Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-02-11, 08:00 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

1466 - Wojna trzynastoletnia - po przejściu na stronę polską biskup warmiński Paweł Legendorf wypowiedział wojnę zakonowi krzyżackiemu.

1650 - Zmarł Kartezjusz, francuski matematyk, filozof, przyrodnik, autor sentencji "Myślę, więc jestem". Twórca nowego sposobu myślenia w filozofii - mentalizmu.

1796 - Urodził się Karol Brzostowski, żołnierz Powstania Listopadowego, właściciel ziemski, twórca tak zwanej Rzeczpospolitej Sztabińskiej - nowoczesnego gospodarstwa rolno-przemysłowego, opartego na oczynszowaniu chłopów, założyciel Huty Sztabińskiej.

1800 - Urodził się William Talbot, brytyjski archeolog, chemik i matematyk, najbardziej znany, jako pionier fotografii; wynalazca procesu negatywowego w fotografii czarno-białej, który umożliwiał wykonywanie wielu odbitek; wniósł znaczny wkład w upowszechnienie się fotografii, jako formy sztuki.

1809 - Amerykanin Robert Fulton opatentował statek parowy. W 1807 zbudował pierwszy parowy statek pasażerski "North River Steamboat", a w latach 1812-1814 - pierwszy okręt o napędzie parowym.

1816 - Urodził się Ernst Litfaß, niemiecki wydawca i drukarz. Wynalazca słupa ogłoszeniowego.

1821 - Urodził się Auguste Ferdinand François Mariette, francuski historyk, archeolog i egiptolog, założyciel Muzeum Egipskiego w Kairze.

1830 - Zmarł Giovanni Battista Lampi, włoski malarz, w latach 1788-1791 nadworny malarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, autor portretów, scen mitologicznych i religijnych.

1835 - Na terenie Galicji powstało Stowarzyszenie Ludu Polskiego, tajna organizacja niepodległościowa, kierowana przez Szymona Konarskiego i Seweryna Goszczyńskiego.

1841 - Urodził się Józef Brandt, malarz, czołowy przedstawiciel tak zwanej "szkoły monachijskiej". Tworzył głównie obrazy rodzajowo-batalistyczne i historyczne o tematyce związanej z walkami kozackimi, tatarskimi i wojnami szwedzkimi XVII wieku.

1847 - Urodził się Thomas Edison, amerykański fizyk, samouk, wynalazca fonografu, żarówki elektrycznej, kinetoskopu. W 1882 roku uruchomił w Nowym Jorku pierwszą na świecie dużą elektrownię.

1858 - We francuskim Lourdes, w Grocie Massabielle, doszło do pierwszego objawienia Matki Bożej 14 letniej Bernadecie Soubirous. Dziewczynka od lutego do lipca 1858 roku przeżyła 18 objawień. W 1933 roku papież Pius XI, zaliczył Bernadetę Soubirous w poczet świętych. Grota stała się miejscem pielgrzymek wiernych. Lourdes obecnie jest jednym z najsłynniejszych miejsc kultu maryjnego, rocznie odwiedza je około sześciu milionów osób. 165 rocznica

1858 - W Lubieniach koło Opatowa urodził się Antoni Nowowiejski, biskup płocki, arcybiskup tytularny od 1930 roku. Został zamordowany 28 maja 1941 roku w niemieckim obozie zagłady w Działdowie. Do dziś nie ustalono miejsca jego pochowania. W 1999 roku Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym.

1860 - Urodził się Karl Denke, seryjny morderca i kanibal. Zwabiał do swojego domu włóczęgów, żebraków i prostytutki, aby później ich zabić i przerobić na peklowane mięso, którym handlował na targu we Wrocławiu. Szacuje się, że zamordował ponad 40 osób. Został zatrzymany 22 grudnia 1924 w Ziębicach, gdzie mieszkał. Tego samego dnia popełnił samobójstwo w policyjnym areszcie.

1868 - Zmarł Jean Foucault, francuski fizyk i astronom, który dokonał jednego z pierwszych pomiarów prędkości światła w powietrzu i wodzie, zbudował pryzmat polaryzacyjny, fotometr i żyroskop. W 1851 przeprowadził swój pierwszy eksperyment z wahadłem nazwanym później jego nazwiskiem.

1889 - Cesarz Mutsuhito zatwierdził pierwszą japońską konstytucję. Wzorowana na prusko-niemieckim modelu miała być darem dla narodu, pozbawionego dotąd, wyłączając arystokrację i wojowników, jakichkolwiek praw.

1900 - Urodził się Hans-Georg Gadamer, niemiecki filozof, humanista, historyk filozofii; profesor uniwersytetu w Heidelbergu i Lipsku, współtwórca hermeneutyki filozoficznej, teorii, która wywarła istotny wpływ na całą współczesną humanistykę.

1903 - Urodził się Kazimierz Fabisiak, aktor teatralny i filmowy, grał między innymi w filmach: "Nikodem Dyzma", "O życie wroga", "Urodzony w Warszawie" czy "Słońce wschodzi raz na dzień".

1908 - Urodził się Ernest Vivian Fuchs, angielski geolog, podróżnik i badacz krajów polarnych. Fuchs był liderem ekspedycji na Antarktydę, w styczniu 1957 roku. Badacze ustalili grubość lodu i istnienie masy ziemi pod lodem.

1909 - Urodził się Joseph Mankiewicz, amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Twórca ponad 20 filmów, między innymi - "Juliusz Cezar”, "Był sobie łajdak” i "Kleopatra”.

1916 - Urodziła się Seweryna Szmaglewska, pisarka, więźniarka Auschwitz, świadek w procesie niemieckich zbrodniarzy wojennych w Norymberdze.

1926 - Urodził się Leslie Nielsen, amerykański aktor, pochodzenia kanadyjskiego, grał w filmach: "Zakazana planeta”, "Pan Magoo”, "Tragedia Posejdona”, "Szklanką po łapkach”, "Naga broń”.

1929 - Rząd włoski i Stolica Apostolska zawarły tak zwane traktaty laterańskie, na mocy których rząd uznał religię katolicką za panującą w kraju, a papieża za suwerennego władcę wydzielonej części Rzymu, określonej, jako Państwo Watykańskie.

1934 - Urodził się Manuel Noriega, generał, polityk, w latach 1983-1989 sprawował władzę autorytarną, jako wojskowy przywódca Panamy oraz samozwańczy "Najwyższy Przywódca Wyzwolenia Narodowego”.

1936 - Urodził się Burt Reynolds, jeden z najpopularniejszych aktorów współczesnego kina, scenarzysta i reżyser. Debiutował w telewizyjnym serialu "Poznani nocą", grał w filmach "Navajo Joe", "Sto karabinów", "Deliverence" i innych.

1937 - Urodził się Maciej Kossowski, muzyk, kompozytor, wokalista, w latach 1963-67 członek zespołu Czerwono-Czarni. Wykonawca wielu przebojów, między innymi "Agatko!", "Dwudziestolatki", "Wakacje z blondynką", "To ty, Mario". W latach 70. XX wieku osiedlił się w USA.

1938 - Zmarł Kazimierz Twardowski, filozof, twórca lwowsko-warszawskiej szkoły filozofii, twórca Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, autor licznych prac naukowych. Wykształcił wielu polskich filozofów, między innymi: Władysława Tatarkiewicza, Kazimierza Ajdukiewicza i Izydorę Dąmbską.

1939 - W Zakopanem rozpoczęły się Mistrzostwa Świata w Narciarstwie Klasycznym. Impreza ta po raz drugi odwiedziła to miasto, po mistrzostwach w 1929 roku.

1944 - W Warszawie na balkonach ruin domu przy ulicy Leszno Niemcy powiesili ciała 27 zamordowanych więźniów Pawiaka. Pozostawiono je na wiele godzin, tak by warszawiacy zapamiętali ten makabryczny widok. Był to odwet za wykonanie wyroku śmierci na Franzu Kutscherze.

1944 - W Warszawie została rozstrzelana przez Niemców Ewa Pohoska, pisarka, publicystka, związana z grupą literacką "Płomienie", założycielka pisma "Droga", żołnierz Armii Krajowej.

1945 - W Jałcie zakończyła się konferencja szefów rządów USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii. Uzgodniono stanowisko wobec hitlerowskich Niemiec i ich kapitulacji oraz podzielono Europę na dwie strefy wpływów: aliantów zachodnich i ZSRR.

1946 - W Rzymie pod kierownictwem Jerzego Giedroycia powstał Instytut Literacki, polskie wydawnictwo emigracyjne, gdzie ukazywały się najważniejsze tytuły polskiej literatury powojennej, krajowej i emigracyjnej.

1948 - Zmarł Sergiusz Eisenstein, rosyjski reżyser filmowy, czołowy przedstawiciel socrealizmu, scenarzysta i teoretyk kina, twórca "Pancernika Potiomkina", "Aleksandra Newskiego" i "Iwana Groźnego".

1949 - Zmarł Axel Munthe, szwedzki lekarz i psychiatra, pisarz, działacz pacyfistyczny. Był nadwornym lekarzem szwedzkiej rodziny królewskiej. Światową popularność zyskała jego autobiograficzna powieść "Księga z San Michele”.

1953 - Zmarł Karol Badecki, historyk literatury, bibliotekoznawca, badacz dziejów Lwowa, dyrektor Muzeum Historycznego Lwowa, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, zainicjował badania polskiej XVII-wiecznej literatury mieszczańskiej, odkrył wiele zabytków tej literatury, opracował i wydał kilka monografii.

1961 - Zmarł Andrzej Wierzbicki, działacz gospodarczy i polityczny, od 1932 do 1939 roku prezes Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów "Lewiatan”.

1963 - Zmarła Sylvia Plath, amerykańska poetka, pisarka i eseistka, zaliczana do grona tak zwanych poetów wyklętych. Była jedną z czołowych postaci kierunku w literaturze określanego mianem konfesjonalizmu.

1964 - W Waszyngtonie zagrała swój pierwszy amerykański koncert grupa The Beatles.
W kwietniu 1964 roku pięć pierwszych miejsc listy przebojów amerykańskiego tygodnika muzycznego "Billboardu” okupowały piosenki The Beatles - taka sytuacja nie powtórzyła się do dzisiaj.

1967 - W niemieckim Oberstdorfie norweski skoczek narciarski Lars Grini, jako pierwszy osiągnął odległość 150 metrów. Obecny, nieoficjalny rekord w skokach narciarskich należy do Austriaka Stefana Krafta i wynosi 253,5 metra. Skok został oddany 18 marca 2017 roku na mamuciej skoczni w Vikersund. Rekord Polski w długości lotu narciarskiego wynosi 251,5 metra i należy do Kamila Stocha. Został ustanowiony 25 marca 2017 w Planicy.

1968 - Zmarł Leopold Kwiatkowski pilot, instruktor szybowcowy, instruktor narciarstwa, żołnierz AK, kurier ZWZ.W działaniach konspiracyjnych posługiwał sie pseudonimami . „Tomek”, „Bela”,„Szostak”, „Andrzej”,„Cis”. Jako kurier ponad 100 razy przekraczał granicę, dostarczając dokumenty przez Słowację na Węgry.

1970 - Japonia wystrzeliła pierwszego sztucznego satelitę Ziemi - "Oshumi”. Tym samym stała się czwartym w historii krajem na świecie dysponującym własną rakietą nośną.

1972 - Zmarł Marian Hemar, poeta, satyryk, komediopisarz, tłumacz literatury francuskiej, niemieckiej i angielskiej. W latach 20. i 30. XX wieku współpracował z grupą poetycką "Skamander".

1972 - Na XI Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Sapporo Wojciech Fortuna skokiem na odległość 111 metrów, zdobył dla Polski pierwszy złoty medal olimpijski w sportach zimowych.

1973 - Zmarł Hans Jensen, fizyk niemiecki, współtwórca powłokowego modelu jądra atomowego.

1975 - Margaret Thatcher została przewodniczącą brytyjskiej Partii Konserwatywnej. Była pierwszą kobietą na tym stanowisku.

1978 - Zmarł Harry Edmund Martinson, szwedzki pisarz, poeta, dramaturg i malarz, członek Akademii Szwedzkiej, autor zbiorów poezji oraz powieści. Największą sławę przyniósł mu epicki poemat "Aniara”, wydany w 1956 roku.

1978 - W Chinach zniesiono zakaz czytania dzieł Arystotelesa, Szekspira i Dickensa.

1979 - Wybuch rewolucji islamskiej. Doprowadziła ona do przekształcenia Iranu z monarchii konstytucyjnej w republikę islamską, a w następstwie obalenia szacha Mohammada Rezy Pahlawiego.

1981 - Premier Józef Pińkowski podał się do dymisji. Nowym szefem rządu został generał Wojciech Jaruzelski. Nominacja ta nastąpiła pod osobistym naciskiem ze strony ówczesnego I sekretarza PZPR Stanisława Kani przy niechęci Wojciecha Jaruzelskiego.

1982 - Stan wojenny: W Świdniku, aby zapobiec protestacyjnym spacerom, organizowanym w czasie nadawania "Dziennika Telewizyjnego", władze wprowadziły od 19.30 godzinę milicyjną.

1984 - Amerykański wahadłowiec "Challenger" powrócił na Ziemię po 9-dniowym locie, podczas którego astronauci Bruce McCandless i Robert Steward opuścili macierzysty prom i pierwsi poruszali się w przestrzeni kosmicznej bez liny łączącej ich ze statkiem.

1986 - Na Moście Glienicke w Berlinie doszło do wymiany radzieckiego obrońcy praw człowieka i więźnia politycznego Natana Szaranskiego oraz trzech zachodnich agentów za pięciu agentów bloku wschodniego.

1990 - Nelson Mandela, przywódca Afrykańskiego Kongresu Narodowego, został uwolniony po 27 latach więzienia. Był witany przez tłumy zwolenników. Wydarzenie było transmitowane na całym świecie.

1991 - W Hadze utworzono Organizację Narodów i Ludów Niereprezentowanych. W jej skład wchodzą rdzenne społeczności, na przykład Aborygeni australijscy, terytoria aspirujące do samodzielności, na przykład Tybet i Czeczenia, mniejszości narodowe, a także kraje de facto niepodległe, niemające jednak swego przedstawicielstwa w ciałach takich jak ONZ - na przykład Tajwan.

1993 - Zmarł Robert Holley, amerykański genetyk, laureat Nagrody Nobla w 1968 roku w dziedzinie fizjologii i medycyny za wyjaśnienie kodu genetycznego oraz jego roli w biosyntezie białka.

1994 - Jan Paweł II ustanowił Papieską Akademię Obrony Życia, której celem jest prowadzenie badań i zajmowanie się promocją obrony życia ludzkiego od chwili poczęcia aż do naturalnej śmierci, zgodnie z nauką Kościoła. Rezultaty swych prac akademia przekazuje watykańskim urzędom i to tam powstają ewentualne normy czy wskazówki dotyczące podejmowania pewnych zagadnień w pracy duszpasterskiej.

2000 - Zmarł Roger Vadim, francuski reżyser, scenarzysta i aktor, jeden z pionierów nowej fali francuskiego filmu. Wykreował kilka gwiazd, między innymi Brigitte Bardot, Jane Fondę i Catherine Deneuve. Autor głośnych filmów: "I Bóg stworzył kobietę", "Barbarella” oraz "Niebezpieczne związki".

2004 - Zmarł Ryszard Kukliński, pułkownik ludowego Wojska Polskiego, pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady, zastępca szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1970 roku agent CIA, na krótko przed 13 grudnia 1981 roku ewakuowany przez Amerykanów do Berlina Zachodniego. To on uprzedził CIA o planach wprowadzenia stanu wojennego w Polsce i przekazał plany tej operacji oraz inne tajemnice Układu Warszawskiego.

2006 - Zmarł Peter Benchley, amerykański pisarz, autor powieści sensacyjnych, między innymi "Szczęki", na podstawie, której powstał słynny thriller Stevena Spielberga pod takim samym tytułem.

2008 - Zmarł Frank Nicholas Piasecki, amerykański konstruktor lotniczy, pionier budowy śmigłowców.

2009 - W życie weszła ustawa znosząca w Polsce obowiązkowa służbę wojskową.

2009 - Zmarł Witold Filler, pisarz i dziennikarz, teatrolog, krytyk teatralny, publicysta; redaktor dwutygodnika "Teatr”, tygodnika "Szpilki”, dyrektor teatru "Syrena”.

2010 - Zmarła Irina Archipowa, rosyjska śpiewaczka operowa, przez ponad 30 lat solistka moskiewskiego Teatru Bolszoj.

2011 - Rewolucja w Egipcie: w wyniku trwających od 18 dni protestów społecznych prezydent Husni Mubarak po 30 latach rządów ustąpił ze stanowiska.

2012 - Zmarła Whitney Houston, amerykańska piosenkarka muzyki pop, aktorka, producentka filmowa, autorka piosenek. Podczas ponad 25-letniej kariery jej albumy i single rozeszły się w nakładzie sięgającym 200 milionów egzemplarzy.

2013 - Benedykt XVI ogłosił, że ustąpi ze Stolicy Apostolskiej 28 lutego o godzinie 20:00. Był pierwszym papieżem, który zrezygnował od czasów abdykacji Grzegorza XII, który w 1415 roku ogłosił renuntiatio i opuścił urząd, aby zapobiec wielkiej schizmie zachodniej.

2016 - Zmarł Jiro Taniguchi - japoński twórca i ilustrator mang - komiksów, które w Japonii są formą sztuki i literatury. Sławę przyniosła mu między innymi manga "Ikar” według scenariusza Jeana Girauda.

2016 - Międzynarodowy zespół naukowców poinformował, że 14 września 2015 roku pierwszy raz w historii udało się zarejestrować fale grawitacyjne.

2018 - Zmarł Wojciech Maciejewski, reżyser Teatru Polskiego Radia, działacz społeczny w stowarzyszeniach twórczych, założyciel Sekcji Radia, Telewizji i Filmu w Związku Artystów Scen Polskich.

2021 - Zmarł Antoni Kopff, pianista, kompozytor, aranżer, kompozytor piosenek, producent muzyczny. Napisał około 80 piosenek dla Kabaretu Olgi Lipińskiej, był autorem popularnych przebojów, jak „Do zakochania jeden krok”, „Kiedy wiosna buchnie majem” czy „Bądź moim natchnieniem”.

11 lutego - Światowy Dzień Chorego - święto ustanowione przez papieża Jana Pawła II w 1992 roku.

11 lutego - Europejski Dzień Numeru Alarmowego 112.

11 lutego - Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce.

11 lutego - Ogólnopolski Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej.

11 lutego - Święto narodowe w Iranie, obchodzone w rocznicę wybuchu rewolucji islamskiej w 1979 roku.

11 lutego - W USA obchodzony jest Dzień Wynalazców, ustanowiony przez prezydenta Ronalda Reagana w 1983 roku. Okazją jest rocznica urodzin Thomasa Edisona.

(skrót)

Zobacz także

2024-01-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 stycznia - Światowy Dzień Misyjny Dzieci, ustanowiony w 1949 roku przez papieża Piusa XII. Jego przesłaniem jest podkreślenie łączności duchowej wszystkich… » więcej 2024-01-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 05 stycznia 1173 roku - Rozbicie dzielnicowe: zmarłego księcia mazowieckiego, sandomierskiego i krakowskiego oraz księcia zwierzchniego Polski Bolesława IV… » więcej 2024-01-04, godz. 07:30 katrka z kalendarza 4 stycznia - Światowy Dzień Braille'a, ustanowiony w dniu urodzin twórcy alfabetu da osób niewidomych i niedowidzących. » więcej 2024-01-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 03.01.106 rok przed nasza erą - Urodził się Cyceron - Marcus Tullius Cycero, rzymski mąż stanu, dowódca wojskowy, mówca, filozof, erudyta. Jako polityk… » więcej 2024-01-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 02.01.1326 rok - W Brodnicy książęta mazowieccy Trojden I, Siemowit II i Wacław zawarli antypolski sojusz z zakonem krzyżackim. Spowodowało to w 1327 roku… » więcej 2024-01-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 stycznia - Kościół katolicki obchodzi uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. 1 stycznia - Dzień Domeny Publicznej, obchodzony między innymi… » więcej 2023-12-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 grudnia - Kościół katolicki obchodzi święto Rodziny z Nazaretu - Jezusa, Maryi i Józefa. Uroczystość przypomina wiernym, że w rodzinie każda osoba… » więcej 2023-12-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 grudnia 274 roku - Zmarł Feliks I, święty Kościoła katolickiego, papież od 5 stycznia 269 roku. Usankcjonował, wcześniejszy zwyczaj odprawiania mszy… » więcej 2023-12-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 grudnia 1170 - Zginął Tomasz Becket, święty, angielski duchowny, arcybiskup Canterbury, doradca króla Henryka II, z którym wszedł w konflikt na tle przepisów… » więcej 2023-12-28, godz. 10:37 Kartka z kalendarza 28 grudnia - Dzień Niewinnych Dzieci Betlejemskich (inna nazwa: Świętych Młodzianków Męczenników) - święto chrześcijańskie ustanowione na pamiątkę… » więcej
910111213
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »