Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2022-10-19, 00:01 Autor: Bolesław Bezeg / PAP

Kartka z kalendarza

99 lat temu - 19 października 1923 roku w Bytomiu powstało Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Śląsk Opolski.
Kalendarium historyczne kraj i świat

1335 - W Brnie zmarła Elżbieta Ryksa, córka polskiego króla Przemysła II i Ryksy szwedzkiej; żona Wacława II, królowa czeska i polska (1303-1305).


1466 - W Toruniu zawarty został pokój polsko-krzyżacki kończący wojnę trzynastoletnią; na jego mocy Pomorze Gdańskie, zachodnie Prusy z Malborkiem i Elblągiem, a także Warmia oraz ziemia chełmińska zostały przyłączone bezpośrednio do Polski jako Prusy Królewskie; część wschodnia Prus - Prusy Zakonne - ze stolicą w Królewcu - stała się lennem Polski.


1578 - Zygmunt Waza został wybrany królem Rzeczypospolitej. Nie była to jednak jedyna elekcja w tym czasie, co doprowadziło do zbrojnego konfliktu między zwolennikami Wazów a stronnictwem habsburskim.


1798 - Bulla papieża Piusa VI erygująca diecezję warszawską.


1813 - W bitwie pod Lipskiem zginął książę Józef Poniatowski, minister wojny i naczelny wódz wojsk Księstwa Warszawskiego; marszałek Francji.


1871 - W Wielogórze koło Radomia urodził się Karol Adwentowicz, aktor, reżyser teatralny. Reprezentant szkoły Tadeusza Pawlikowskiego przełomu XIX w XX wieku.


1901 - Urodził się Aleksander Maliszewski, poeta, dramatopisarz, tłumacz, prozaik, krytyk teatralny i filmowy.


1914 - Zwycięskie walki 2 Pułku Legionów Polskich na froncie karpackim pod Zieloną i Rafajłową.


1918 - Powołano Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego, na czele której stanęli ksiądz Józef Londzin, Jan Michejda i Tadeusz Reger.


1918 - Rada Regencyjna przejęła od niemieckich władz zwierzchnictwo nad wojskami polskimi stacjonującymi na terenach niemieckiej okupacji.


1918 - We Lwowie Ukraińska Rada Narodowa proklamowała powstanie niezależnego państwa ukraińskiego.


1921 - Urodził się Bogusław Klimczuk, kompozytor, pianista, autor utworów fortepianowych, pieśni i kantat.


1926 - Urodził się Stanisław Gorgolewski, fizyk i astronom, specjalizujący się w radioastronomii.


1925 - W Roczynach koło Andrychowa urodził się Czesław Kiszczak, funkcjonariusz Informacji Wojskowej, od


1973 r. szef wywiadu wojskowego, jednocześnie zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1978); w latach 19791981 szef Wojskowej Służby Wewnętrznej; od lipca 1981 do 1990 r. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych; należał do najbliższych współpracowników gen. Wojciecha Jaruzelskiego; współautor stanu wojennego, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), odpowiedzialny za represje stosowane wobec polskiego społeczeństwa; w latach 1986-1989 r. członek BP KC PZPR; jeden z inicjatorów rozmów Okrągłego Stołu; desygnowany na premiera w lipcu 1989 r., nie zdołał utworzyć rządu; w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego pełnił funkcję wicepremiera; w lipcu 1990 r. ustąpił ze stanowiska.


1927 - Założono Aeroklub Warszawski.


1937 - W Brodni w woj. łódzkim urodziła się Teresa Ciepły, lekkoatletka, trzykrotna medalistka olimpijska, rekordzistka świata i Europy.


1940 - W Częstochowie urodził się Jerzy Kulej, pięściarz, dwukrotny mistrz olimpijski - z Tokio (1964) i Meksyku (1968).


1941 - W warszawskim getcie zmarł Leo Belmont, założyciel Polskiego Towarzystwa Esperantystów, adwokat, obrońca polityczny, publicysta, krytyk literacki, poeta, autor powieści.


1942 - W Warszawie zmarł Cyryl Ratajski, adwokat, przedwojenny prezydent Poznania, w czasie niemieckiej okupacji Delegat Rządu na Kraj (1940-1942).


1943 - W Moskwie rozpoczęła się konferencja ministrów spraw zagranicznych Związku Sowieckiego, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.


1949 - W Strzelnie urodził się Stanisław Gądecki, arcybiskup metropolita poznański; od 2014 r. przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.


1953 - W Poznaniu zmarł Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919-1922) oraz marszałek Senatu (1922-1927).


1956 - Do Warszawy przyleciała sowiecka delegacja na czele z Nikitą Chruszczowem. Początek obrad VIII plenum KC PZPR, które wybrało Władysława Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR.


1968 - W Warszawie zmarł Anatol Stern, poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.


1969 - W Poznaniu zmarł prof. Józef Kostrzewski, archeolog, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.


1969 - Ił-18 lecący z Warszawy-Okęcie na znajdujące się we Wschodnim Berlinie lotnisko Schonefeld został uprowadzony przez dwóch młodych mieszkańców Berlina, Peter Klemta i Ulricha von Hofa.


1970 - Premiera filmu "Rejs" w reżyserii Marka Piwowskiego.


1970 - Zmarł Jacek Woszczerowicz, aktor, reżyser teatralny.


1976 - W Warszawie urodził się Michał Zadara, reżyser teatralny, scenarzysta.


1980 - W Warszawie zakończył się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; jego zwycięzcą został Dang Thai Son z Wietnamu.


1984 - W pobliżu wioski Górsk koło Torunia funkcjonariusze IV Departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego, uprowadzili a następnie zamordowali księdza Jerzego Popiełuszkę, duszpasterza ludzi pracy, kapelana Solidarności, organizatora Mszy św. za Ojczyznę odprawianych w kościele św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie.


1987 - W Warszawie zmarł Igor Abramow-Newerly, pisarz, współpracownik Janusza Korczaka, w 1932 r. przejął od niego redakcję "Małego Przeglądu", którą kierował do 1939 r.; w czasie II wojny światowej więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych na Majdanku i w Auschwitz; autor książek "Chłopiec z Salskich Stepów", "Pamiątka z Celulozy" oraz "Zostało z uczty Bogów".


1987 - Premiera filmu "W zawieszeniu" w reżyserii Waldemara Krzystka.


1991 - W Warszawie zmarł ksiądz Jan Zieja, kapelan wojskowy w czasie wojny polsko-bolszewickiej, kampanii 1939 r. i powstania warszawskiego; naczelny kapelan Szarych Szeregów, współpracownik Rady Pomocy Żydom "Żegota"; współtwórca i członek Komitetu Obrony Robotników.


1991 - Sejm podjął ustawę o likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych.


2001 - Na urząd Prezesa Rady Ministrów powołany został Leszek Miller.


2005 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski desygnował na stanowisko premiera Kazimierza Marcinkiewicza.


2010 - W Łodzi Ryszard Cyba wtargnął do siedziby PiS i zastrzelił Marka Rosiaka - działacza partii i asystenta europosła Janusza Wojciechowskiego oraz ranił nożem Pawła Kowalskiego - asystenta posła Jarosława Jagiełły; za zbrodnię Cyba został skazany na dożywotnie więzienie.


2011 - W Czechówce koło Myślenic zmarł Bohdan Osadczuk, ukraiński historyk, politolog, intelektualista, publicysta, współpracownik paryskiej "Kultury", orędownik pojednania polsko-ukraińskiego.


2011 - W kanadyjskiej prowincji Ontario zmarł Tadeusz Sawicz, polski pilot myśliwski biorący udział w Bitwie o Anglię.


2017 – W Warszawie zmarła Zofia Bartoszewska, harcerka Szarych Szeregów, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka opozycji antykomunistycznej i Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom, wieloletnia współpracowniczka Państwowego Instytutu Wydawniczego.


2020 – W Warszawie zmarł Wojciech Pszoniak, wybitny aktor teatralny i filmowy. W swej karierze zagrał w ok. 100 filmach, m.in.: "Weselu", "Ziemi obiecanej", "Dantonie", "Korczaku" i "Arii dla atlety".

Zobacz także

2023-01-20, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 1320 - W katedrze na Wawelu odbyła się koronacja królewska Władysława I Łokietka. 1616 - W Wiśniczu urodził się Jerzy Sebastian Lubomirski, marszałek… » więcej 2023-01-19, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 1354 - Rzeszów otrzymał nowy przywilej lokacyjny i prawa miejskie od króla Kazimierza Wielkiego. Tę datę uznaje się za początek pisanej historii Rzeszowa… » więcej 2023-01-18, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 1271 - Zmarła Małgorzata Węgierska, księżniczka, dominikanka, mistyczka, stygmatyczka, święta Urodziła się w 1242 roku. 1493 - W Piotrkowie Trybunalskim… » więcej 2023-01-17, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 395 - Zmarł Teodozjusz I Wielki, Flavius Theodosius, Theodosius I, ostatni cesarz władający zarówno wschodnią, jak i zachodnią częścią cesarstwa rzymskiego. … » więcej 2023-01-16, godz. 07:42 kartka z kalendarza 1547 - Iwan IV Groźny jako pierwszy władca rosyjski przyjął tytuł cara. Zasłynął swoim okrucieństwem. Począwszy od 1560 roku z jego rozkazu stracono… » więcej 2023-01-15, godz. 00:07 Kartka z kalendarza 1547 - Siedlce otrzymały prawa miejskie. 1582 - W Jamie Zapolskim Rzeczpospolita i Rosja podpisały rozejm kończący wojnę o Inflanty. 1734 - Na Wawelu… » więcej 2023-01-14, godz. 11:03 Kartka z kalendarza 1392 - Chełm otrzymał od króla Władysława Jagiełły prawa miejskie. 1770 - W Warszawie urodził się książę Adam Jerzy Czartoryski; mąż stanu, dyplomata… » więcej 2023-01-13, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 1455 - W czasie wojny trzynastoletniej wojska krzyżackie przeprowadziły nieudany atak na Gdańsk. 1625 - Zmarł Jan Brueghel, zwany Aksamitnym, malarz flamandzki… » więcej 2023-01-12, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 29 rok przed naszą erą - Nastał Pokój Rzymski - Pax Romana. Początek tego okresu wyznacza zakończenie wojen domowych u schyłku istnienia republiki rzymskiej… » więcej 2023-01-11, godz. 08:00 Kartka z kalendarza 1386 - Poselstwo polskiej szlachty zawarło na zamku w Wołkowysku umowę z Władysławem Jagiełłą, na mocy której miał on objąć polski tron oraz ożenić… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »