Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-01-05, 08:12 Autor: IAR/B.Falkowska/dok.

Kartka z kalendarza

1173 - Rozbicie dzielnicowe: zmarłego księcia mazowieckiego, sandomierskiego i krakowskiego oraz księcia zwierzchniego Polski Bolesława IV Kędzierzawego zastąpił książę wielkopolski Mieszko III Stary.

1589 - Zmarła Katarzyna Medycejska, królowa Francji. Od 1533 roku była żoną Henryka II z dynastii Walezjuszów. Urodziła się 13 kwietnia 1519 roku.

1665 - We Francji ukazało się pierwsze wydanie pierwszego europejskiego czasopisma naukowego zajmującego się literaturą - "Journal des Savants".

1762 - Zmarła Elżbieta Romanowa, caryca Rosji. Sprawowała władzę w latach 1741-1762. Urodziła się 29 grudnia 1709 roku.

1769 - James Watt opatentował maszynę parową, z oddzielną komorą skraplania, ulepszając w ten sposób i zwiększając wydajność silnika parowego Thomasa Newcomena. Zapoczątkowała ona rewolucję przemysłową.

1818 - Zmarł Marcello Bacciarelli, włoski malarz, nadworny malarz i doradca artystyczny króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, na polecenie, którego założył w 1766 roku szkołę malarską na Zamku Królewskim w Warszawie. Zmarł 2 marca 1899 roku.

1841 - Urodził się Henryk Dobrzycki, lekarz, muzykolog, pionier lecznictwa sanatoryjnego i uzdrowiskowego. Zmarł 7 marca 1914 roku.

1858 - Zmarł Joseph Radetzky, feldmarszałek, jeden z najwybitniejszych dowódców austriackich w XIX wieku. Urodził się 2 listopada 1766 roku.

1862 - Urodziła się Maria Szembekowa, pisarka. Znana z działań społecznych i narodowościowych. Zmarła 4 stycznia 1937 w Przyłbicach.

1867 - Urodził się Stanisław Puchalski, marszałek polny cesarsko-królewskiej armii Austro-Węgier, od lutego do października 1916 roku - komendant Legionów Polskich. Zmarł 16 stycznia 1931 roku.

1893 - Urodził się Michał Tokarzewski-Karaszewicz, żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego. Zmarł 22 maja 1964 roku.

1895 - Zmarł Władysław Podkowiński, malarz, ilustrator, jeden z prekursorów impresjonizmu w polskiej sztuce.

1919 - W Monachium Anton Drexler założył Niemiecką Partię Robotniczą, przemianowaną później na NSDAP.

1919 - W Berlinie wybuchło komunistyczne powstanie, tak zwane powstanie Spartakusa, przeciw rządowi rewolucyjnemu złożonemu z członków Socjaldemokratycznej Partii Niemiec.

1924 - Zmarł ksiądz Kazimierz Lutosławski, lekarz, ekonomista, działacz harcerski, polityk, działacz endecki, pedagog, publicysta. Urodził się 4 marca 1880 roku.

1927 - Urodził się Władysław Ślesicki, reżyser. Autor filmów dokumentalnych: "Płyną tratwy”, "Wśród ludzi”, a także fabularnych: "W pustyni i w puszczy”, "Ruchome piaski”, "Śpiewy po rosie” i "Lato leśnych ludzi”. Zmarł 9 grudnia 2008 roku.

1930 - Urodził się Jan Lebenstein, malarz i grafik. Zilustrował "Folwark zwierzęcy" George'a Orwella i kilka ksiąg biblijnych. Zmarł 28 maja 1999 roku.

1932 - Urodził się Umberto Eco, włoski pisarz, filozof, mediewista i bibliofil. Autor powieści: "Imię róży”, "Wahadło Foucaulta”, "Wyspa dnia poprzedniego”, "Tajemniczy płomień królowej Loany” i "Cmentarz w Pradze”. Zmarł 19 lutego 2016 roku.

1933 - Rozpoczęto budowę Mostu Golden Gate w San Francisco. Zaprojektował go Joseph Baermann Strauss, uczeń Polaka - Rudolfa Modrzejewskiego. 90 rocznica

1941 - Zginęła Amy Johnson, angielska pilotka. Pierwsza kobieta, która przeleciała w 1930 roku z Wielkiej Brytanii do Australii. Urodziła się 1 lipca 1903 roku.

1942 - W Warszawie utworzono konspiracyjną Polską Partię Robotniczą, pod kierownictwem Marcelego Nowotki, Bolesława Mołojca i Pawła Findera. Powołano również organizację militarną pod nazwą Gwardia Ludowa.

1942 - Urodziła się Elżbieta Ficowska, działaczka społeczna, pisarka, pedagog. Od połowy lat 70. XX wieku była związana z opozycją demokratyczną w Polsce. Współpracowała z Niezależną Oficyną Wydawniczą NOWA, działała w Komitecie Prymasowskim, była łącznikiem z internowanymi robotnikami w Ursusie.

1946 - Urodził się Janusz Laskowski, piosenkarz, kompozytor, wykonawca takich piosenek jak "Żółty jesienny liść", "Beata z Albatrosa" i "Kolorowe jarmarki". Janusz Laskowski zajmuje się także działalnością charytatywną. Wspiera instytucje związane z Kościołem katolickim.

1946 - Urodziła się Diane Keaton, amerykańska aktorka teatralna i filmowa, reżyserka i producentka. Grała między innymi w obrazach: "Ojciec chrzestny”, "Śpioch”, "Miłość i śmierć”, "Czerwoni”, "Zmowa pierwszych żon” i "Skok na kasę”. Za rolę w obrazie "Annie Hall” otrzymała w 1977 roku Oscara.

1948 - Urodził się Longin Komołowski, działacz Solidarności, poseł, wicepremier i minister pracy w rządzie Jerzego Buzka. Zmarł 30 grudnia 2016 roku.

1949 - Urodził się Andrzej Mleczko, grafik i satyryk. Zajmuje się: malarstwem, ilustracją książkową, grafiką reklamową, plakatem.

1950 - Urodził się Krzysztof Wielicki, alpinista, himalaista, jako drugi Polak - po Jerzym Kukuczce - zdobył wszystkie 14 ośmiotysięczników.

1953 - Wykonano wyrok na Julianie Czerwiakowskim, żołnierzu podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, podporuczniku, oficerze Narodowych Sił Zbrojnych, działaczu organizacji NIE oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Urodził się 12 lutego 1911 roku. 70 rocznica

1954 - Urodziła się Daria Trafankowska, aktorka telewizyjna i teatralna, lektorka, prezenterka telewizyjna oraz dziennikarka radiowa. W filmie "Życie za życie. Maksymilian Kolbe" z 1991 roku zagrała Mariannę Kolbe. Zmarła 9 kwietnia 2004 roku.

1956 - Inauguracyjne zebranie Klubu Krzywego Koła, klubu dyskusyjnego, krytycznego względem władz komunistycznych, W jego zebraniach uczestniczyli ludzie o różnych postawach ideowych i politycznych. Należeli do niego między innymi: Władysław Bartoszewski, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Karol Modzelewski, Adam Michnik i Jacek Kuroń. Decyzją władz klub rozwiązano w 1962 roku.

1968 - Doszło do pierwszych wydarzeń Praskiej Wiosny, czyli próby demokratyzacji systemu komunistycznego w Czechosłowacji.

1975 - Urodził się Bradley Cooper, amerykański aktor, producent filmowy, reżyser i scenarzysta. Jeden z najbardziej popularnych amerykańskich aktorów ostatnich lat.

1979 - Zmarł Charles Mingus, amerykański kontrabasista, który zrewolucjonizował grę na tym instrumencie, uznawany za jednego z największych muzyków w historii jazzu. Był także znanym aktywistą antyrasistowskim. Urodził się 22 kwietnia 1922 roku.

1981 - Antoni Piechniczek został selekcjonerem piłkarskiej reprezentacji Polski. Uzyskał awans do Mistrzostw Świata w Hiszpanii w 1982 roku, na których drużyna narodowa zajęła trzecie miejsce.

1982 - Minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki rozwiązał Niezależne Zrzeszenie Studentów. NZS powstało we wrześniu 1980 roku po strajkach robotniczych z sierpnia 1980, które były formą sprzeciwu wobec ówczesnego reżimu politycznego w PRL. Po 1989 roku NZS został ponownie zalegalizowany.

1987 - W Nowym Jorku zmarła Helen Adamowska-Pantaleoni, aktorka filmowa i teatralna oraz działaczka charytatywna polskiego pochodzenia. Urodziła się w rodzinie znanych muzyków. Urodziła się 22 listopada 1900 roku.

1989 - Zmarł Janusz Cywiński, aktor, związany z teatrami: Dramatycznym imienia Aleksandra Węgierki w Białymstoku, imienia Juliusza Osterwy w Lublinie, a także stołecznymi - Ziemi Mazowieckiej, Komedią oraz Nowym. Urodził się 15 września 1931 roku.

1991 - Wojska gruzińskie wkroczyły do Cchinwali. Celem była likwidacja Południowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego. Był to początek wojny w Osetii Południowej.

2003 - Zmarł Roy Jenkins, brytyjski arystokrata, polityk, członek Partii Pracy, Partii Socjaldemokratycznej i Liberalnych Demokratów. Pełnił funkcje ministra w rządach Harolda Wilsona i Jamesa Callaghana. Urodził się 11 listopada 1920 roku.

2007 - Zmarł Momofuku Ando, japoński przemysłowiec, wynalazca błyskawicznych zupek chińskich, które miały pomóc zwalczyć powojenne niedobory żywności. Momofuku Ando urodził się 5 marca 1910 roku. Po śmierci jego ciało zostało skremowane i wystrzelone w przestrzeń kosmiczną.

2008 - Zmarł Edward Kłosiński, jeden z najwybitniejszych polskich operatorów filmowych, autor zdjęć do ponad 60 obrazów, między innymi "Persona non grata”, "Chopin. Pragnienie miłości”, "Wszyscy jesteśmy Chrystusami”, "Człowiek z żelaza” i "Barwy ochronne”. Urodził się 2 stycznia 1943 roku.

2014 - Zmarł Eusébio da Silva Ferreira, portugalski piłkarz, środkowy napastnik, nazywany “Czarną Panterą" lub "Czarną Perłą z Mozambiku”, król strzelców Mistrzostw Świata w 1966 roku. Urodził się 25 stycznia 1942 roku.

2014 - Zmarł profesor Władysław Serczyk, historyk zajmujący się dziejami Ukrainy, Rosji oraz historią stosunków polsko-kozackich i polsko-ukraińskich. Autor ponad 300 prac naukowych, z czego ponad 30 to książki. Urodził się 23 lipca 1935 roku.

2015 - Zmarł Paweł Buczyński, kompozytor. Pracował na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. Urodził się 7 kwietnia 1953 roku. Język muzyczny Pawła Buczyńskiego należy do tak zwanego nowego romantyzmu.

2016 - Zmarła Maria Helena Lipska, filolog, żona Jana Józefa Lipskiego - literata, historyka literatury. Była pracownikiem Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik” i następnie w Państwowego Wydawnictwa Naukowego. Urodziła się 5 sierpnia 1928 roku.

2017 - Zmarł generał Janusz Brochwicz-Lewiński "Gryf", żołnierz Batalionu Armii Krajowej "Parasol", bohater Powstania Warszawskiego, podczas którego dowodził obroną Pałacyku Michla. Urodził się 17 września 1972 roku.

2018 - Zmarł Wacław Tkaczuk, dziennikarz radiowy, krytyk literacki, poeta. Związany z Polskim Radiem w latach 1990-2005. Urodził się 30 marca 1942 roku.

2020 - Zmarł Wojciech Edward Gulin, psycholog, nauczyciel akademicki i działacz społeczny, były wojewoda włocławski i wicewojewoda łódzki. Urodził się 16 września 1952 roku.

2021 - Zmarła Lidia Lwow-Eberle, archeolog, żołnierz Armii Krajowej, sanitariuszka, towarzyszka życiowa majora Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", działaczka kombatancka. Urodziła się 14 listopada 1920 roku.

2022 - Zmarła Maria Riemen-Maszczyk, nauczycielka, poseł na Sejm PRL VI i VII kadencji. Była dyrektorką liceum w Zakopanem.Urodziła się 12 września 1937 roku.

Zobacz także

2024-02-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 lutego - Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych. 27 lutego - Międzynarodowy Dzień Niedźwiedzia Polarnego. 27 lutego - Dzień Wiedzy o Anosmii. 27… » więcej 2024-02-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 lutego 1634 roku - Po trzymiesięcznym oblężeniu przez polską armię, pod dowództwem króla Władysława IV, skapitulowały rosyjskie wojska pod Smoleńskiem… » więcej 2024-02-25, godz. 07:45 Kartka z kalendarza 25 lutego - W Gruzji - Dzień Okupacji Sowieckiej. 25 lutego - Światowy Dzień Powolności. 25 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-24, godz. 23:44 Kartka z kalendarza 24 lutego - Święto narodowe Estonii - Dzień Niepodległości, upamiętniający podpisanie deklaracji o niepodległości w 1918 roku po zakończeniu Rewolucji… » więcej 2024-02-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 lutego - Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. 23 lutego - Międzynarodowy Dzień Pomocy Potrzebującym. 23 lutego - Święto Geografii Wojskowej. 23… » więcej 2024-02-22, godz. 07:30 Kartka zkalendarza 22 lutego - Dzień Myśli Braterskiej - symboliczne święto przyjaźni między skautami a harcerzami, obchodzone w rocznicę urodzin Roberta Baden-Powella, twórcy… » więcej 2024-02-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 lutego - Międzynarodowy Dzień Przewodnika Turystycznego, ustanowiony w 1989 roku podczas III Konwencji Światowej Federacji Stowarzyszeń Przewodników Turystycznych… » więcej 2024-02-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 lutego - Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej, ogłoszony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. 20 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 lutego - Dzień Nauki Polskiej. 19 lutego - Światowy Dzień Ochrony Ssaków Morskich. 19 lutego - Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem… » więcej 2024-02-18, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 18 lutego - Dzień Plutona. 18 lutego - Dzień Baterii. » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »