Hawajach James Cook, najsłynniejszy angielski podróżnik XVIII wieku, kapitan, żeglarz i odkrywca.

1790 - Urodził się Józef Hauke herbu Bosak, żołnierz Legionów Dąbrowskiego, armii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, kawaler Złotego Krzyża orderu Virtuti Militari, generał major wojsk rosyjskich.

1791 - Zmarł Franciszek Salezy Jezierski, działacz polityczny, pisarz, czołowy publicysta Kuźnicy Kołłątajowskiej.

1802 - Urodził się Józef Bohdan Zalewski, poeta, działacz patriotyczny, żołnierz powstania listopadowego, autor "Dumy o Wacławie" i "Ducha od stepu". Wraz z Antonim Malczewskim i Sewerynem Goszczyńskim zaliczany jest do tak zwanej szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu.

1813 - Urodził się Aleksander Dargomyżski, rosyjski kompozytor, kontynuator narodowego kierunku w muzyce odwołującego się do rosyjskiego folkloru.

1817 - Zmarł Onufry Kopczyński, właściwie Andrzej Kopczyński, pijar, językoznawca, autor pierwszego podręcznika gramatyki języka polskiego.

1818 - Urodził się Gustaw Ehrenberg, poeta i działacz tajnego Stowarzyszenia Ludu Polskiego. Autor hymnu ruchu ludowego "Gdy naród do boju wystąpił z orężem".

1819 - Urodził się Latham Sholes, Amerykanin, jeden z twórców nowoczesnej, klawiaturowej maszyny do pisania.

1831 - W bitwie pod Stoczkiem polska kawaleria pod dowództwem generała Józefa Dwernickiego odniosła zwycięstwo nad rosyjską dywizją, dowodzoną przez Tadeusza Gejsmara.

1876 - Alexander Graham Bell zgłosił wynaleziony przez siebie telefon w biurze patentowym.

1892 - Urodził się Tadeusz Pełczyński, generał, zastępca komendanta Armii Krajowej, kierował sztabem Komendy Głównej AK w czasie Powstania Warszawskiego.

1902 - W Metropolitan Opera wystawiono po raz pierwszy operę "Manru" Ignacego Jana Paderewskiego, jedyną, która napisał. Do dziś "Manru" jest jedyną polską operą wystawioną na tej słynnej scenie.

1907 - Otwarto Lwowską Galerię Obrazów. Jest to obecnie jedno z największych muzeów we Lwowie, posiadające około 50 tysięcy eksponatów w kilkunastu oddziałach.

1909 - Urodziła się Anna Milska, pisarka, publicystka, tłumaczka, autorka licznych adaptacji baśni Hansa Christiana Andersena oraz baśni i legend różnych narodów świata.

1910 - Urodził się Henryk Borowski, aktor. Przed 1939 rokiem występował w Wilnie i we Lwowie, później działał w konspiracji.

1910 - Urodził się Zbigniew Mitzner, dziennikarz i satyryk. W 1935 roku z Erykiem Lipińskim założył tygodnik satyryczny "Szpilki”.

1916 - Urodził się Wawrzyniec Żuławski, kompozytor, muzykolog, wybitny taternik i alpinista. Uczestnik Powstania Warszawskiego, profesor Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie.

1917 - Urodził się Herbert Aaron Hauptman, amerykański biofizyk. Opracował nowoczesne metody określania struktury kryształów, oparte na statystycznych zależnościach między fazami poszczególnych refleksów dyfrakcyjnych promieniowania rentgenowskiego.

1919 - Wybuchła wojna polsko-bolszewicka, wywołana przez Rosję radziecką, dążącą do podboju państw europejskich i przekształcenia ich w podległe republiki.

1923 - Urodziła się Aniela Mitan, wszechstronna lekkoatletka. Od końca lat 40-tych do początku 60-tych odnosiła sukcesy zwłaszcza w biegach na krótkich dystansach, skokach wzwyż i w dal. Wielokrotnie zdobywała tytuły Mistrzyni Polski.

1929 - Urodził się Roman Kłosowski, popularny aktor filmowy i teatralny, związany między innymi z Teatrem Syrena w Warszawie. Niezapomniany w roli Maliniaka z serialu telewizyjnego "Czterdziestolatek".

1932 - Urodziła się Harriet Andersson, szwedzka aktorka. Ma na koncie ponad 100 kreacji. Zagrała między innymi w filmach reżyserowanych przez Ingmara Bergmana: "Wakacje z Moniką”, "Wieczór kuglarzy”, "Szepty i krzyki”, "Marzenia kobiet”, "Fanny i Aleksander”, "Jak w zwierciadle”.

1935 - Urodziła się Krystyna Sienkiewicz, popularna aktorka filmowa, teatralna, telewizyjna i estradowa.

1936 - Urodziła się Anna German, piosenkarka, kompozytorka i aktorka. Laureatka festiwali w Monte Carlo, Neapolu, Kołobrzegu, Sopocie i Opolu.

1937 - Rozegrano pierwsze zawody na skoczni narciarskiej Skalite w Szczyrku.

1942 - Powstała Armia Krajowa. Rozkazem Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych generała Władysława Sikorskiego Związek Walki Zbrojnej został przekształcony w Armię Krajową, konspiracyjną organizację wojskową, działającą w okupowanej Polsce.

1942 - Urodził się Piotr Szczepanik, piosenkarz, gitarzysta i aktor, popularny w latach 60. i 70. Znany z przebojów: "Żółte kalendarze", "Kochać", "Goniąc kormorany", "Zabawa podmiejska", "Nigdy więcej".

1942 - Urodził się Michael Bloomberg, amerykański przedsiębiorca i polityk, trzykrotny burmistrz Nowego Jorku w latach 2002-2013. Jest właścicielem firmy Bloomberg L.P., która zbiera, analizuje i sprzedaje informacje finansowe, za pomocą systemów komputerowych, dla podmiotów biznesowych z Wall Street.

1943 - Zmarł Aleksander Meysztowicz, ziemianin i polityk. Należał do grona konserwatystów, tak zwanych „żubrów wileńskich".

1944 - Urodził się Carl Bernstein, amerykański dziennikarz, który wraz z Bobem Woodwardem pisał dla gazety "The Washington Post” artykuły na temat afery Watergate, co w konsekwencji doprowadziło do dymisji prezydenta Richarda Nixona.

1944 - Urodził się Alan Parker, brytyjski reżyser, producent, pisarz i aktor. Autor filmów "Bugsy Malone", "Ptasiek", "Droga do Wellville”, "Evita”, "Najwyższa stawka”, "Życie za życie”.

1945 - Powołano Biuro Odbudowy Stolicy - BOS. Dzięki jego pracom, w zniszczonym po wojnie w 65 procentach mieście, powstały między innymi trasa W-Z, Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa MDM, osiedle Muranów. Odbudowano Starówkę, Krakowskie Przedmieście i Nowy Świat.

1945 - Amerykańskie i brytyjskie lotnictwo bombowe zniszczyło niemal doszczętnie Drezno.

1945 - 701 osób zginęło, a prawie tysiąc dwieście zostało rannych w wyniku zbombardowania przez bombowce amerykańskie Pragi, pomylonej przez nawigatorów z Dreznem.

1945 - Armia Czerwona wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny Gross-Rosen, w którym Niemcy zamordowali w czasie II wojny światowej około 40 tysięcy osób, głównie Żydów, a także Polaków i Rosjan.

1945 - Nacjonaliści ukraińscy zamordowali około 100 polskich mieszkańcach wsi Byczkowce w byłym powiecie czortkowskim województwa tarnopolskiego.

1946 - Została zawarta umowa brytyjsko-polska o przesiedleniu ludności niemieckiej z Polski do brytyjskiej strefy okupacyjnej Niemiec.

1946 - Przeprowadzono pierwszy po II wojnie światowej spis ludności w Polsce. Okazało się, że nasz kraj zamieszkują blisko 24 miliony osób, z czego ponad 31,8 procent mieszkało w miastach.

1946 - Urodził się Piotr Kaczkowski, wieloletni dziennikarz i prezenter muzyczny Polskiego Radia, absolwent filologii angielskiej, także żeglarz i dziennikarz prasowy.

1950 - W Szczecinie zapadł wyrok w pokazowym procesie tak zwanej francuskiej siatki szpiegowskiej Robineau, pracownika Instytutu Francuskiego w Polsce.

1956 - Początek XX Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Opublikowano wówczas tajny referat Nikity Chruszczowa "O kulcie jednostki i jego następstwach", którego celem było odsłonięcie kulis rządów Józefa Stalina.

1958 - Memorandum rządu PRL w sprawie utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Wręczono je przedstawicielom dyplomatycznym Belgii, CSRS, Danii, Kanady, NRD, USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR oraz RFN.

1967 - W Meksyku przedstawiciele 14 państw latynoamerykańskich podpisali traktat ustanawiający strefę bezatomową w Ameryce Łacińskiej, pierwszy obszar bezatomowy na świecie. Dokument ratyfikowały 33 państwa z tego regionu.

1972 - Znaleziono diament Gwiazda Sierra Leone o masie 968,9 karata.

1988 - Zmarł Frederick Loewe, amerykański kompozytor muzyki rozrywkowej pochodzenia austriackiego. Autor musicali: "Gigi" i "Camelot" oraz tego, który mu przyniósł światową sławę - "My Fair Lady" z 1956 roku, na podstawie "Pigmaliona" Bernarda Shawa.

1989 - Ajatollah Chomeini ogłosił fatwę nakazującą muzułmanom zabić Salmana Rushdiego, autora powieści "Szatańskie wersety".

1989 - Zmarł James Bond, amerykański ornitolog. Jego imię i nazwisko skłoniły pisarza Iana Fleminga do nazwania tak bohatera swoich szpiegowskich powieści.

1990 - Sonda kosmiczna Voyager 1, na polecenie Ziemi, wykonała zdjęcia Układu Słonecznego. Na jednym ze zdjęć o dużej ziarnistości widać Ziemię, jako błękitną kropkę. Fotografia nazwana "Pale Blue Dot", została wykonana z rekordowej odległości od Ziemi - około 6,4 miliardów kilometrów.

1993 - Pierwsze wybory prezydenckie na Litwie, od odzyskania przez ten kraj niepodległości w marcu 1990 roku.

1995 - W warszawskiej Bazylice Archikatedralnej złożono urnę z prochami Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Polski.

2003 - Uśpiono owcę Dolly, pierwszego sklonowanego ssaka.

2005 - W zamachu bombowym w Bejrucie zginął Rafiq Hariri, były premier Libanu, multimilioner, przedsiębiorca budowlany.

2005 - Uruchomiono serwis internetowy You Tube, który umożliwia bezpłatne umieszczanie i odtwarzanie filmów.

2008 - Zmarł generał Antoni Heda "Szary". W czasie II wojny światowej był dowódcą oddziałów partyzanckich Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, w okresie powojennym - formacji niepodległościowych: Ruchu Oporu Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych i kadrowej organizacji wojskowej.

2009 - Zmarł Andrzej Ancuta, reżyser, operator filmowy, fotograf, uczestnik Powstania Warszawskiego i jego kronikarz, operator pierwszych powojennych polskich filmów: "Ostatni etap” i "Miasto nieujarzmione”.

2010 - Zmarł Jerzy Turek, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Mimo, że kreował głównie postacie drugiego planu, był artystą niezwykle popularnym i lubianym, przede wszystkim za role komediowe, jak choćby Wacława Jarząbka w filmach: "Miś", "Rozmowy kontrolowane" i "Ryś".

2012 - 360 osób zginęło w pożarze więzienia w Comayagua w Hondurasie. Przyczyną pożaru było najprawdopodobniej zwarcie w instalacji elektrycznej lub celowe podpalenie przez grupę osadzonych.

2013 - Zmarł Aleksander Gudzowaty, przedsiębiorca, właściciel i prezes Bartimpexu, firmy działającej na rynku gazowym, jeden z najbogatszych Polaków przełomu XX i XXI wieku. Do majątku doszedł na handlu barterowym, kupując od rosyjskiego Gazpromu gaz ziemny dla Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w zamian za żywność i artykuły przemysłowe.

2013 - W swoim domu w Pretorii, niepełnosprawny południowoafrykański lekkoatleta Oscar Pistorius zamordował swą partnerkę, modelkę i aktorkę Reevę Steenkamp. Pistorius tłumaczył, że wziął ją za włamywacza. Po kilku procesach, w 2017 został skazany na 13 lat więzienia za zabójstwo.

2015 - Spłonął Most Łazienkowski w Warszawie.

2015 - Podczas zawodów Pucharu Świata na skoczni mamuciej Vikersundbakken w norweskim Vikersund Słoweniec Peter Prevc ustanowił nieoficjalny rekord świata długości skoku. Zawodnik uzyskał odległość 250 metrów.

2018 - Zmarł Antoni Krauze, reżyser i scenarzysta. Twórca filmów fabularnych oraz realizator licznych obrazów krótkometrażowych, wyprodukowanych głównie przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Nakręcił między innymi filmy: "Czarny czwartek", "Smoleńsk", "Akwarium", "Palec Boży" i "Monidło".

2022 - Zmarł Daniel Passent - dziennikarz i publicysta, a także pisarz, tłumacz i satyryk. Jego rodzice byli Żydami, w czasie okupacji zginęli rozstrzelani na skutek denuncjacji. Od 1959 roku był związany z tygodnikiem Polityka, dla którego pisał do końca życia. współpracował z kabaretem "Pod Egidą" Jana Pietrzaka, wcześniej pisał także teksty dla Studenckiego Teatru Satyryków (STS) i kabaretu Dudek.

14 lutego - Walentynki - święto zakochanych. Nazwę zawdzięcza Świętemu Walentemu, którego wspomnienie liturgiczne przypada tego dnia w Kościele katolickim. 14 lutego - Dzień Wiedzy o Wrodzonych Wadach Serca.

14 lutego - Międzynarodowy Dzień Epilepsji.

14 lutego - Dzień Chorego na Padaczkę, obchodzony w Polsce.

(skrót)

Zobacz także

2024-04-19, godz. 02:11 Kartka z kalendarza 19 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu i Powstania w Getcie Warszawskim. 19 kwietnia - Eswatini, czyli „kraj ludu Suazi” - państwo w południowej… » więcej 2024-04-18, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 18 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, ustanowiony przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych i wpisany przez UNESCO… » więcej 2024-04-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Hemofilię, ustanowiony w 1989 roku przez Światową Federację Hemofilii. » więcej 2024-04-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 kwietnia - Święto Wojsk Inżynieryjnych - Dzień Sapera, obchodzony przez Wojsko Polskie, dla upamiętnienia sforsowania Odry i Nysy Łużyckiej przez wojska… » więcej 2024-04-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Kombatanta. 15 kwietnia - Światowy Dzień Trzeźwości. 15 kwietnia - Światowy Dzień Sztuki. » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski, święto państwowe, ustanowione przez Sejm 22 lutego 2019 roku. Prawdopodobnie 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony przez Sejm 14 listopada 2007 roku. Jest obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy… » więcej 2024-04-12, godz. 00:16 Kartka z kalendarza 12 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych, upamiętniający pierwszy lot człowieka w kosmos. Został zainicjowany przez Zgromadzenie… » więcej 2024-04-11, godz. 09:38 Kartka z kalendarza 11 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona, obchodzony od 1997 roku. Został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona… » więcej 2024-04-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 kwietnia 837 roku - Według obliczeń astronomów Kometa Halleya minęła Ziemię w najbliższej dotychczas odległości - około 5,8 miliona kilometrów. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »