455 - Cesarz zachodniorzymski Petroniusz Maksymus został rozszarpany przez tłum, gdy podczas ataku Wandalów na Rzym usiłował uciec z miasta. Mieszkańcy obwiniali cesarza, który sprawował władzę od zaledwie dwóch miesięcy, o sprowokowanie Wandalów do ataku.
1223 - Bitwa nad rzeką Kałką, między wojskami rusko-połoskimi a armią Czyngis-chana. Klęska Rusinów i Połowców na długie lata uzależniła ich od władzy Mongołów. 800. rocznica 1592 - Ślub króla Zygmunta III Wazy z Anną Habsburżanką oraz jej koronacja na królową Polski. Ślub ten opiewał w swojej poezji Szymon Szymonowic. Królowa Anna szybko zyskała sympatię Polaków. W 1595 roku urodziła syna Władysława, późniejszego króla polskiego. Preferowała życie w zaciszu domowym z Zygmuntem III Wazą, przepojone żarliwością religijną. Zmarła mając 25 lat, 10 lutego 1598 roku.
1594 - Zmarł Jacopo Tintoretto, malarz włoski, okresu manieryzmu, przedstawiciel szkoły weneckiej, autor pełnych ekspresji monumentalnych obrazów religijnych, o kontrastowym światłocieniu, jak - "Obmywanie nóg", 'Raj" czy "Zmartwychwstanie". Urodził się 29 września 1518 roku.
1640 - Urodził się Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski w latach 1669-1673 i wielki książę litewski. Zmarł 10 listopada 1673 roku.
1641 - Zmarł Konstanty Wiśniowiecki, wpływowy magnat, polityk, książę, wojewoda bełski od 1636 roku i ruski od 1638. Doświadczony w polityce i sztuce wojennej. Urodził się w 1564 roku.
1732 - Pożar na Zamku Królewskim w Warszawie. Ogień zniszczył elewację zachodnią oraz część Wieży Zygmuntowskiej, a także zewnętrzne rzeźby fasadowe, zwane Armaturą.
1800 - Zmarł Michał Ogiński, generał lejtnant, hetman wielki litewski, mecenas sztuki, muzyk i poeta, autor pieśni biesiadnych, sielanek i bajek. W swoim pałacu w Słonimiu utrzymywał głośny wówczas teatr operowy, uruchomił drukarnię, dbał o rozwój gospodarczy, między innymi dokończył budowę Kanału Ogińskiego, który łączył Niemen z Dnieprem, czyli tworzył drogę wodną od Bałtyku do Morza Czarnego. Urodził się w 1728, 1730 lub 1731 roku.
1805 - Urodził się Antoni Brzozowski, duchowny, franciszkanin, propagator trzeźwości na Śląsku. Odbył wiele podróży misyjnych z rekolekcjami po całym regionie. Dzięki nim na Śląsku powstał olbrzymi ruch antyalkoholowy obejmujący około 200 tysięcy ludzi. Szerzeniu idei trzeźwościowej służyły napisane przez niego broszury. Zmarł 10 lutego 1890 roku.
1809 - Zmarł Józef Haydn, kompozytor austriacki, najstarszy z klasyków wiedeńskich. Ustalił skład orkiestry symfonicznej, skomponował 104 symfonie, 84 kwartety smyczkowe, liczne sonaty, kantaty, msze i oratoria: "Stworzenie świata" i "Pory roku", a także 12 oper, w tym: "Aptekarz”, "Armida” i "Księżycowy świat”. Urodził się 31 marca 1732 roku.
1819 - Urodził się Walt Whitman, amerykański poeta, autor zbiorów: "Podróż do Indii" i "Źdźbła trawy". W utworach wyrażał wiarę w dynamiczną siłę narodu amerykańskiego i demokratyczne ideały społeczne. Zmarł 26 marca 1892 roku.
1822 - Urodził się Edward Dembowski, działacz niepodległościowy, filozof, krytyk literacki, jeden z przywódców powstania krakowskiego w 1846 roku. Zginął 27 lutego 1846 roku, gdy wojska austriackie ostrzelały procesję patriotyczną, której przewodził.
1832 - W Warszawie, po upadku Powstania Listopadowego, z rozkazu cara Mikołaja I, rozpoczęto budowę cytadeli, której celem była kontrola nad miastem, będącym ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego. Cytadela pełniła także rolę więzienia oraz miejsca straceń działaczy narodowych i rewolucjonistów. Budowę zakończono dwa lata później. Na jej stokach zostali straceni bojownicy o niepodległość, między innymi Romuald Traugutt, Stanisław Kunicki, Marcin Kasprzak, Stefan Aleksander Okrzeja i Michał Ossowski.
1859 - W Londynie po raz pierwszy zabrzmiał dzwon słynnego zegara nazywanego "Big Ben".
1880 - Zmarł Hippolyte Mege-Mouries, francuski chemik i technolog środków spożywczych, specjalista w zakresie żywienia człowieka. Wynalazca margaryny w 1869 roku, opracowanej na konkurs ogłoszony przez cesarza Napoleona III. Twórca ulepszonych metod przemiału mąki i metody konserwowania owoców i warzyw. Urodził się 24 października 1817 roku.
1885 - Urodził się Alois Hudal, znany też, jako Luigi Hudal, biskup katolicki pochodzenia austriackiego. Popierał nazistów, był również agentem wywiadu III Rzeszy. Po II wojnie światowej pomagał niemieckim zbrodniarzom wojennym w ucieczkach do Ameryki Południowej, między innymi Josefowi Mengele, Adolfowi Eichmannowi i Klausowi Barbie. Po tym jak fakty te nagłośniła prasa został w 1952 roku zmuszony do wycofania się z aktywnego życia kościelnego. Zmarł 13 maja 1963 roku.
1887 - Urodził się Saint-John Perse, francuski poeta i dyplomata, autor zbiorów poematów: "Wygnanie", "Wichry", "Amers", "Kronika", "Chwała Królów" i "Susza". Jego twórczość oceniana jest, jako jedno z najbardziej niezwykłych zjawisk w literaturze XX wieku. W 1961 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Zmarł 20 września 1975 roku.
1889 - Urodził się Marian Gieszczykiewicz, lekarz bakteriolog, dyrektor Państwowego Zakładu Produkcji Szczepionek, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził prace nad systematyką bakterii. Ustalił między innymi przynależność zarazków duru plamistego, opisał szkodliwe działanie beztlenowej pałeczki dialister pneumonites, odpowiedzialnej za krwotoczne zapalenie nerek. Był więźniem niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie został zamordowany 30 lub 31 lipca 1942 roku.
1891 - Rozpoczęto budowę Kolei Transsyberyjskiej, która trwała 15 lat. Jest najdłuższą linią kolejową na świecie - liczy 9288,8 kilometra i przekracza osiem stref czasowych. Główny szlak prowadzi z Moskwy do Władywostoku, przez: Niżnyj Nowogrod, Omsk, Krasnojarsk, Irkuck. Od 2002 roku jest całkowicie zelektryfikowana.
1896 - Urodził się Alojzy Kaczmarczyk, żołnierz Legionów Polskich, najwyższej rangi urzędnik samorządowy w okresie międzywojennym, w czasie II wojny światowej żołnierz ZWZ-AK, w stopniu podpułkownika. Po wojnie nadal był zaangażowany w działalność organizacji niepodległościowych WiN. W 1946 roku zatrzymany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. We wrześniu 1947 roku wyrokiem sąd wojewódzkiego w Krakowie skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano przez rozstrzelanie, 13 listopada 1947 roku, ciała nie oddano rodzinie. W 1992 roku wyrok został unieważniony. Alojzy Kaczmarczyk odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości i Krzyżem I Brygady.
1902 - Urodził się Ludwik Landau, ekonomista, statystyk. W czasie wojny był współpracownikiem Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej oraz redaktorem pisma Polskiej Partii Socjalistycznej - "Wolność Równość Niepodległość". Autor prac "Gospodarka światowa", "Próba dziejów gospodarczych Polski w liniach ogólnych" oraz "Kronika lat wojny i okupacji". Aresztowany przez gestapo 29 lutego 1944 roku, prawdopodobnie został zamordowany.
1906 - Anarchista Mateu Morral rzucił w Madrycie bombę w kierunku króla Hiszpanii Alfonsa XIII Burbona. Zginęło 28 osób, a 40 zostało rannych. Król i jego małżonka, biorący tego dnia ślub, nie odnieśli żadnych obrażeń. Zamachowiec popełnił samobójstwo po zatrzymaniu i osadzeniu w więzieniu.
1908 - Urodził się Aleksander Baumgardten, prozaik, poeta, krytyk teatralny i filmowy, tłumacz literatury. Był także kierownikiem redakcji literackiej Polskiego Radia Katowice. Autor powieści: "Brzegi ciemności”, "Wilki za progiem”, "Nasze wojny prywatne”, opowiadań: "Cudze łoże”, "To on, niepokój”, "Zielone czasy”, a także scenariuszy filmowych. Zmarł 29 czerwca 1980 roku. 115. rocznica
1909 - Urodził się Jan Jacoby, twórca filmów naukowych, założyciel i długoletni prezes Międzynarodowej Filmoteki Naukowej w Brukseli, autor wielu publikacji o filmie naukowym - "Reżyseria filmu amatorskiego", "Środki audiowizualne w dydaktyce szkoły wyższej", a także reżyser - "Na jeziorach", "Mechanizmy ruchu przerywanego". Zmarł 12 września 2003 roku.
1910 - Zmarła Elizabeth Blackwell, pierwsza amerykańska i brytyjska dyplomowana kobieta - doktor medycyny, feministka, walcząca o prawa kobiet i zniesienie niewolnictwa. Założyła w Nowym Jorku własny szpital dla ubogich kobiet i dzieci. W 1857 roku podczas wojny secesyjnej zaczęła szkolić pielęgniarki, felczerów i lekarzy. Gdy amerykańskie szpitale odmawiały współpracy z nią, założyła w Nowym Jorku własny szpital kliniczny. Urodziła się 3 lutego 1821 roku.
1910 - Urodził się Franciszek Bryja, ksiądz pallotyn, męczennik za wiarę, Sługa Boży. Został aresztowany przez gestapo we wrześniu 1941 roku. Przesłuchiwany w więzieniu śledczym przy Alei Szucha, przetrzymywany, jako zakładnik na Pawiaku, jedyny z grupy duchownych postawiony przed sądem i skazany na niemiecki obóz koncentracyjny. Trafił najpierw do Auschwitz-Birkenau, a następnie do Dachau, gdzie został zamordowany przez Niemców 4 maja 1942 roku.
1911 - W stoczni Harland and Wolff w Belfaście zwodowano "Titanica”, wówczas największy i najbardziej luksusowy parowiec świata. W nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 roku, podczas dziewiczego rejsu na trasie Southampton - Cherbourg - Queenstown - Nowy Jork, statek zderzył się z górą lodową i zatonął. Zginęło ponad 1,5 tysiąca osób. "Titanic" został zaprojektowany i zbudowany przez firmę Harland and Wolff z Belfastu. Statek o długości prawie 260 metrów, mogący zabrać na pokład 3300 pasażerów i 860 członków załogi, był określany przez media, jako niezatapialny i najnowocześniejszy na świecie.
1911 - Urodziła się Maryla Jonasówna, polska pianistka i wirtuoz żydowskiego pochodzenia, laureatka II Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina w Warszawie. Przygotowując się do występu w Konkursie Chopinowskim wyjechała do Morges na konsultacje pianistyczne do Ignacego Jana Paderewskiego. W 1927 roku wystąpiła, jako jedna z najmłodszych uczestniczek w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym imienia Fryderyka Chopina, ale odpadła po eliminacjach, nie docierając do finału. Pięć lat później w 1932 zdobyła XIII nagrodę i tytuł laureatki na II Konkursie Chopinowskim. Przed wybuchem II wojny światowej często koncertowała na terenie Polski. Na antenie Polskiego Radia można ją było usłyszeć w transmitowanych koncertach chopinowskich. W czasie II wojny światowej wyjechała najpierw do Brazylii, a później do USA. W dalszej karierze muzycznej pomógł jej Artur Rubinstein. Zmarła 3 lipca 1959 roku w Nowym Jorku.
1913 - Urodził się Jerzy Wasowski, satyryk, kompozytor. Wraz z Jeremim Przyborą tworzył radiowy teatrzyk "Eterek" i "Kabaret Starszych Panów", dla którego skomponował wiele popularnych piosenek, między innymi: "Wesołe jest życie staruszka”, "Addio pomidory”, "Bo we mnie jest seks”, "Kaziu, zakochaj się” i "Przeklnę cię”. W sumie stworzył około 700 piosenek. Związany z Polskim Radiem od czasów przedwojennych, jako inżynier. Po wojnie zajmował się głównie reżyserią radiową. Zmarł 29 września 1984 roku. 110. rocznica
1915 - I wojna światowa: atak chemiczny pod Bolimowem. Wojska niemieckie użyły 264 tony ciekłego chloru wypuszczonego z 12 tysięcy butli rozmieszczonych przed linią okopów rosyjskich. Ilość ta ponad dwukrotnie przewyższała ilość gazu użytą podczas ataku przeprowadzonego w kwietniu tego roku pod Ypres. Szacuje się, że straty Rosjan wyniosły około tysiąca 200 zabitych i ponad trzy tysiące rannych.
1916 - Między flotami brytyjską i niemiecką rozpoczęła się największa bitwa morska I wojny światowej - tak zwana "bitwa jutlandzka". Uczestniczyło w niej po obu stronach łącznie 250 okrętów różnych klas. Trwała do 1 czerwca i nie przyniosła rozstrzygnięcia. Obie strony ogłosiły zwycięstwo. Podczas bitwy jutlandzkiej życie straciło, według większości źródeł, ponad 8,5 tysiąca marynarzy, w tym ponad sześć tysięcy brytyjskich. Jednak, pomimo znacznych strat, marynarka brytyjska zachowała gotowość bojową i zdolność do natychmiastowego wyjścia w morze, czego nie można powiedzieć o flocie cesarskiej.
1922 - Urodziła się Danuta Wodyńska, aktorka teatralna, kabaretowa, filmowa i telewizyjna, a także pedagog. Przez 40 lat, od 1949 do 1989 roku, była związana z Teatrem Narodowym w Warszawie. Zagrała w kilkudziesięciu filmach i serialach, głównie były to role długoplanowe. Występowała również na scenie Teatru Telewizji. Nauczała w warszawskiej PWST, między innymi prowadziła zajęcia z wyrazistości mowy. Zmarła 4 lipca 2001 roku.
1926 - Zgromadzenie Narodowe wybrało marszałka Józefa Piłsudskiego na urząd prezydenta. Jednak odmówił on przyjęcia tej funkcji argumentując swą decyzję zbyt małymi prerogatywami prezydenta w konstytucji marcowej. W ponownym głosowaniu prezydentem został Ignacy Mościcki, protegowany marszałka Piłsudskiego.
1930 - Urodził się Clint Eastwood, amerykański aktor, reżyser i producent filmowy. Wielokrotny zdobywca najważniejszych nagród filmowych - czterech Oscarów, trzech Złotych Globów i trzech Cezarów, a także Palmy Palm na Festiwalu w Cannes. Odznaczony Narodowym Medalem Sztuki. Zagrał między innymi w filmach: "Tylko dla orłów", "Ucieczka z Alcatraz", "Brudny Harry", "Rzeka tajemnic", "Za wszelką cenę" oraz "Dopóki piłka w grze". Reżyserował takie obrazy jak: "Bird", "American sniper" czy "Władza absolutna".
1931 - Urodził się Bogumił Kobiela, aktor, współzałożyciel teatrzyku studenckiego "Bim Bom" w Gdańsku. Uznawany za najwybitniejszego polskiego aktora tragikomicznego. Zagrał w wielu filmach, między innymi: "Zezowate szczęście", "Ręce do góry", "Człowiek z M-3", "Popiół i diament" czy "Wszystko na sprzedaż". Zmarł 10 lipca 1969 roku w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku samochodowym.
1931 - Urodził się Walery Pisarek, językoznawca i prasoznawca, specjalista w dziedzinie socjolingwistyki. Projektodawca ustawy o języku polskim, honorowy prezes Rady Języka Polskiego. Autor publikacji na temat języka polskiego, teorii informacji i komunikacji masowej. W latach 70. wygłaszał pogadanki językowe w ramach telewizyjnego "Studio 2”. Przewodniczący jury i autor większości tekstów konkursu ortograficznego Ogólnopolskie Dyktando od początku jego istnienia. Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. W latach stalinowskich był represjonowany za działalność antypaństwową. Zmarł 5 listopada 2017 roku.
1933 - Została wydana pierwsza księga z przygodami Koziołka Matołka, autorstwa Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza. Sympatyczny bohater, mieszkaniec Pacanowa, doczekał się czterech ksiąg ze swoimi przygodami, a w 1969 roku powstał animowany serial: "Dziwne przygody Koziołka Matołka". W 1971 przygody Koziołka Matołka ukazały się na dwóch płytach Polskich Nagrań, w wersji muzycznej, z recytacją Henryka Boukołowskiego. 90. rocznica
1936 - Urodziła się Wiesława Kwiatkowska, dziennikarka, działaczka opozycji w PRL. Po wprowadzeniu stanu wojennego została aresztowana i skazana przez Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni na pięć lat więzienia. Wyszła na wolność w marcu 1983 po złagodzeniu kary przez Najwyższą Izbę Wojskową. W 1986 wydała książkę "Grudzień 1970 w Gdyni". Rok później została prewencyjnie zatrzymana z grupą opozycjonistów w czasie wizyty Jana Pawła II w Gdyni. Po 1989 roku pisała książki o Gdyni, opublikowała też wywiad-rzekę z Andrzejem Gwiazdą "Gwiazda miałeś rację". Zmarła 18 czerwca 2006 roku.
1938 - Pierwszy teleturniej w historii telewizji wyemitowała brytyjska siec BBC. "Spelling Bee" był to rozgrywany między dwiema sześcioosobowymi drużynami turniej ortograficzny, którego twórcą był Freddie Grisewood. 85. rocznica
1940 - W Warszawie Niemcy zniszczyli pomnik Fryderyka Chopina. Monument został wysadzony, a metalowe fragmenty pocięte i przetopione. Okupanci starali się zniszczyć także wszystkie kopie pomnika kompozytora. Po wojnie pomnik odtworzono według modelu z zachowanej fotografii i odsłonięto ponownie 11 maja 1958 roku. Monument w parku Łazienkowskim w Warszawie, przedstawiający odlaną w brązie postać kompozytora siedzącą pod stylizowaną mazowiecką wierzbą, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych widoków związanych z Warszawą.
1941 - Bitwa o Anglię: Niemcy przeprowadzili nalot bombowy na Dublin zabijając 28 osób, pomimo że Irlandia ogłosiła swoją neutralność w wojnie.
1941 - Urodziła się Gabriela Zych, działaczka społeczna, założycielka stowarzyszenia Rodzin Katyńskich w Kaliszu i jego przewodnicząca, inicjatorka budowy pomnika ofiar zbrodni katyńskiej w tym mieście. Zginęła w katastrofie rządowego samolotu pod Smoleńskiem, 10 kwietnia 2010 roku, udając się z polską delegacją na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, jako jedna z przedstawicieli Federacji Rodzin Katyńskich. Została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
1943 - W Warszawie w ruinach getta Niemcy rozstrzelali grupę Polaków, więźniów Pawiaka, wśród nich poetę Tadeusza Hollendra. Uczestniczył on w konspiracyjnym życiu literackim, publikował wiersze na łamach tajnie drukowanej prasy i antologii poezji, kolportował tajne czasopisma, organizował imprezy artystyczne. Brał udział w Akcji "N", współpracował z referatem literackim Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. W twórczości posługiwał się drwiną, żartem, satyrą, atakując między innymi endecję, narodowych radykałów, sanację, mieszczaństwo, feudalizm, Hitlera, czy Mussoliniego. 80. rocznica
1944 - Na Wiśle w okolicach Machowa żołnierze Batalionów Chłopskich wspierani przez oddziały Armii Krajowej zatopili statek "Tannenberg" transportujący żołnierzy niemieckich. Po stronie niemieckiej zginęło 60 żołnierzy a ponad 50 zostało rannych, Po stronie polskiej zginął żołnierz AK, a dwóch żołnierzy zostało ciężko rannych. Statku Niemcom nie udało się naprawić. Atak był odwetem za pacyfikację Zastowa Polanowskiego.
1945 - Urodził się Rainer Werner Fassbinder, niemiecki reżyser teatralny i filmowy. Twórczość kinowa Fassbindera jest dziś legendą. Od 21. roku życia średnio tworzył jeden film na sto dni przez 15 lat. Twórca inscenizacji teatralnych, między innymi - "Amerykański żołnierz”, filmów: "Lili Marlen”, "Lola”, "Berlin Alekxanderplatz”, "Querelle” oraz "Strach zżera duszę". Zmarł 10 czerwca 1982 roku.
1945 - Odilo Globocnik, funkcjonariusz niemieckich, nazistowskich organizacji, zbrodniarz wojenny zatrzymany przez Brytyjczyków w Austrii, popełnił samobójstwo. Globocnik w latach 1939-1943 był dowódcą SS i policji w dystrykcie lubelskim, odpowiedzialnym między innymi za zagładę ludności żydowskiej z terenów Generalnego Gubernatorstwa.
1948 - Urodziła się Swiatłana Aleksijewicz, białoruska pisarka i dziennikarka, tworząca w języku rosyjskim. Autorka książek, filmów i sztuk teatralnych, laureatka licznych radzieckich i międzynarodowych nagród. W 2015 roku laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W swojej twórczości porusza tematykę między innymi: II wojny światowej, radzieckiej interwencji w Afganistanie, katastrofy w Czarnobylu. Pisarka jest krytycznie nastawiona do polityki przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki, a jej prace nie są wydawane w tym kraju. 65. rocznica
1955 - Urodził się Tommy Emmanuel, australijski gitarzysta, wirtuoz. Po raz pierwszy po gitarę sięgnął w wieku czterech lat. Posługuje się techniką fingerstyle, polegającą na używaniu gitary do grania linii basu, melodii, akordów i odgłosów perkusyjnych w jednym czasie, co daje efekt obecności kilku muzyków na scenie, podczas gdy w rzeczywistości gra jedna osoba. Technikę tę doprowadził do mistrzostwa i obecnie jest uważany za najlepszego gitarzystę akustycznego na świecie.
1957 - Zmarł Leopold Staff, jeden z najwybitniejszych twórców literatury XX wieku, już za życia określany "pomnikiem polskiej poezji”. Jest nazywany "poetą trzech pokoleń", tworzył, bowiem i był chętnie czytany w Młodej Polsce, dwudziestoleciu międzywojennym i po wojnie. W okresie międzywojennym stał się duchowym przywódcą skamandrytów. Autor zbiorów: ”Kto jest ten dziwny nieznajomy?”, "Sny o potędze", "Wysokie drzewa”, "Wiklina”, "Szumiąca muszla”, "Ucho igielne”, dramatu poetyckiego "Skarb” oraz przekładów psalmów, a także literatury antycznej, francuskiej, włoskiej i niemieckiej. Urodził się 14 listopada 1878 roku.
1958 - Zmarł Aleksander Żabczyński, aktor i piosenkarz, amant przedwojennego kina, zagrał w filmach: "Manewry miłosne”, "Głos serca”, "Dzieje grzechu”, "Pani minister tańczy”, "Śluby ułańskie”, wykonawca popularnych piosenek - "Powróćmy jak za dawnych lat”, "Całuję twoją dłoń, Madame”. Po II wojnie światowej był rozpracowywany przez UB. Nie występował już w filmach, jedynie grał w teatrze. Wielokrotnie występował też przed mikrofonem Polskiego Radia. Pod koniec 1957 roku za namową przyjaciół nagrał w Polskim Radiu kilka piosenek. Urodził się 24 lipca 1900 roku. 65. rocznica
1961 - Proklamowano Republikę Południowej Afryki. Związek Południowej Afryki wystąpił z Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, ogłaszając się republiką. Do lat 90. w RPA obowiązywał rasistowski system społeczny rządów białej mniejszości, lecz za sprawą presji Afrykańskiego Kongresu Narodowego od wolnych wyborów w 1994 zaprzestano prowadzenia polityki apartheidu. W 1966 roku ONZ uznał apartheid za zbrodnię przeciwko ludzkości.
1962 - W Izraelu wykonano wyrok śmierci na Adolfie Eichmannie, hitlerowskim zbrodniarzu wojennym, jednym z głównych wykonawców planów Hitlera dotyczących "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Od 1950 roku ukrywał się w Argentynie pod nazwiskiem Klement. W maju 1960 roku agenci izraelskiego Mosadu porwali go sprzed domu w Buenos Aires. Proces przed sądem w Jerozolimie zakończył się wydaniem kary śmierci. Eichmann został uznany winnym zbrodni przeciwko narodowi żydowskiemu, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i przynależności do organizacji zbrodniczych. Ciało Adolfa Eichmanna zostało spalone, a prochy rozsypane na morzu, poza wodami terytorialnymi Izraela. Urodził się 19 marca 1906 roku.
1965 - Urodziła się Brooke Shields, amerykańska aktorka i fotomodelka. Grała między innymi w filmach "Błękitna laguna", "Alice and sweet Alice". Była idolką nastolatek lat 80., pojawiła na ponad 400 okładkach magazynów. Magazyn "People" uznał ją za jedną z najbardziej intrygujących osób świata w latach 1978, 1980 i 1996 oraz za jedną z 50 najpiękniejszych ludzi świata w roku 1999 i 2000.
1970 - Około 70 tysięcy osób poniosło śmierć, a 300 tysięcy straciło dach nad głową w wyniku trzęsienia i osunięcia się ziemi w Yungay w Peru. W ciągu trzech minut miasto zostało wymazane z map Peru. Epicentrum trzęsienia miało miejsce na dnie Pacyfiku, w pobliżu peruwiańskiego wybrzeża Chumbote. Siłę wstrząsów obliczono na 7.6 w skali Richtera. Zaraz po tragicznym w skutkach trzęsieniu doszło do kolejnej tragedii. Z północnej ściany góry Huascaran oderwały się tony lodu i śniegu. Gigantyczna fala błota uderzyła z prędkością 280 kilometrów na godzinę w pozostałości po Yungay. Z 23- tysięcznej populacji dystryktu przeżyło 400 osób.
1970 - W Meksyku rozpoczęły się IX Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. Mistrzowski tytuł zdobyła Brazylia, pokonując w finale Włochów 4:1. Brazylijczycy po raz trzeci sięgnęli po Złotą Nike, zdobywając tym samym ten puchar na własność. W drużynie Canarinhos zagrał genialny, nazywany "królem futbolu" Pelé. Polacy nie zakwalifikowali się do udziału w mundialu.
1972 - Prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon przyjechał do Warszawy. Była to pierwsza w historii wzajemnych stosunków, wizyta w Polsce urzędującego amerykańskiego prezydenta. Jej efektem stała się zapowiedź kredytów i licencji dla Polski oraz zwiększenia wymiany handlowej pomiędzy PRL a USA. Republikanin Nixon był jednym ze znaczących amerykańskich polityków XX wieku, pierwszym i jedynym prezydentem Stanów, zmuszonym do ustąpienia ze stanowiska w 1974 roku po aferze podsłuchowej Watergate.
1976 - Zmarł Jacques Monod, francuski biochemik. Prowadził badania biosyntezy enzymów, regulacji metabolizmu w komórce. W 1965 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Napisał książkę "Przypadek i konieczność" o filozofii biologii współczesnej, która spowodowała ożywioną dyskusję naukową, a także filozoficzno-polityczną. Profesor Monod rozważał w niej związki zachodzące między właściwościami organizmów żywych, poznanymi na podstawie pierwszych badań molekularnych, głównie na mikroorganizmach, a ewolucją organizmów żywych i wszechświata oraz wpływ badań naukowych na koncepcje etyczne i polityczne tworzone przez człowieka. Urodził się 9 lutego 1910 roku.
1978 - Zmarła Maja Berezowska, malarka i graficzka, autorka portretów i kompozycji kwiatowych, znana z finezyjnych rysunków o tematyce erotycznej. Publikowała w czasopismach: "Cyrulik Warszawski", "Le Rire", "Le Figaro", a po wojnie współpracowała między innymi ze: "Szpilkami", "Przekrojem", miesięcznikiem "Ty i Ja". Urodził się 13 kwietnia 1892 lub 1893 roku. 45. rocznica
1979 - Jan Paweł II beatyfikował przez zatwierdzenie kultu Jadwigę - królową Polski. Kanonizował ją 8 czerwca 1997 roku. Jadwiga była córką króla Węgier i Polski Ludwika Andegaweńskiego. W 1384 roku została koronowana na władcę Polski, dwa lata później poślubiła Władysława Jagiełłę, księcia Litwy, który przyjął polską koronę. Zajmowała się działalnością charytatywną, wspomagała chorych i biednych. Szczególną opieką otaczała kościoły. Była pierwszą królową, która przybyła na Jasną Górę, obdarzyła klasztor przywilejami i wyposażyła go. Doceniając znaczenie nauki dla społeczeństwa, zadbała o odnowienie Uniwersytetu Krakowskiego.
1981 - Pogrzeb kardynała Stefana Wyszyńskiego, nazwanego "Prymasem Tysiąclecia". Ceremonii żałobnej na placu Zwycięstwa w Warszawie (obecnie plac Marszałka Józefa Piłsudskiego), przewodniczył sekretarz Stanu Watykanu kardynał Agostino Casaroli. W pogrzebie wzięło udział kilkaset tysięcy wiernych. Stał się on wielką manifestacją religijno-patriotyczną Polaków. Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901, a zmarł 28 maja 1981. Był prymasem Polski w latach 1948-1981. Pośmiertnie został odznaczony Orderem Orła Białego.
1982 - W Nowym Jorku zmarł Czesław Zbierański, inżynier mechanik, jeden z pionierów aeronautyki i motoryzacji w Polsce, współtwórca pierwszego polskiego samolotu o konstrukcji częściowo metalowej, który wykazał pełną sprawność w powietrzu. Od 1939 roku na emigracji we Francji, Kanadzie i USA. W 1940 roku we Francji zorganizował i kierował Biurem Przemysłu Wojennego, a później w Kanadzie pracował przy produkcji dział przeciwlotniczych i w nadzorze technicznym produkcji samolotu Anson V. Po wojnie - działacz Polonii i fundator anglojęzycznego księgozbioru dla biblioteki Instytutu Lotnictwa w Warszawie. Urodził się 6 grudnia 1889 roku.
1983 - Na Pomorzu został aresztowany seryjny morderca Paweł Tuchlin. Mężczyznę skazano na karę śmierci i powieszono za zabójstwo dziewięciu kobiet oraz usiłowanie dalszych 11 morderstw w latach 1975-1983. Najmłodsza z jego ofiar miała 18 lat, najstarsza zaś 35. 40. rocznica
1984 - Przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie rozpoczął się proces w sprawie śmierci Grzegorza Przemyka, 19-letniego maturzysty, pobitego przez funkcjonariuszy MO. Milicjanci zadali Przemykowi kilkadziesiąt ciosów pałkami w barki i plecy oraz kilkanaście ciosów w brzuch. Młody mężczyzna przewieziony do szpitala zmarł po dwóch dniach. Za winnych śmierci Przemyka uznano dwóch sanitariuszy i lekarkę, później jednak ten wyrok uchylono.
1985 - Ukazał się koncertowy album "Dzień, w którym pękło niebo" zespołu Dżem. Nagrań dokonano podczas koncertu w amfiteatrze na świnoujskiej FAMIE 12 lipca 1984 roku. Dżem zaliczany jest do najważniejszych zespołów w historii polskiej muzyki rockowo-bluesowej.
1985 - Zmarł Gaston Rébuffat, francuski alpinista, uważany za jednego z najwybitniejszych wspinaczy wszech czasów. Sławę przyniosło mu zdobycie, jako pierwszej osobie sześciu najbardziej znanych północnych ścian alpejskich. Jest autorem ponad 40 nowych dróg wspinaczkowych w Alpach, dziesięciu książek oraz trzech filmów o tematyce górskiej. W 1984 został Oficerem Legii Honorowej - najwyższego odznaczenia nadawanego przez rząd francuski. Urodził się 7 maja 1921 roku.
1986 - W Warszawie SB aresztowała Zbigniewa Bujaka, przewodniczącego Regionu Mazowsze i członka podziemnej Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność", ukrywającego się od wprowadzenia stanu wojennego. Został zwolniony we wrześniu tego samego roku na mocy amnestii.
1986 - W Meksyku rozpoczęły się XIII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej. W finale zmierzyły się drużyny Argentyny i RFN. Mecz zakończył się zwycięstwem Argentyny 3:2. Królem strzelców z sześcioma bramkami został Gary Lineker reprezentujący Anglię. Polska reprezentacja odpadła w 1/8 finału przegrywając z Brazylią 0:4. Wcześniej Polacy zremisowali z Marokiem 0:0, wygrali z Portugalią 1:0 i odnieśli porażkę z Anglią 0:3.
1987 - Zebrana w Warszawie na zaproszenie Lecha Wałęsy grupa 63 intelektualistów i działaczy związkowych podpisała oświadczenie mówiące między innymi o prawie Polaków do wolności, niepodległości, demokracji i praworządności. Oświadczenie podpisali między innymi Marek Edelman, Ryszard Kapuściński, Andrzej Łapicki, Jan Józef Lipski, ksiądz Józef Tischner i Andrzej Wajda.
1987 - Kazimierz Deyna występem w meczu San Diego Sockers-Tacoma Stars zakończył karierę sportową. Był najlepszym polskim piłkarz XX wieku według tygodnika "Piłka Nożna”. Przez analityków sportu uważany jest za jednego z najlepszych polskich piłkarzy w historii. W reprezentacji grał w latach 1968-1978, był kapitanem drużyny narodowej w latach 1973-1978. Król strzelców Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972. W 97 występach w reprezentacji Polski zdobył 41 goli. Kazimierz Deyna urodził się 23 października 1947, a zginął w wypadku samochodowym, 1 września 1989 w San Diego.
1989 - W Warszawie powołano Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. Prezesem został Jan Józef Szczepański. Legitymację numer 1 otrzymał Czesław Miłosz. Stowarzyszenie nawiązywało do tradycji Związku Zawodowego Literatów Polskich, założonego z inicjatywy Stefana Żeromskiego w 1920 roku.
1990 - Zmarł Jerzy Kaliszewski, aktor, reżyser, pedagog. Występował między innymi w Teatrze imienia Słowackiego w Krakowie, Starym Teatrze, a także w Teatrze Narodowym w Warszawie. Zagrał w filmach "Bolesław Śmiały", "Polonia Restituta" oraz w serialu "Stawka większa niż życie". W czasie okupacji niemieckiej był więźniem Pawiaka i niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Urodził się 8 czerwca 1912 roku.
1995 - Premiera filmu "Prowokator" w reżyserii Krzysztofa Langa. Film opowiada o terroryście walczącym z przedstawicielami carskiej władzy w Królestwie Polskim. W przeprowadzonym przez niego zamachu na generalnego prokuratora Warszawy przypadkowo giną jego córki i ich guwernantka. Główne role grają: Bogusław Linda, Krzysztof Pieczyński i Dorota Stenka.
1997 - Rozpoczęła się VI pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny. Trwała do 10 czerwca pod hasłem "Chrystus wczoraj, dziś i na wieki". Papież odwiedził 12 miejscowości: Wrocław, Legnicę, Gorzów Wielkopolski, Gniezno, Poznań, Kalisz, Częstochowę, Zakopane, Ludźmierz, Duklę, Krosno i Kraków. Wizyta była związana z 46. Międzynarodowym Kongresem Eucharystycznym we Wrocławiu i europejskimi obchodami tysiąclecia śmierci świętego Wojciecha w Gnieźnie, w których uczestniczyli prezydenci siedmiu państw: Czech, Litwy, Niemiec, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski. Papież kanonizował królową Jadwigę Andegaweńską i Jana z Dukli oraz beatyfikował matkę Bernardynę Jabłońską i matkę Marię Karłowską.
1998 - Zmarł Stanisław Wisłocki, dyrygent, pianista, pedagog, organizator Filharmonii Poznańskiej, dyrygent Filharmonii Narodowej w Warszawie, dyrektor i kierownik artystyczny Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach. Autor utworów orkiestrowych, kameralnych i fortepianowych. Stanisław Wisłocki był laureatem wielu prestiżowych nagród, między innymi otrzymał Grand Prix du Disque Akademii Charlesa Crossa w Paryżu za II Koncert fortepianowy Sergiusza Rachmaninowa ze Światosławem Richterem i Orkiestrą Filharmonii Narodowej, Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich oraz liczne odznaczenia polskie i zagraniczne. Urodził się 7 lipca 1921 roku. 25. rocznica
2000 - Zmarł Petyr Mładenow, pierwszy postkomunistyczny prezydent Bułgarii. W latach 70. XX wieku należał do ścisłego kierownictwa partii komunistycznej. W 1989 roku współtworzył grupę reformistów, która na fali "pieriestrojki” doprowadziła do przewrotu i usunięcia przywódcy partii i państwa Todora Żiwkowa po 35 latach rządów. Urodził się 22 sierpnia 1936 roku.
2001 - Urodziła się Iga Świątek, tenisistka, zwyciężczyni trzynastu turniejów WTA w grze pojedynczej, w tym trzech turniejów wielkoszlemowych: French Open 2020 i 2022 oraz US Open 2022. Od kwietnia 2022 liderka rankingu singlowego WTA. Triumfatorka juniorskich turniejów wielkoszlemowych: Wimbledonu 2018 w grze pojedynczej oraz French Open 2018 w grze podwójnej dziewcząt. Po zwycięstwie we French Open 2020, gdzie w meczu finałowym pokonała Sofię Kenin, została pierwszym polskim zwycięzcą turnieju wielkoszlemowego w grze pojedynczej. 4 kwietnia 2022 jako pierwsza Polka została liderką listy WTA.
2002 - Rozpoczęły się XVII Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej w Korei Południowej i Japonii. Pierwszy raz w historii mundial zorganizowany został przez dwa kraje. W finale spotkały się dwie najbardziej utytułowane drużyny mistrzostw świata. Brazylia pokonała Niemcy 2:0, zdobywając swój piąty tytuł. Polska po raz pierwszy od 1986 roku zagrała w finałach mistrzostw świata, jednak przegrała dwa pierwsze mecze - z Koreą Południową 0:2 i Portugalią 0:4. Dopiero w ostatnim meczu, pokonała reprezentację USA 3:1. Mimo to, zakończyła mistrzostwa na ostatnim miejscu w grupie i odpadła z dalszych rozgrywek.
2006 - Zmarł Franciszek Wybrańczyk, dyrygent, założyciel Polskiej Orkiestry Kameralnej, współzałożyciel i wieloletni dyrektor orkiestry Sinfonia Varsovia. Był pomysłodawcą i dyrektorem artystycznym Festiwalu "Sinfonia Varsovia Swojemu Miastu". Organizator i animator polskiego życia muzycznego i kultury muzycznej; propagator muzyki polskiej na świecie. Urodził się 28 maja 1934 roku.
2006 - Zmarł Raymond Davis, amerykański chemik i fizyk. Wspólnie z Amerykaninem Riccardo Giacconin oraz Japończykiem Masatoshi Koshibą otrzymał Nagrodę Nobla w 2002 roku, za pionierskie badania astrofizyczne - wykrywanie źródeł promieni rentgenowskich i kosmicznych neutrin. Należał do zespołu ekspertów NASA, który badał próbki księżycowego gruntu dostarczonego przez misję Apollo 11. Urodził się 14 października 1914 roku.
2007 - 17 byłych funkcjonariuszy ZOMO usłyszało wyroki za udział w pacyfikacji kopalni "Wujek" w okresie stanu wojennego. Jeden z oskarżonych został uniewinniony, pozostali zostali uznani za winnych zbrodni komunistycznej i skazani na kary od 2,5 roku do 12 lat więzienia. Wyrok wydał Sąd Okręgowy w Katowicach. Podczas pacyfikacji kopalni "Wujek" w Katowicach 16 grudnia 1981 roku zginęło dziewięciu górników, a 23 zostało rannych.
2008 - Reprezentant Jamajki Usain Bolt ustanowił na mityngu w Nowym Jorku rekord świata w biegu na 100 metrów, osiągając wynik dziewięciu sekund i 72 setnych sekundy. Obecny rekord świata należy także do Bolta, który 16 sierpnia 2009 roku przebiegł 100 metrów w dziewięć sekund i 58 setnych sekundy. 15. rocznica
2009 - Zmarł Stanisław Królak, kolarz szosowy, trener kolarski, pierwszy polski zwycięzca Wyścigu Pokoju w 1956 roku. Po raz pierwszy startował w tych zawodach w 1952 roku. Łącznie uczestniczył w Wyścigu Pokoju siedmiokrotnie i pięciokrotnie w Wyścigu Dookoła Polski. Dwukrotnie brał udział w mistrzostwach świata w zawodach szosowych. Po zakończeniu kariery sportowej prowadził w Warszawie sklep rowerowy. W 2008 roku został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 26 stycznia 1931 roku.
2010 - Zmarła Louise Bourgeois, amerykańska rzeźbiarka, pochodzenia francuskiego. Jedną z jej najbardziej znanych rzeźb jest "Matka” - ponad dziewięciometrowy pająk ze stali i marmuru. W jej twórczości przewijał się motyw tkania i opracowywania materiałów, a najczęściej podejmowanym wątkiem był pająk konstruujący sieć. Urodziła się 25 grudnia 1911 roku.
2011 - Zmarł Andrzej Sobczak, poeta i aktor kabaretowy, autor tekstów piosenek, audycji radiowych i telewizyjnych, bajek oraz felietonów. Napisał słowa do ponad tysiąca piosenek, w tym: "Przeżyj to sam”, "Dorosłe dzieci”, "Daj mi tę noc”, "Sza la la, zabawa trwa". Urodził się 25 września 1946 roku.
2012 - Zmarł Łukasz Czuma, profesor nauk ekonomicznych, wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W okresie PRL działał w niepodległościowej i antykomunistycznej organizacji "Ruch" oraz w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Był obserwowany przez SB. W latach 1970-1971 trafił do Centralnego Więzienia MSW w Warszawie, a później był szykanowany. W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi na rzecz przemian demokratycznych w Polsce. Urodził się 9 czerwca 1935 roku.
2015 - W Warszawie odbyła się konferencja założycielska partii politycznej Nowoczesna, której szefem został ekonomista Ryszard Petru.
2017 - Zmarł kardynał Lubomyr Huzar, biskup grekokatolicki. Był zwierzchnikiem Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego. Uczestniczył w konklawe zwołanym po śmierci Jana Pawła II. Urodził się 26 lutego1933 roku.
2018 - Zmarła Ewa Jezierska, zakonnica, urszulanka Unii Rzymskiej, biblistka, pierwsza w Polsce kobieta z tytułem profesora nauk teologicznych. W 2008 roku opublikowała książkę "Życie wierzącego w myśli świętego Pawła". W latach 2003-2008 była członkiem zarządu Stowarzyszenie Biblistów Polskich. W 1996 została odznaczona medalem Pro Ecclesia et Pontifice. Urodziła się 9 września 1935 roku. 5. rocznica
2019 - 13 osób zginęło, w tym sprawca, a pięć zostało rannych w strzelaninie w urzędzie miejskim w Virginia Beach w amerykańskim stanie Wirginia. Niemal wszyscy, którzy zginęli, to pracownicy urzędu, w którym zatrudniony był także zamachowiec. Sprawca strzelaniny zginął od kul policjantów.
2020 - Zmarł Christo, amerykański artysta abstrakcjonista pochodzenia bułgarskiego. Jeden z twórców sztuki krajobrazu. Zapakował między innymi gmach Reichstagu w Berlinie, czy Surrounded Islands, gdy 11 wysp w Zatoce Biscayne niedaleko Miami zostało otoczonych różowym materiałem. Urodził się 13 czerwca 1935 roku.
2021 - Zmarł Peter Del Monte, włoski reżyser i scenarzysta filmowy. Wyreżyserował kilkanaście filmów na przestrzeni lat 1969 - 2021. Film "Zaproszenie do podróży" z 1982 roku zdobył nagrodę na Festiwalu Filmowym w Cannes. Autor filmów: "Julia i Julia", "Towarzyszka podróży", "Pod wiatr". Urodził się 29 lipca 1943 roku.
