Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-07-08, 07:00 Autor: IAR/D.Panek

Kartka z kalendarza

08 lipca - Powódź tysiąclecia: wylała Odra w Raciborzu.
1343 - Kazimierz Wielki zawarł pokój z Krzyżakami. Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską, zakon zachował Pomorze Gdańskie, jako "wieczystą jałmużnę”, a także ziemię chełmińską i michałowską. Pokój kaliski zakończył formalnie wojnę polsko-krzyżacką, rozpoczętą w 1327. Pokój ten oznaczał ustępstwa terytorialne ze strony Polski. 680. rocznica

1497 - Vasco da Gama wyruszył z Portugalii w swą pierwszą wyprawę. Jej celem było znalezienie morskiej drogi do Indii. Po opłynięciu Przylądka Dobrej Nadziei wyprawa w maju 1498 roku dotarła do Kalikatu w Indiach. Podróż ta była jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach odkryć geograficznych, a Portugalia stała się największą potęgą morską XVI wieku.

1538 - Zmarł Diego de Almagro, hiszpański konkwistador, uczestnik wyprawy Pizarra do Peru. Almagro został pokonany przez braci Pizarro w bitwie pod Las Salinas w kwietniu 1538 roku. Został wtedy pojmany, a następnie stracony. Urodził się w 1475 roku. 485. rocznica

1593 - Urodziła się Artemisia Gentileschi, włoska malarka, reprezentantka wczesnego baroku. Była jedną z pierwszych kobiet, które podejmowały w malarstwie tematykę religijną i historyczną. Jako pierwsza kobieta została przyjęta do Accademia del Disegno we Florencji. Jej najsłynniejsze dzieła to: "Zuzanna i starcy”, "Judyta zabijająca Holofernesa” i "Autoportret”. Zmarła po 31 stycznia 1654 roku. 430. rocznica

1621 - Urodził się Jean de La Fontaine, francuski poeta, autor słynnych "Bajek", wzorowanych na Ezopie. Był członkiem Akademii Francuskiej. Naiwność, prawda, prostota, naturalność i żywość to przymioty, które zapewniły twórczości La Fontaine'a uznanie. Zmarł 13 kwietnia 1695 roku.

1695 - Zmarł Christian Huygens, holenderski fizyk, matematyk, astronom, twórca zarysu falowej teorii światła oraz teorii ruchu wahadła matematycznego. Skonstruował teleskop, za pomocą, którego odkrył w 1655 roku pierścień i jeden z księżyców Saturna, który został nazwany Tytan. Urodził się 14 kwietnia 1629 roku.

1709 - Wojna północna: pod Połtawą na Ukrainie doszło do decydującej bitwy między wojskami szwedzkimi, dowodzonymi przez Karola XII i armią rosyjską, Piotra Wielkiego. Według raportów do rosyjskiej niewoli dostało się 59 generałów. Był to koniec pochodu szwedzkiego monarchy przez Europę Środkowowschodnią. Klęska pod Połtawą oznaczała koniec mocarstwowej pozycji Szwecji. Jednocześnie Połtawa awansowała Rosję z mocarstwa regionalnego na pozycję wielkiego mocarstwa o aspiracjach światowych.

1760 - Urodził się Christian Kramp, francuski matematyk i pedagog, twórca oznaczenia n! dla pojęcia silni. Autor licznych prac naukowych, profesor uniwersytetu w Strasburgu. Zmarł 13 maja 1826 roku.

1796 - Zmarł Adam Naruszewicz, jezuita, historyk, uczestnik obrad Sejmu Czteroletniego, redaktor "Zabaw przyjemnych i pożytecznych", nadworny poeta króla Stanisława Augusta. Autor satyr: "Wiek zepsuty" i "Chudy literat". Urodził się 20 października 1733 roku.

1822 - W wypadku swojej żaglówki, którą płynął do domu, zginął Percy Bysshe Shelley, poeta angielski, przedstawiciel romantyzmu, autor: "Prometeusza rozpętanego", "Rodziny Cencich" i "Obrony poezji". Urodził się 4 sierpnia 1792 roku.

1824 - Urodził się Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski, działacz niepodległościowy i amerykański generał. Uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych, później urzędnik agencji rządowych i bohater narodowy USA. Zmarł 31 stycznia 1887 roku. Prezydent Franklin D. Roosevelt wygłosił mowę ku jego pamięci transmitowaną przez radio, a prezydent Polski, Ignacy Mościcki, wygłosił swoje wyrazy szacunku w Warszawie. Spoczywa na Narodowym Cmentarzu Wojskowym w Arlington.

1838 - Urodził się hrabia Ferdinand von Zeppelin, niemiecki wojskowy, konstruktor i wytwórca statków powietrznych, zwanych powszechnie zeppelinami. Jego sterowce brały udział w I wojnie światowej, a później znalazły zastosowanie w transporcie pasażerskim. Po katastrofie, jakiej uległ sterowiec Hindenburg w 1937 roku, zrezygnowano z wykorzystania sterowców do przewozu pasażerów. Hrabia Ferdinand von Zeppelin zmarł 8 marca 1917 roku. 185. rocznica

1839 - Urodził się John Davidon Rockefeller, amerykański przemysłowiec i finansista, założycie l firmy Standard Oil Company (dzisiejsze ESSO), która zdominowała amerykański przemysł naftowy i została pierwszą międzynarodową korporacją. Założyciel filantropijnej Fundacji Rockefellera. Oddał w jej posiadanie ponad 250 milionów dolarów. Uważany za najbogatszego człowieka w historii, który w ciągu całego swojego życia zgromadził majątek o wartości 660 miliardów dolarów. Zmarł 23 maja 1937 roku.

1851 - Urodził się Arthur Evans, brytyjski archeolog. Przez wiele lat prowadził prace wykopaliskowe na Krecie. Odkrył kulturę minojską i jej najcenniejsze zabytki: pałac w Knossos, pismo linearne A i pismo linearne B. Zmarł 11 lipca 1941 roku.

1857 - Urodził się Alfred Binet, francuski psycholog, autor fundamentalnych odkryć w psychologii eksperymentalnej. Odegrał główną rolę w stworzeniu testów mierzących inteligencję. W 1905 opublikował skalę pomiaru inteligencji pozwalającą zauważyć zarówno upośledzenia jak i ponadprzeciętne zdolności dzieci. Zmarł 18 października 1911 roku.

1869 - Na Wawelu w Krakowie odbył się powtórny pogrzeb szczątków króla Kazimierza III Wielkiego. Uroczysta ceremonia przerodziła się w wielką manifestację patriotyczną. Król zmarł 5 listopada 1370 roku w wyniku obrażeń odniesionych na polowaniu. W 1869 roku otworzono grobowiec królewski w katedrze wawelskiej. Komisja badająca szczątki monarchy potwierdziła okoliczności jego śmierci.

1893 - Urodził się Marceli Nowotko, działacz komunistyczny, podczas wojny polsko-radzieckiej 1920 roku stał po stronie bolszewików, pierwszy przywódca Polskiej Partii Robotniczej, od stycznia 1942 roku. Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, 28 listopada 1942 roku. Najprawdopodobniej został zastrzelony w wyniku walk wewnętrznych w kierownictwie PPR. 130. rocznica

1900 - Urodził się Jurij Smołycz, ukraiński pisarz i działacz teatralny. Autor pierwszych ukraińskich powieści fantastyczno-naukowych, między innymi "Prekrasni katastrofy”, książek o II wojnie światowej, a także opowiadań, sztuk scenicznych i rozpraw o teatrze. Zmarł 26 sierpnia 1976 roku.

1905 - Urodziła się Zofia Małynicz, aktorka filmowa i teatralna, dziekan Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie w latach 1949-1950, wieloletnia pedagog tej uczelni. Zagrała między innymi w filmach "Piątka z ulicy Barskiej”, "Barwy walki”, "Dziś w nocy umrze miasto”, "Niekochana” i "Moja wojna, moja miłość”. Zmarła 22 stycznia 1988 roku.

1908 - Zmarł Konrad Prószyński, pseudonim Kazimierz Promyk, prawnik, działacz oświatowy, autor wielu elementarzy, jak wydana w 1879 roku "Obrazkowa nauka czytania i pisania". W 1875 roku założył tajne Towarzystwo Oświaty Narodowej, propagował nauczanie indywidualne metodą samouctwa. W 1878 założył w Warszawie Księgarnię Krajową, zajmującą się rozpowszechnianiem literatury popularnej oraz popularnonaukowej. Urodził się 19 lutego 1851 roku. 115. rocznica

1908 - Urodził się Louis Jordan, amerykański piosenkarz, instrumentalista, kompozytor i autor tekstów, jeden z twórców i najlepszych wykonawców jump bluesa, rhythm and blues i swingu. Według magazynu "Rolling Stone" 59. największy artysta wszech czasów. Zmarł 4 lutego 1975 roku. 115. rocznica

1908 - Francuzka Thérese Peltier, jako pierwsza kobieta, uczestniczyła w przelocie samolotem. Występowała w charakterze pasażerki. 115. rocznica

1914 - Urodził się Billy Eckstine, amerykański śpiewak, trębacz i legenda jazzu. Był pierwszym czarnym wokalistą, którego dopuszczono do występów przed mikrofonem radiostacji kierowanej przez białych. W latach 50. XX wieku Billy Eckstine śpiewał ballady w duecie z Sarą Vaughan, osiągając duży sukces. Pod koniec kariery wrócił jednak do jazzu występując u boku Counta Basiego i Quincy'ego Jonesa. Zmarł 8 marca 1993 roku.

1918 - I wojna światowa: Ernest Hemingway, służący na froncie włoskim, jako kierowca Czerwonego Krzyża, został ciężko zraniony odłamkami pocisku moździerzowego. Po odzyskaniu zdrowia słynny pisarz wrócił do domu. Jego doświadczenia wojenne stanowiły podstawę do napisania powieści "Pożegnanie z bronią". 105. rocznica

1922 - Zmarł Ogai Mori, japoński pisarz, jeden ze współczesnych twórców japońskiego dramatu, krytyk literacki. Pisał powieści historyczne i autobiograficzne, zajmował się krytyką literacką. Urodził się 17 lutego 1862 roku.

1930 - Urodził się Franciszek Starowieyski, grafik, rysownik i scenograf. Jeden z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu, a także kolekcjoner dzieł sztuki. Autor ponad 300 plakatów, wielu obrazów i scenografii teatralnych. W twórczości był bliski surrealizmowi, miał także upodobanie do estetyki barokowej. W malarstwie, bogatym w szokującą symbolikę, wykorzystywał wątki erotyczne oraz motywy związane z przemijaniem i śmiercią. Często opatrywał swoje prace niemieckimi, stylizowanymi na XVII-wieczną kaligrafię komentarzami. Zrealizował około 30 spektakli w stworzonym przez siebie "Teatrze Rysowania". Zmarł 23 lutego 2009 roku.

1933 - Zmarł Anthony Hope, angielski pisarz, z zawodu prawnik. Autor słynnej powieści "Więzień na zamku Zenda". Urodził się 9 lutego 1863 roku. 90. rocznica

1937 - Zmarł Józef Ujejski, historyk literatury, badacz epoki romantyzmu, autor książki "O Konradzie Korzeniowskim". Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 8 stycznia 1883 roku.

1938 - Urodził się Jerzy Kamas, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Zagrał w blisko 80 obrazach, takich jak: "Krzyżacy", "Doktor Judym", "Dolina Issy", "Cudzoziemka", "Lalka" i "Różyczka". Aktor teatrów: Powszechnego w Łodzi, Słowackiego w Krakowie, Narodowego i Ateneum w Warszawie. Z tym ostatnim współpracował od 1971 roku. Zmarł 23 sierpnia 2015 roku. 85. rocznica

1943 - Generał Kazimierz Sosnkowski, po śmierci generała Władysława Sikorskiego, został mianowany Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Pełnił to stanowisko do 30 września 1944, kiedy został odwołany pod naciskiem Winstona Churchilla na polski rząd na emigracji. 85. rocznica

1943 - Urodził się Jacek Smagowicz, działacz opozycji antykomunistycznej oraz NSZZ "Solidarność". Uczestnik wydarzeń Marca 1968 w Krakowie. Założyciel Wolnych Związków Zawodowych w Polmozbycie Kraków w 1980. Po wprowadzeniu stanu wojennego organizator strajku okupacyjnego w Polmozbycie Kraków później uczestnik strajku w Nowohuckim Przedsiębiorstwie Instalacji Przemysłowych Montin. Aresztowany 19 kwietnia 1982 i skazany za kontynuowanie działalności związkowej. Wielokrotny uczestnik Marszu Szlakiem I Kompanii Kadrowej oraz stały współpracownik Duszpasterstwa Ludzi Pracy. Członek Komisji Weryfikacyjnej dla byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa w Krakowie. Zmarł 27 stycznia 2022 roku. 80. rocznica

1944 - Ostateczna likwidacja getta w Kownie. Niemcy wywieźli około siedmiu tysięcy Żydów do niemieckich obozów koncentracyjnych w Dachau i Stutthof. Prawie tysiąc mieszkańców getta zginęło w czasie akcji likwidacyjnej. Cała dzielnica została z rozkazu komendantury SS spalona. Oblicza się, że Holokaust przeżyło trzy tysiące z 37 tysięcy kowieńskich Żydów.

1946 - Zmarł Józef Mehoffer, jeden z czołowych malarzy Młodej Polski. Autor witraży w katedrze na Wawelu, symbolicznych obrazów, między innymi - "Dziwny ogród", portretów i pejzaży. Zajmował się także malarstwem ściennym i grafiką. Urodził się 19 marca 1869 roku.

1957 - Urodziła się Wanda Kwietniewska, piosenkarka, wokalistka popularnego w latach 80. XX wieku rockowego zespołu Wanda i Banda. Była nie tylko piosenkarką, ale także kompozytorką. Debiutancki album, zatytułowany po prostu "Banda i Wanda", został wydany w 1984 i zawierał przeboje, takie jak ""Hi-Fi” czy Nie będę Julią”. Rok później ukazała się płyta "Mamy czas", a zespół nagrał dziewięć piosenek do popularnego serialu "Siedem życzeń". Wanda Kwietniewska nagrała też dwie płyty z zespołem Lombard oraz przez wiele lat występowała solo.

1958 - Urodził się Kevin Bacon, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy. Laureat Złotego Globu. Zagrał między innymi w filmach: "Footloose", "JFK", "Ludzie honoru", "Apollo 13", "Rzeka tajemnic", "Uśpieni" i "Zły dotyk". 65. rocznica

1963 - W Krakowie, w wieku 23 lat, zmarła śmiercią samobójczą Zofia Marcinkowska, aktorka, znana z filmów "Lunatycy" i "Nikt nie woła". Urodziła się 22 października 1940 roku. 60. rocznica 1963 - Premiera filmu kryminalnego "Zbrodniarz i panna" w reżyserii Janusza Nasfetera. Główne role zagrali: Ewa Krzyżewska, Zbigniew Cybulski i Edmund Fetting. 60. rocznica

1964 - W Waszyngtonie zmarł tragicznie Marian Kozielewski - przed wojną komendant Policji Państwowej Warszawy, a w czasie okupacji niemieckiej pierwszy komendant tak zwanej granatowej policji - Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa. Działał w konspiracji, był współautorem raportów Karskiego - był bratem emisariusza i kuriera Polskiego Państwa Podziemnego Jana Karskiego. Organizował oraz był inspektorem głównym Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa i Straży Samorządowych, za co został w 1940 roku osadzony na Pawiaku, a później trafił do niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz. Po wojnie wyemigrował do Kanady a następnie do USA. Urodził się 6 września 1897 roku.

1965 - Zmarł Marian Dederko, fotografik, jeden z twórców nowoczesnego portretu w polskiej fotografii. Interesował się także fotografią naukową i techniczną. Wraz z synem Witoldem opracował i stosował nową metodę nazwaną fotonitem. Współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Urodził się 29 lutego 1880 roku.

1966 - Amerykański album "Yesterday and Today" zespołu The Beatles uzyskał status Złotej Płyty, sprzedając się w liczbie ponad miliona egzemplarzy. Był to 11. album grupy wydany na rynku amerykańskim. "Yesterday and Today" zawiera piosenki skompilowane z dwóch brytyjskich albumów, które zostały pominięte na płytach wydanych w USA, uzupełnione nagraniami z mającego się wkrótce ukazać kolejnego brytyjskiego krążka The Beatles.

1967 - Zmarła Vivien Leigh, brytyjska aktorka, odtwórczyni ról bohaterek szekspirowskich. Światową sławę przyniosła jej rola Scarlet O'Hary w filmie "Przeminęło z wiatrem", za którą otrzymała Oscara. Statuetką została wyróżniona także jej rola Blanche DuBois w filmowej adaptacji "Tramwaju zwanego pożądaniem". W 1999 roku Amerykański Instytut Filmowy uznał ją za szesnastą najlepszą aktorkę w historii kinematografii USA. Urodziła się 5 listopada 1913 roku.

1968 - Urodził się Piotr Grabowski, aktor. Na dużym ekranie zadebiutował w melodramacie komediowym Waldemara Szarka "Oczy niebieskie" u boku Gustawa Holoubka. Wystąpił także między innymi w filmie "Mała matura 1947", a także w serialach: "Tajemnica twierdzy szyfrów", "Fałszerze - powrót Sfory" i w serii "Nad rozlewiskiem". Od 2014 roku występuje w Teatrze Narodowym w Warszawie. 55. rocznica

1971 - Zmarł Charlie Shavers, amerykański trębacz jazzowy, kompozytor i aranżer. Uważany za jednego z najwybitniejszych trębaczy stylu swing. Urodził się 3 sierpnia 1920 roku.

1973 - Urodziła się Agnieszka Sitek, aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach: "Wrota Europy", "Wiedźmin" i "Chopin. Pragnienie miłości", a także w serialu "Złotopolscy". Największy jej sukces to rola w czeskim filmie "Zabić Sekala". W 1999 roku otrzymała za nią Czeskiego Lwa - Nagrodę Czeskiej Akademii Sztuki Filmowej i Telewizyjnej. 50. rocznica

1979 - Zmarł Robert Woodward, amerykański chemik, który zajmował się chemią organiczną, prowadził badania nad syntezą i ustaleniem złożoności produktów naturalnych. Laureat Nagrody Nobla w 1965 roku, w dziedzinie chemii za osiągnięcia w dziedzinie syntezy organicznej. Urodził się 10 kwietnia 1917 roku.

1980 - Wybuchł strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Świdniku. Protest w tamtejszych zakładach WSK-PZL stał się początkiem Lubelskiego Lipca, a później Sierpnia 1980 roku. Fala strajków ogarnęła cały kraj. Jej efektem było powstanie wolnego, niezależnego związku zawodowego "Solidarność", który w niedługim czasie liczył blisko 10 milionów członków. Bezpośrednią przyczyną protestu była wprowadzona od 1 lipca podwyżka cen żywności. Robotnicy byli też niezadowoleni z warunków pracy i z uprzywilejowania niektórych grup społecznych. Protest w Świdniku trwał do 11 lipca, kiedy to "komitet postojowy" podpisał porozumienia.

1982 - Podczas XII Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Hiszpanii w meczu półfinałowym reprezentacja Polski przegrała z Włochami 0:2. W meczu o trzecie miejsce z Francją Polska wygrała 3:2 po golach Andrzeja Szarmacha, Stefana Majewskiego oraz Janusza Kupcewicza. Tym samym Polacy powtórzyli osiągnięcie z mundialu 1974, kiedy to w meczu o trzecie miejsce pokonali Brazylijczyków.

1989 - Zmarł Władysław Kornak, aktor teatralny i filmowy. Zagrał w filmach: "Celuloza", "Sekret Enigmy", "Za metą start", "Życie rodzinne” i "Gra o wszystko”. Debiutował w 1944 roku w kierowanym przez Józefa Hena teatrze wojskowym X Dywizji II Armii Wojska Polskiego. Urodził się 8 sierpnia 1916 roku.

1989 - Zmarł Jerzy Pertek, pisarz i publicysta, popularyzator dziejów polskiej Marynarki Wojennej. Autor ponad 50 książek i broszur o tematyce marynistycznej: "Wielkie dni małej floty”, "Polacy na szlakach morskich świata”, "Marynarze generała Kleeberga”, a także dwóch tysięcy artykułów drukowanych w różnych czasopismach. Urodził się 26 marca 1920 roku.

1990 - W finale XIV Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej we Włoszech reprezentacja RFN pokonała Argentynę 1:0. Polska na tej imprezie nie startowała - nasza reprezentacja nie przebrnęła kwalifikacji.

1991 - Zmarł Stefan Treugutt, teatrolog, krytyk literacki i teatralny, wykładowca w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. Autor prac: "Juliusz Słowacki - poeta romantyczny", "Geniusz wydziedziczony. Studia romantyczne i napoleońskie", "Pożegnanie teatru". Urodził się 17 kwietnia 1925 roku.

1994 - Zmarł Kim Ir Sen, komunistyczny dyktator Korei Północnej, który odizolował kraj od zagranicy i stosując terror policyjny wobec społeczeństwa, zdobył władzę dyktatorską. Z czasem wprowadził kult własnej osoby, jako Wielkiego Przywódcy i objął nowo utworzony urząd prezydenta. W Korei Północnej znajduje się ponad 500 pomników Kim Ir Sena. Po śmierci dyktatora władzę objął jego syn - Kim Dzong Il. Urodził się 15 kwietnia 1912 roku.

1997 - Podczas szczytu NATO w Madrycie, Polska, Czechy i Węgry zostały zaproszone do rozpoczęcia rozmów w sprawie przystąpienia do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Rozmowy zostały uwieńczone sukcesem 12 marca 1999 roku.

1997 - Powódź tysiąclecia: wylała Odra w Raciborzu. Woda zalała między innymi dworzec PKP, pocztę, dzielnice Ostróg i Płonia i część śródmieścia. W ciągu dwóch dni woda podniosła się tam o ponad trzy metry, przy czym nie wiadomo o ile dokładnie, bo wodowskaz w Raciborzu-Miedoni został zalany całkowicie i nastąpiła przerwa w odczytach.

2005 - Zmarł Kazimierz "Kuba" Jaworski, konstruktor jachtów, jeden z najlepszych polskich żeglarzy w historii. Sławę przyniosło mu zdobycie trzeciego miejsca w klasyfikacji generalnej w transatlantyckich regatach samotników w 1976 roku, na jachcie "Spaniel". Autor książki "11.40 GMT - Newport". Urodził się 17 października 1929 roku.

2005 - Zmarł Eugeniusz Priwieziencew, aktor, reżyser, dramaturg; wystąpił między innymi w filmach: "Barwy ochronne", "Imperatyw", "Miś", "Piraci", "Pociąg do Hollywood", "Kolejność uczuć" oraz w serialu "Złotopolscy". Urodził się 17 sierpnia 1946 roku.

2006 - Zmarł Juliusz Wiktor Gomulicki, edytor, eseista, varsavianista. Autor licznych prac o stolicy, między innymi: "O starej i nowej Warszawie", "Trzysta lat książki o Warszawie", "Cztery wieki poezji o Warszawie", "Cyprian Norwid. Przewodnik po życiu i twórczości". W czasie II wojny światowej był działaczem konspiracyjnym. Jako żołnierz AK uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Urodził się 17 października 1909 roku.

2008 - Zmarł Wieńczysław Gliński, aktor teatralny i filmowy, żołnierz Armii Krajowej. Po wojnie związany z teatrami warszawskimi: Polskim, Komedią, Narodowym. Od 1945 roku współpracował z Teatrem Polskiego Radia. Wystąpił w ponad 40 filmach: "Kanał”, "Sprawa pilota Maresza”, "Echo”, "Lekarstwo na miłość”, "Królowa Bona” i "Jeszcze nie wieczór”. Urodził się 10 maja 1921 roku. 15. rocznica

2008 - Zmarł Stanisław Głąb, chemik, profesor i prorektor Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizował się w chemii analitycznej, elektrochemicznych i spektroskopowych metodach analitycznych oraz czujnikach chemicznych i bioczujnikach. Autor licznych prac naukowych. Urodził się 20 kwietnia 1945 roku. 15. rocznica

2008 - Zmarł sir John Templeton, amerykański finansista i filantrop, od 1968 roku - obywatel brytyjski, pionier na rynku globalnych funduszy inwestycyjnych. W 1972 ufundował wyróżnienie, znane, jako Nagroda Templetona za Postęp w Badaniach lub Odkryciach w Dziedzinie Rzeczywistości Duchowej. Pierwszą laureatką była Matka Teresa z Kalkuty. W 1987 za działalność filantropijną otrzymał od brytyjskiej królowej Elżbiety II tytuł szlachecki. Urodził się 29 listopada 1912 roku. 15. rocznica

2011 - Ostatni start promu Atlantis, który zakończył cały program załogowych lotów kosmicznych STS realizowany przez agencję kosmiczną NASA. Początki programu sięgają lat 70. Wahadłowce miały być tańszym niż rakiety kosmiczne środkiem transportu, który ponadto mógł być wykorzystywany wielokrotnie. Pierwszy prom z załogą, o nazwie Columbia, wystartował 12 kwietnia 1981 roku. W kolejnych latach do eksploatacji wprowadzono wahadłowce: Challenger, Discovery, Atlantis i Endeavour.

2011 - Zmarł Roberts Scott Blossom, amerykański aktor, reżyser teatralny i poeta. Zagrał między innymi w filmach: "Bliskie spotkania trzeciego stopnia", "Ostatnie kuszenie Chrystusa", "Christine" i "Ucieczka z Alcatraz". Młodsza widownia zna go przede wszystkim z filmu "Kevin sam w domu" z 1990 roku, w którym zagrał pozornie groźnego sąsiada tytułowego Kevina. Urodził się 25 marca 1924 roku

2011 - Zmarł Kazimierz Łodziński, pseudonim "Markiz”, "Kapsiut”, profesor zwyczajny, doktor habilitowany nauk medycznych, chirurg, sierżant podchorąży Armii Krajowej, żołnierz batalionu "Zośka". Brał udział w kampanii wrześniowej, został ranny podczas bitwy pod Kockiem. Należał do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Uczestniczył między innymi w akcji pod Arsenałem oraz pod Pogorzel, gdzie żołnierze AK ostrzelali pociąg przewożący Niemców. Po wojnie ceniony chirurg. Był ordynatorem Kliniki Chirurgii Dziecięcej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Urodził się 28 sierpnia 1922 roku.

2012 - Zmarł Ernest Borgnine, amerykański aktor filmowy i telewizyjny. Wystąpił między innymi w filmach: "Dzika banda”, "Parszywa dwunastka”, "Ranczo w dolinie”, "Wikingowie”, "Książę i żebrak” i "Ucieczka z Nowego Jorku”. Za rolę w filmie "Marty” z 1955 roku został uhonorowany Oscarem. Urodził się 24 stycznia 1917 roku.

2014 - Zmarł Marek Michel, podróżnik i motocyklista. Jego największymi wyczynami były dwie podróże w latach 1973-1974 na motocyklu WSK 125: do Indii oraz dookoła świata. Ta druga liczyła około 40 tysięcy kilometrów, a jej pokonanie zajęło Michelowi 115 dni. Po powrocie interwencje Służby Bezpieczeństwa uniemożliwiły mu dalsze podróże. Groziła mu również kara więzienia za to, że na motocyklu namalowany był orzeł - godło Polski, do którego prezentowania nie miał prawa. Mógł posługiwać się wyłącznie flagą narodową. Urodził się 30 maja 1950 roku.

2015 - Zmarł Waldemar Ochnia, artysta kabaretowy. Występował w radiowym "Podwieczorku przy mikrofonie", w programach Tadeusza Drozdy: "Dyżurnym Satyryku Kraju i "Polskiej Agencji Satyrycznej", a od 2005 roku - w "Szymon Majewski Show", jako jeden z uczestników "Rozmów w tłoku". Urodził się w 1952 roku.

2016 - Zmarł Abdul Sattar Edhi, pakistański filantrop, działacz społeczny, asceta. Założył i przez ponad 60 lat kierował fundacją, udzielającą bezpłatnej pomocy medycznej potrzebującym. Organizacja jego imienia prowadzi także działalność edukacyjną, dożywianie i pomaga w poszukiwaniach zaginionych. Był nazywany Aniołem Miłosierdzia i porównywany do Matki Teresy z Kalkuty. Urodził się 28 lutego 1928 roku.

2017 - Zmarła Elsa Martinelli, włoska aktorka, laureatka nagrody Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki na festiwalu w Berlinie w 1956 roku za rolę w filmie "Donatella" w reżyserii Mario Monicelliego. Urodziła się 30 stycznia 1935 roku.

2018 - Zmarł Tab Hunter, amerykański aktor, wokalista i pisarz. Posiada własną gwiazdę przy Hollywood Walk of Fame. Wystąpił w ponad 40 filmach. Był jednym z najbardziej rozpoznawalnych aktorów drugiej połowy lat 50. XX wieku dzięki występom w dramacie Raoula Walsha "Operacja Saipan", filmie wojennym Johna Farrow "Morski pościg" i westernie "Płonące wzgórza". Dwa jego single: "Ninety-Nine Ways” i "Young Love” okupowały wysokie pozycje na listach przebojów. Urodził się 11 lipca 1931 roku. 5. rocznica

2018 - W wyniku wykolejenia pociągu w Çorlu w europejskiej części Turcji zginęły 24 osoby, a 318 zostało rannych, w tym 42 ciężko. 5. rocznica

2019 - Zmarła Natalia Rolleczek, pisarka, tworząca głównie dla dzieci i młodzieży, dramatopisarka. Autorka powieści "Cesia", "Drewniany Różaniec", "Oblubienice", "Zwariowana noc" i wielu utworów dramatycznych, w tym: "Lepszy gatunek", "Gabriel ma skrzydła", "Sukces", "Zegar minionego czasu". W 1964 roku zekranizowano jej autobiograficzną opowieść "Drewniany różaniec". W 2012 roku powstał poświęcony jej film dokumentalny "Tala od różańca" zrealizowany przez Sławomira Rogowskiego i Stanisława Zawiślińskiego. Urodziła się 16 lutego 1919 roku.

2020 - Zmarła Flossie Wong-Staal, chińsko-amerykańska wirusolog i biolog molekularny. Przyczyniła się do opracowania miarodajnych testów na nosicielstwo wirusa HIV. Była pierwszą osobą, która sklonowała wirus HIV, zbadała jego geny i doprowadziła do udowodnienia, że HIV jest przyczyną AIDS. Dziennik "Daily Telegraph" umieścił ją na 32 miejscu, na liście 100 żyjących geniuszy. Urodziła się 27 sierpnia 1947 roku.

2021 - Zmarł Lesław Sajdak, dziennikarz PAP. Zaczynał od szeregowego dziennikarza w 1974 roku, kierował działem społecznym, ekonomii oraz kultury. Na emeryturze współpracował z serwisem "Dzieje Redakcji Krajowej PAP".

2022 - Zmarł Jose Eduardo dos Santos, prezydent Angoli w latach 1979-2017. Jego rządy charakteryzowały się stopniowym odejściem od marksizmu i wypracowywaniem lepszych relacji z Zachodem. W 1991 przyjął wolny rynek, jako doktrynę gospodarczą, wprowadził system wielopartyjny i podpisał porozumienie pokojowe z opozycyjną partyzantką. Urodził się 28 sierpnia 1942 roku. 1. rocznica

2022 - Shinzo Abe, były najdłużej urzędujący premier Japonii, zmarł w wyniku postrzelenia przez zamachowca. Polityk został zraniony podczas przemówienia na wiecu wyborczym w mieście Nara przez 41-letniego byłego wojskowego. Zmarł kilka godzin później w szpitalu. Shinzo Abe w latach 2006-2007 i 2012-2020. 1. rocznica

2022 - Zmarł Tony Sirico, amerykański aktor pochodzenia włoskiego, znany z serialu "Rodzina Soprano". Występował wiele razy w filmach Woody’ego Allena, między innymi "Jej wysokość Afrodyta", a także w "Kasynie", "Chłopcy z ferajny" i Cop Land". Dwukrotny laureat Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych. Urodził się 29 lipca 1942 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2023-10-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 października - Międzynarodowy Dzień bez Przemocy, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 15 czerwca 2006 roku. 2 października - Dzień Pamięci o… » więcej 2023-10-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 października - Międzynarodowy Dzień Osób Starszych, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1990 roku. 1 października - Międzynarodowy Dzień Muzyki… » więcej 2023-09-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 września - Międzynarodowy Dzień Tłumacza. 30 września - Dzień Archiwisty. 30 września - Światowy Dzień Copywritera. 30 września - Dzień… » więcej 2023-09-29, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 29 września - Ogólnopolski Dzień Głośnego Czytania. 29 września - Światowy Dzień Morza. 29 września - Dzień Kuriera i Przewoźnika. 29 września… » więcej 2023-09-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 września - Światowy Dzień Walki z Wścieklizną. 28 września - Światowy Dzień Jabłka. 28 września - Święto Państwowości Czeskiej, Dzień… » więcej 2023-09-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 września - Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, ustanowiony uchwałą Sejmu z 11 września 1998 roku. Uchwała nawiązuje do utworzenia w nocy z 26 na 27… » więcej 2023-09-26, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 26 września - Europejski Dzień Języków, ustanowiony przez Radę Europy w 2001 roku. 26 września - Ogólnopolski Dzień Aptekarza. 26 września - Światowy… » więcej 2023-09-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 września - Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego. 25 września - Światowy Dzień Rzek. 25 września - Światowy Dzień Farmaceuty. 25… » więcej 2023-09-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 września - Święto narodowe Republiki Gwinei Bissau - Dzień Niepodległości, obchodzony w rocznicę ogłoszenia niepodległości w 1973 roku. » więcej 2023-09-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 września - Święto narodowe Arabii Saudyjskiej, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1932 roku. » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »