Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » 17 maja 2021
2021-05-17, 06:26 Autor: Bolesław Bezeg

17 maja 2021

190 lat temu 17 maja 1931 roku w toku powstania listopadowego wojska polskie odniosły zwcięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Nurem. 101 lat temu 17 maja 1920 roku w toku wojny polsko-bolszewickiej Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniu Frontu Północnego, mianując jego dowódcą generała Stanisława Szeptyckiego i powierzając mu walkę na kierunku litewsko-białoruskim. 57 lat temu w Berlinie zmarł Anton Jadasz działacz komunistyczny polskiego pochodzenia w okresie międzywojennym opowiadający się za niepodległością Śląska.
Kartka z kalendarza 17 maja 2021 r
Urodził się 25 maja 1888 roku w Krapkowicach w rodzinie o polskich tradycjach. Podczas I wojny światowej pracując w Świętochłowicach Antoni Jadasz już jako Anton Jadasch wstąpił do Związku Spartakusa – niemieckiej organizacji antywojennej, która na Górnym Śląsku liczyła ponad 25 tys. Członków.

Już pod koniec wojny Jadasz należał do czołowych działaczy górnośląskich struktur organizacji. Wkrótce gdy górnośląski Spartakus przekształcił się w antyklerykalną Komunistyczną Partię Niemiec, większość ze wspomnianych 25 tysięcy Górnoślązaków z powodu przywiązania do katolicyzmu przeszła do dwóch propolskich organizacji lewicowych, a mianowicie do Polskiej Partii Socjalistycznej i Narodowej Partii Robotniczej.

Ludzie ci wkrótce masowo wstępowali do utworzonej w roku 1919 konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W tym czasie Anton Jadasch stanął na czele śląskiego odłamu KPD czyli Komunistische Partei Oberschlesiens. Na czele tej partii wspólnie z wolnymi związkami zawodowymi pod hasłami poparcia dla walczącej pod Warszawą Armii Czerwonej zorganizował w Katowicach wielką manifestację na rzecz neutralności Górnego Śląska wobec wojny polsko-sowieckiej.

7 listopada 1920 roku kierowana przez Jadascha partia połączyła się z górnośląskim oddziałem Niezależnej Socjaldemokratycznej Partii Niemiec i skrajnie lewicową Komunistyczną Partią Ziem Śląskich kierowaną przez Stanisława Barczyńskiego. Z połączenia tego powstała Komunistyczna Partia Górnego Śląska, której przewodniczącym został Anton Jadasch.

Partia Jadascha nie osiągnęła masowej popularności i w szczytowym momencie osiągnęła liczbę 5600 członków. Jako cel stawiała sobie utworzenie samodzielnej i niepodległej Górnośląskiej Republiki Rad. Licząc na to, że uda im się przekształcić III powstanie śląskie w akcję na rzecz niepodległości śląska, członkowie partii Jadascha wstępowali do POW i zasilali szeregi powstańców, jednak czujność służb Korfantego udaremniła wszelkie próby zorganizowania komunistycznego puczu w łonie powstania.

Po podziale śląska Jadasch przyjął opcję niemiecką i został działaczem Komunistycznej Partii Niemiec. W czasach hitlerowskich jako komunista był więźniem obozów koncentracyjnych. Po wojnie pozostał w NRD, gdzie pełnił różne funkcje publiczne. Anton Jadasch zmarł 17 maja 1964 roku w Berlinie.

Zobacz także

2024-03-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 marca - Wielka Sobota - dzień czuwania przy grobie Jezusa i oczekiwania na Jego Zmartwychwstanie. Liturgia Wigilii Paschalnej z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych… » więcej 2024-03-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 marca - Dzień Metalowca. » więcej 2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »