Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-02-01, 08:00 Autor: AR/B. Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

1411 - Polska i Litwa podpisały w Toruniu traktat pokojowy z Zakonem Krzyżackim, kończący tak zwaną Wielką Wojnę, która trwała od 1409 roku. Polska odzyskała między innymi ziemię dobrzyńską z zamkami w Złotorii i Bobrownikach.

1459 - Urodził się Konrad Celtis, niemiecki humanista i poeta. Podróżował po Europie z wykładami retoryki i poetyki. W czasie pobytu w Krakowie założył Sodalitas Litteraria Vistulana - pierwsze w Europie Środkowej towarzystwo literackie. Zmarł 4 lutego 1508 roku.

1645 - Zmarł Henryk Morse, święty Kościoła katolickiego, angielski męczennik, ofiara prześladowań antykatolickich okresu reformacji. Urodził się w 1595 roku.

1655 - Zwycięstwem wojsk polsko-tatarskich nad liczniejszymi rosyjsko-kozackimi zakończyła się bitwa pod Ochmatowem na Ukrainie.

1717 - W Warszawie obradował jednodniowy Sejm, tak zwany "Sejm niemy" z powodu niedopuszczenia posłów do głosu w obawie przed zerwaniem obrad.

1733 - Zmarł August II Sas, o przydomku Mocny, elektor saski, król Polski w latach 1677-1706 i od 1709 roku. Dzięki poparciu Rosji wygrał rywalizację o tron Polski ze Stanisławem Leszczyńskim. Urodził się 12 maja 1670 roku. 290 rocznica

1775 - Urodził się Philippe Henri de Girard, francuski inżynier i wynalazca. Wynalazł między innymi urządzenie do odzyskiwania energii fal morskich oraz maszyny do mechanicznego przędzenia lnu. Od jego nazwiska wzięło nazwę miasto Żyrardów.

1811 - U wschodniego wybrzeża Szkocji uruchomiono latarnię morską Bell Rock. Jest najstarszą istniejącą latarnią morską na świecie.

1840 - W wyniku zatoru lodowego powstało nowe ramię ujściowe Wisły, nazwane później przez Wincentego Pola Wisłą Śmiałą.

1860 - Urodził się Antoni Józef Wagner, zoolog i malakolog, pierwszy dyrektor Polskiego Państwowego Muzeum Przyrodniczego, obecnie Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk.

1865 - Urodził się Ignacy Łopieński, grafik, malarz i medalier. Pierwszy w Polsce zastosował technikę odlewu do medali dwustronnych, tak zwanych "portretowych". Był współzałożycielem Związku Polskich Artystów Plastyków.

1865 - Urodził się Fryderyk Zoll, prawnik, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

1884 - Ukazała się pierwsza edycja Oxford English Dictionary. Jest on uznawany za najbardziej wyczerpujący i metodyczny słownik języka angielskiego.

1888 - Urodził się Franciszek Kleeberg, generał Wojska Polskiego. W wojnie obronnej 1939 roku dowodził Grupą Operacyjną "Polesie", walczącą w ostatniej bitwie kampanii pod Kockiem.

1901 - Urodził się Clark Gable, amerykański aktor, gwiazda Hollywood z lat 30. XX wieku. Grał amantów w komediach i dramatach. Sławę przyniosły mu role w obrazach "Przeminęło z wiatrem" i "Skłóceni z życiem".

1905 - Urodził się Emilio Segre, amerykański fizyk jądrowy, który w roku 1937 otrzymał, wspólnie z Carlo Perrierem pierwszy pierwiastek sztuczny - technet.

1912 - Urodził się Leon Kaleta, znany z długowieczności uczestnik II wojny światowej, major Wojska Polskiego w stanie spoczynku.

1915 - Urodziła się Alicia Rhett, amerykańska malarka i aktorka, wystąpiła w roli Indii Wilkes w filmie "Przeminęło z wiatrem". Zmarła 3 stycznia 2014 roku.

1921 - Urodziła się Aleksandra Grzeszczak, pseudonim "Oleńka", sanitariuszka, drużynowa dziewcząt 2. kompanii "Rudy" batalionu "Zośka".

1925 - Polskie Radio wyemitowało pierwszą eksperymentalną audycję.

1928 - Urodził się Tadeusz Zwiedryński działacz podziemia antykomunistycznego i opozycji demokratycznej w okresie PRL.

1931 - Urodził się Borys Jelcyn, prezydent Rosji od lipca 1991 roku do grudnia 1999 roku, w latach 1985-1988 sekretarz moskiewskiego komitetu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, w okresie pierestrojki uznawany za rzecznika politycznego i gospodarczego pluralizmu. Pierwszy w historii prezydent Federacji Rosyjskiej.

1932 - Urodził się Marian Marek Drozdowski, historyk, biografista i varsavianista, profesor nauk humanistycznych. W 1966 roku za zorganizowanie dyskusji o etyce historyka został poddany brutalnej krytyce KC PZPR.

1935 - Zmarł Bolesław Limanowski, historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

1941 - Zmarł w niemieckim obozie KL Dachau Jan Garczyński, kleryk katolicki. Sługa Boży Kościoła katolickiego, jeden ze 122 osób, wobec których rozpoczęto proces beatyfikacyjny w drugiej grupie męczenników z okresu II wojny światowej.

1942 - Urodził się Terry Jones, właściwe nazwisko Terence Graham Parry Jones, brytyjski aktor komediowy, reżyser, członek grupy Monty Pythona, pisarz.

1943 - Oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej stoczyły zwycięską bitwę z Niemcami pod Zaborecznem na Zamojszczyźnie.

1944 - Grupa bojowa Armii Krajowej "Pegaz", późniejszy "Parasol", wykonała wyrok na Franzu Kutscherze, dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego, zwanym "katem Warszawy".

1945 - W Warszawie rozpoczął urzędowanie przekształcony z PKWN Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej z premierem Edwardem Osóbką-Morawskim. Urzędowanie w Warszawie rozpoczął też Prezydent Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut.

1945 - Armia Czerwona zajęła Toruń. Od 23 stycznia jednostki 70. armii II Frontu Białoruskiego otoczyły miasto zamienione przez Niemców w twierdzę. W walkach o miasto zginęło prawie 2200 żołnierzy radzieckich.

1945 - Urodził się Tadeusz Junak, reżyser i scenarzysta. Realizował filmy dokumentalne, fabularne, telewizyjne, seriale, jak również spektakle Teatru Telewizji, teatralne, widowiska rozrywkowe oraz operetkę.

1945 - Zmarła Teresa Maria Bogusławska, poetka, należała do 6. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej Szarych Szeregów.

1948 - Urodził się Jerzy Matałowski, aktor. W pamięci widzów pozostaje przede wszystkim jego główna rola w serialu "Kolumbowie" zrealizowanym w 1970 przez Janusza Morgensterna.

1952 - W Krakowie powstało Wydawnictwo Literackie. Specjalizowało się przede wszystkim w wydawaniu opracowanych krytycznie dzieł zebranych oraz wybranych, co zaowocowało powstaniem wielu serii.

1955 - Urodził się Wojciech Hoffmann, gitarzysta rockowy, członek między innymi zespołów: Turbo, Non Iron, Czerwone Gitary. Wydał też dwa solowe albumy: "Drzewa" oraz "Behind the Windows".

1966 - Zmarł Buster Keaton, amerykański aktor filmowy; reżyser, scenarzysta i komik, zwany "człowiekiem o kamiennej twarzy”. Uznawany za jednego z najbardziej znanych komików kina niemego, obok Charliego Chaplina.

1968 - W Rzeszowie został założony zespół blues-rockowy Breakout.

1972 - W Warszawie z inicjatywy Józefa Szajny powstał Teatr Studio. Mieści się w Pałacu Kultury i Nauki.

1972 - Urodziła się Leymah Roberta Gbowee, afrykańska działaczka społeczna z Liberii, organizatorka kobiecego ruchu chrześcijanek i muzułmanek pod nazwą Masowa Akcja Kobiet Liberii na rzecz Pokoju, który położył kres wojnie domowej w Liberii w 2003 roku.

1982 - Władze PRL wprowadziły podwyżki cen żywności średnio o 241 procent oraz opału i energii średnio o 171 procent. W rzeczywistości podwyżka cen żywności przekraczała 350 procent.

1991 - Prezydent Republiki Południowej Afryki Frederick Willem de Klerk ogłosił całkowitą likwidację apartheidu.

1998 - Weszła w życie Konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych, zawarta pod auspicjami Rady Europy.

2002 - W Pakistanie zamordowany został Daniel Pearl, amerykański dziennikarz pracujący dla dziennika "Wall Street Journal". Kilka dni wcześniej został uprowadzony ze swojego samochodu przez terrorystów z organizacji Al-Ka’ida.

2003 - Amerykański prom kosmiczny Columbia podczas powrotu z przestrzeni kosmicznej rozpadł się nad środkowym Teksasem, na kilkanaście minut przed lądowaniem. Zginęła cała siedmioosobowa załoga.

2005 - W Internecie została opublikowana tak zwana "Lista Wildsteina", wyniesiona przez dziennikarza Bronisława Wildsteina z Instytutu Pamięci Narodowej, zawierająca nazwiska pracowników peerelowskich służb bezpieczeństwa, ich tajnych współpracowników oraz kandydatów na współpracowników.

2007 - Zmarła Gisele Pascal, francuska aktorka, we Francji uznawana za jedną z największych gwiazd filmowych.

2011 - Podczas tak zwanego "Marszu Miliona”, w całym Egipcie demonstrowało od miliona do pięciu milionów obywateli. Protestowali przeciwko złej sytuacji materialnej, bezrobociu, korupcji, ograniczaniu swobód obywatelskich i długoletnim rządom prezydenta Husniego Mubaraka.

2012 - Zmarła Wisława Szymborska, poetka, eseistka, tłumaczka, w 1996 roku uhonorowana Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury.

2017 - Zmarł Tadeusz Zwiedryński, działacz podziemia antykomunistycznego, a następnie opozycji demokratycznej w okresie PRL.

2018 - Zmarł Wojciech Wójcik, reżyser filmowy i telewizyjny, scenarzysta. Twórca filmów: "Karate po polsku", "Trójkąt bermudzki" i "Tam i z powrotem" oraz seriali: "Ekstradycja" i "Sfora". Urodził się 1 stycznia 1943 roku. 5 rocznica

2021 - Zmarł profesor Jerzy Gąssowski, nestor polskiej archeologii, związany z Uniwersytetem Warszawskim.

2021 - Zmarł Edward Babiuch, polityk i ekonomista, poseł na Sejm PRL V, VI, VII i VIII kadencji, członek Biura Politycznego KC PZPR w latach 1970-80 i Rady Państwa od 1972 do 1980, premier w 1980. Jako bliski współpracownik Edwarda Gierka zmuszony do odejścia ze stanowisk państwowych i partyjnych.

2021 - W wieku 75 lat zmarł Ryszard Szurkowski, najbardziej utytułowany polski kolarz w historii. W 1973 roku został mistrzem świata, dwukrotnie wywalczył olimpijskie srebro w jeździe drużynowej na czas, cztery razy wygrał Wyścig Pokoju.

2021 - Zmarł Marcin Babraj, dominikanin, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika "W drodze”, rekolekcjonista. Wyjeżdżał na pracę duszpasterską do Kazachstanu.

2022 - Zmarł profesor Bogdan Walczak, językoznawca, polonista, slawista. Autor publikacji: "Zarys dziejów języka polskiego" a także współautor pozycji: "Na końcu języka: poradnik leksykalno-gramatyczny".

Zobacz także

2024-08-21, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 21 sierpnia - Światowy Dzień Optymisty. 21 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Pamięci i Hołdu dla Ofiar Terroryzmu. » więcej 2024-08-20, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 20 sierpnia - Święto narodowe Węgier - Dzień Świętego Stefana, obchodzony w rocznicę sprowadzenia relikwii założyciela państwa węgierskiego króla Stefana… » więcej 2024-08-19, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 19 sierpnia - Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2008 roku. 19 sierpnia - Kościół prawosławny obchodzi Przemienienie… » więcej 2024-08-18, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 18 sierpnia 29 p.n.e. - W Rzymie poświęcono Świątynię Cezara, poświęconą - uznanemu za boga przez Senat rzymski - Juliuszowi Cezarowi. Budowla stanęła… » więcej 2024-08-17, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 17 sierpnia - Święto narodowe Indonezji, obchodzone w rocznicę uzyskania niepodległości w 1945 roku. 17 sierpnia - Święto narodowe Republiki Gabońskiej… » więcej 2024-08-16, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 16 sierpnia - Światowy Dzień Roller Coastera. Upamiętnia opatentowanie przez Edwina Prescotta pierwszego roller coastera z pionową pętlą 16 sierpnia 1898… » więcej 2024-08-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 sierpnia - Święto Czynu Chłopskiego, ustanowione w 1936 roku. Upamiętnia zwycięstwo nad najazdem bolszewickim w 1920 roku. Ciężar walki z najeźdźcą… » więcej 2024-08-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 sierpnia - Dzień Energetyka, obchodzony w Polsce. » więcej 2024-08-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych, organizowany od 1992 roku przez światową organizację Klub Mańkutów, z siedzibą w Wielkiej Bryt… » więcej 2024-08-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Młodzieży, ustanowiony w 1999 roku, przez ONZ. 12 sierpnia - Światowy Dzień Słonia. » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »