1576 - Odbyły się zaślubiny i koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki w katedrze na Wawelu. Była to pierwsza od 143 lat wspólna koronacja pary monarszej.
1585 - Urodziła się Zofia z Olelkowiczów Radziwiłłowa, księżna na Słucku i Kopylu, święta prawosławna. Po swoim ojcu Jerzym Olelkowiczu odziedziczyła ogromny majątek. 1 października 1600 roku poślubiła Janusza Radziwiłła. Po jej śmierci 19 marca 1612 roku Janusz Radziwiłł odziedziczył majątek i stał się najbogatszym człowiekiem w Wielkim Księstwie Litewskim.
1751 - Urodziła się Judith Sargent Murray, amerykańska pisarka, feministka, polityk i pedagog. Była jedną z pierwszych autorek proponujących równouprawnienie płci, jej feministyczne eseje - "On the Equality of the Sexes" oraz "On the Domestic Education of Children", oba wydane w 1790 roku, wyprzedziły o dwa lata pionierską pracę Mary Wollstonecraft "Wołanie o prawa kobiety". Judith Murray była przekonana, że edukacja umożliwiłaby kobietom dorównanie mężczyznom na wielu polach, z których zostały one wykluczone. Zmarła w 1820 roku.
1753 - Szwedzki uczony Karol Linneusz opublikował dzieło "Species Plantarum", zawierające wykład jego systemu klasyfikacyjnego roślin. Opisy w nim zawarte uznano w taksonomii roślin za pierwsze prawidłowo opublikowane naukowe definicje gatunków. 270. rocznica
1785 - Otwarto trakt środkowogalicyjski wiodący od Białej do Lwowa. Tym samym Wiedeń zyskał połączenie bitą drogą ze Lwowem. Licząca około 400 kilometrów Galicyjska Szosa Handlowo-Pocztowa, potocznie nazywana cesarką, to najstarsza bita droga, jaka została wybudowana na terenach polskich. Na tej trasie, z Wiednia do Lwowa, dwa razy w tygodniu, zgodnie z rozkładem jazdy, jeździł dyliżans pocztowy.
1808 - W Księstwie Warszawskim wszedł w życie Kodeks Napoleona. 215. rocznica
1821 - Major Walerian Łukasiński założył w Warszawie tajne Narodowe Towarzystwo Patriotyczne. Organizacja liczyła 240 członków i dążyła do odbudowy Polski w granicach z 1772 roku, na drodze walki zbrojnej, podjętej w sprzyjających warunkach międzynarodowych. Organizacja nawiązała wówczas kontakty z rosyjskim Związkiem Południowym, licząc na wzajemną współpracę w chwili wybuchu powstania w Polsce lub Rosji. Po upadku powstania dekabrystów w 1825 roku, dzięki rozpracowaniu ich kontaktów, władze rosyjskie wpadły na trop Towarzystwa Patriotycznego, aresztując jego przywódców.
1840 - W Wielkiej Brytanii wyemitowano pierwszy znaczek pocztowy świata. Był barwy czarnej i posiadał nominał pensa. Z tych powodów nazywany jest "Penny Black". Wzorem dla pierwszego znaczka został medal z portretem młodej królowej Wiktorii, wybity w 1837 roku. Twórcą medalu był William Wyon, natomiast na potrzeby rytowników skopiował go grafik Henry Courbould. Pierwszy polski znaczek pocztowy ukazał się 1 stycznia 1860 roku.
1851 - W Londynie rozpoczęła się Wielka Wystawa Światowa. Imprezę zorganizowano w Pałacu Kryształowym, który zaprojektował Joseph Paxton. Pałac ten był budowany w latach 1850-1851. Do jego budowy zużyto: 293 tysięcy 665 tafli szkła, 4 500 ton żelaza i 39 kilometrów rynien. Miał wysokość 33 metrów. Na Wielkiej Wystawie można było zobaczyć między innymi jeden z największych diamentów na świecie - Koh-i-noora, Kryształową Fontannę, scyzoryk, który miał 1851 ostrzy i tak zwane "łóżko-budzik”, zrzucające śpiącego człowieka o dowolnej porze. Na wystawie, wśród wynalazków reprezentujących Cesarstwo Rosyjskie, zaprezentowano wynalazki polskich konstruktorów. Była wśród nich maszyna licząca, zaprojektowana i zbudowana przez Izraela Abrahama Staffela. Zyski z wystawy przeznaczono na zbudowanie sali koncertowej Royal Albert Hall oraz Muzeum Wiktorii i Alberta.
1855 - Urodziła się Mary Mackay, znana pod pseudonimem Marie Corelli, angielska pisarka. Od wydania swojej pierwszej powieści w 1886 roku pod tytułem "Romans dwóch światów”, sprzedaż jej książek do 1914 roku była większa niż innych popularnych brytyjskich autorów, w tym Arthura Conana Doyle'a, Herberta George'a Wellsa i Rudyarda Kiplinga. Napisała ponad 20 romantycznych powieści, z których dziewięć sfilmowano w latach 1915-1922, między innymi: "Vendettę” oraz "Smutki szatana”. Zmarła 21 kwietnia 1924 roku.
1866 - Urodził się Stanisław Patek, prawnik, adwokat, dyplomata, minister spraw zagranicznych, senator IV i V kadencji w II RP, wolnomularz, założyciel Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Od rewolucji 1905 roku występował, jako obrońca w procesach politycznych przed sądami rosyjskimi. Był między innymi obrońcą 18-letniego Stefana Okrzei, bojowca PPS, który w marcu 1905 rzucił bombę na komisariat policji na Pradze. Po odzyskaniu niepodległości, w latach 1919-1920, był organizatorem polskiego sądownictwa. W 1919, jako przedstawiciel Naczelnika Państwa, Józefa Piłsudskiego, został dokooptowany do Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu i był uczestnikiem delegacji polskiej na paryską konferencję pokojową. 10 stycznia 1920 podpisał w imieniu Polski ratyfikację traktatu wersalskiego. Zmarł 25 sierpnia 1944 w szpitalu w wyniku ran odniesionych od wybuchu bomby lotniczej podczas bombardowania miasta przez Luftwaffe w trakcie Powstania Warszawskiego.
1865 - Brazylia, Argentyna i Urugwaj zawarły sojusz w celu obalenia paragwajskiego dyktatora Francisco Solano Lópeza. 1 marca 1870 roku Lopez został zaskoczony przez Brazylijczyków i zabity podczas próby ucieczki, gdy przepływał rzekę Aquidaban, koło Cerro Corá. Jego śmierć zakończyła najkrwawszą wojnę w historii Ameryki Południowej. Ludność Paragwaju zmniejszyła się z 480 tysięcy mieszkańców do 220 tysięcy, w tym tylko 28 tysięcy mężczyzn. Terytorium kraju zmniejszyło się o jedną czwartą.
1870 - Zmarł Gabriel Lamé, francuski matematyk i inżynier. Jest znany przede wszystkim z opisania nowego typu krzywej superelipsy znanej także, jako "krzywa Lamégo”. Urodził się 22 lipca 1795 roku.
1890 - Pierwsze obchody Święta Pracy. Święto wprowadziła rok wcześniej II Międzynarodówka dla upamiętnienia wydarzeń z pierwszych dni maja 1886 roku w Chicago, w Stanach Zjednoczonych podczas strajku będącego częścią ogólnokrajowej kampanii na rzecz wprowadzenia 8-godzinnego dnia pracy. W Polsce Święto Pracy jest świętem państwowym od 1950 roku.
1890 - Zmarł Stanisław Bronikowski, dziennikarz i publicysta poznański. Od 1872 roku do śmierci pracował w "Dzienniku Poznańskim”, gdzie pisał recenzje teatralne i literackie oraz zajmował się publicystyką na tematy społeczne. Urodził się 23 lipca 1843 roku.
1891 - Urodził się Charley Patton, jeden z pionierów muzyki bluesowej. Grał na gitarze zarówno w sposób klasyczny, jak i techniką "bottleneck". Posiadał charakterystyczny, chrypliwy głos. Był jednym z pierwszych showmanów muzyki rozrywkowej, grywał klęcząc i trzymając gitarę z tyłu za plecami. Charakteryzowały go rytmiczna i surowa gra na gitarze oraz synkopowanie. Zmarł 28 kwietnia 1934 roku.
1892 - 70 tysięcy robotników rozpoczęło w Łodzi sześciodniowy strajk powszechny i masowe manifestacje. Tak zwany "bunt łódzki” zakończył się po krwawej interwencji carskiego wojska i policji.
1895 - Uruchomiono latarnię morską w Krynicy Morskiej. Została ona zbudowana przez elbląskiego rzemieślnika Edwarda Stacha. W 1945 roku latarnia została zniszczona. Nową latarnię uroczyście otwarto 25 sierpnia 1951 roku.
1895 - Urodził się Stanisław Mucha, fotograf, znany głównie ze zdjęć przedstawiających Kraków i jego architekturę. W latach 20. XX wieku otworzył w Krakowie własny zakład fotograficzny. Jest autorem znanej serii zdjęć ukazujących niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz krótko po wyzwoleniu. Zmarł 2 czerwca 1976 roku.
1899 - Urodził się Witold Doroszewski, językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor naczelny "Słownika języka polskiego" oraz "Słownika poprawnej polszczyzny". Od 1935 roku, a następnie po II wojnie światowej prowadził pogadanki językowe w Polskim Radiu. Zmarł 26 stycznia 1976 roku.
1899 - Urodził się Stanisław Skarżyński, podpułkownik, pilot, pierwszy Polak, który w maju 1933 roku przeleciał Atlantyk, ustanawiając tym samym światowy rekord odległości. Podczas II wojny światowej pilot w polskim 305. Dywizjonie Bombowym. Zginął 26 czerwca 1942 roku w czasie powrotu z nalotu na Bremę, lecąc, jako pilot w składzie załogi bombowca Vickers Wellington.
1900 - Urodził się Aleksander Wat, właściwie Aleksander Chwat, poeta, pisarz i tłumacz, współtwórca polskiego futuryzmu, redaktor "Miesięcznika Literackiego”. Autor opowiadań - "Ucieczka Lotha”, "Bezrobotny Lucyfer”, poezji - "Ciemne Świecidło”, "Wiersze śródziemnomorskie”. Od 1959 roku przebywał na emigracji. Zmarł 29 lipca 1967 roku.
1900 - Zmarł Mihaly Munkacsy, węgierski malarz, realista, twórca fresków. Tworzył niewielkie krajobrazy w stylu szkoły z Barbizon, a także sceny rodzajowe, martwe natury i portrety - "Ostatni dzień skazańca”, "Kobieta ubijająca masło”, "Aleja kasztanowa”, "Jezus przed Piłatem". Urodził się 20 lutego 1844 roku.
1904 - Zmarł Antoni Dvorzak, czeski kompozytor, jeden z głównych twórców czeskiej szkoły narodowej. Autor między innymi oper: "Diabeł i Kasia”, "Rusałka”, "Wanda” i symfonii IX e-moll "Z Nowego Świata”. Urodził się 8 września 1841 roku.
1908 - W Warszawie urodziła się Krystyna Skarbek, Polka pracująca w czasie II wojny światowej dla brytyjskiego SOE - Special Operations Executive - Kierownictwa Operacji Specjalnych. Jedna z najwybitniejszych agentek wywiadu w historii. Zajmowała się między innymi organizowaniem ucieczek i naborem internowanych w węgierskich obozach Polaków do dalszej służby w polskich siłach zbrojnych na Zachodzie. Zbierała też informacje wywiadowcze, które pomogły Winstonowi Churchillowi w ustaleniu terminu przewidywanej niemieckiej inwazji na ZSRR. Ten nazywał ją "ulubionym wywiadowcą". Prawdopodobnie to Krystyna Skarbek była pierwowzorem Vesper Lynd - pierwszej "dziewczyny Bonda". Zmarła 15 czerwca 1952 w Londynie. 115. rocznica
1908 - Urodziła się Izabella Horodecka, podpułkownik Wojska Polskiego, oficer Armii Krajowej, dama Orderu Virtuti Militari, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka PTTK, podróżniczka, współpracowniczka Polskiego Związku Kajakowego. Zmarła 1 kwietnia 2010 roku. 115. rocznica
1910 - Zmarł Teodor Talowski, architekt i malarz. Zaprojektował między innymi w Krakowie zespół kamienic przy ulicy Retoryka, kamienicę "Pod Pająkiem”, szpital Bonifratrów, wiadukt nad ulicą Lubicz oraz dwór dla Tadeusza i Marii Dąbrowskich w Michałowicach i pałacyk dla Władysława Żeleńskiego w Grodkowicach. Urodził się 23 marca 1857 roku.
1911 - W katastrofie lotniczej zginął Bronisław Matyjewicz-Maciejewicz, jeden z pierwszych pilotów polskich. Na początku kwietnia 1910 roku znalazł się w grupie czterech oficerów, stypendystów armii rosyjskiej, delegowanych do Francji do szkoły pilotażu. Otrzymał dyplom numer 152 pilota-lotnika. Zażądał, aby w dokumencie wpisano mu narodowość polską, co spotkało się ze sprzeciwem, jako że Polski nie było wtedy na mapie świata. Dopiero odmowa przyjęcia dyplomu spowodowała uwzględnienie żądania. W alfabetycznym wykazie Aeroklubu Francji, który rejestrował lotników z całego globu, przy jego nazwisku znalazło się upragnione słowo: "Polonais". Zginął w wypadku lotniczym w Sewastopolu lecąc razem z bratem. Samolot podczas przymusowego lądowania rozbił się o mur dzielący pole, niewidoczny z góry. Urodził się 2 grudnia 1882 roku.
1914 - Urodziła się Franciszka Leszczyńska, pianistka, kompozytorka, od 1944 roku związana z Polskim Radiem. Autorka między innymi ilustracji muzycznych do słuchowisk radiowych, muzyki teatralnej i około dwóch tysięcy piosenek, w tym między innymi: "I wciąż się na coś czeka”, "Mój pierwszy bal”, "Dzień bez ciebie mi się dłuży”. Zmarła 28 sierpnia 1987 roku.
1917 - Zmarł Julian Ochorowicz, psycholog, publicysta, teoretyk pozytywizmu, wynalazca. Uważany jest za odkrywcę miejscowości Wisła, jako uzdrowiska. Pisał prace z dziedziny psychologii, między innymi "Jak należy badać duszę? Czyli o metodzie badań psychologicznych". Urodził się 23 lutego 1850 roku.
1917 - Urodziła się Danielle Darrieux, francuska aktorka. Zagrała w kilkudziesięciu filmach, w tym: "Czerwone i czarne", "Panienki z Rochefort", "Kochanek lady Chatterley", "Rok święty", "Królewski poranek", "Niebezpieczne związki". Zmarła 17 października 2017 roku.
1919 - Polska została członkiem Światowego Związku Pocztowego. Związek, do którego należą 192 państwa, promuje współpracę międzynarodową w zakresie usług pocztowych oraz ustala standardy przesyłek pocztowych.
1922 - Urodził się Zygmunt Glazer, geolog, wykładowca akademicki, współtwórca tzw. warszawskiej szkoły geologii inżynierskiej, specjalista mechaniki gruntów i geotechniki. W okresie II wojny światowej należał do AK, wziął udział w Powstaniu Warszawskim, w batalionie Sokół o pseudonimie „Anna”. Walczył w 1 kompanii II batalionu szturmowego Korpusu Bezpieczeństwa „Sokół". Po wojnie dokończył studia inżynierskie i uczestniczył w odbudowie Warszawy. Odznaczony między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Zmarł 26 października 2011 roku.
1923 - Urodził się Joseph Heller, amerykański pisarz, który zyskał sławę dzięki książce "Paragraf 22". Ta groteskowa powieść ukazała się w 1961 i zdobyła ogromną popularność. Wkrótce Joseph Heller został wykładowcą pisarstwa i dramatopisarstwa na Uniwersytecie Yale i Uniwersytecie Pensylwanii. Napisał też kilka innych książek, jednak nie zostały one tak dobrze odebrane jak "Paragraf 22". Zmarł 12 grudnia 1999 roku. 100. rocznica
1923 - Urodził się Lech Kobyliński, naukowiec, specjalista w dziedzinie budowy okrętów, jeden z twórców polskiego okrętownictwa, wieloletni profesor Politechniki Gdańskiej, bojownik polskiego ruchu oporu, uczestnik Powstania Warszawskiego, oficer Marynarki Wojennej. Doktor honoris causa trzech uczelni: Uniwersytetu Morskiego w Sankt Petersburgu, Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni i Politechniki Gdańskiej. 23 stycznia 2022 roku. 100. rocznica
1925 - Zmarł Karel Boublik, czeski architekt od 1889 roku związany ze Lwowem. Jest autorem między innymi tak zwanego "Domu Chopina” przy obecnej ulicy Petra Doroszenki, zespołu budynków "Pod pawiami" przy ulicy Iwana Kotlarewskiego oraz kamienic przy ulicy Iwana Rutkowicza. Urodził się 6 listopada 1869 roku.
1926 - Zmarł Bartłomiej Obrochta, góral podhalański, przewodnik tatrzański, znany muzykant. Od najmłodszych lat uczył się gry na skrzypcach. "Bartusiowe muzykowanie” doceniał Karol Szymanowski, który pod wpływem muzyki i tańców góralskich skomponował balet "Harnasie". Obrochta utrzymywał kontakty z wieloma osobistościami z całego kraju, między innymi z Tytusem Chałubińskim, Sabałą, Stanisławem Witkiewiczem, Henrykiem Sienkiewiczem, Heleną Modrzejewską czy Ignacym Paderewskim. W 1878 roku uzyskał uprawnienia przewodnika tatrzańskiego. Chodził po Tatrach z Tytusem Chałubińskim i Bolesławem Prusem. Dokonał pierwszego zimowego przejścia przez Zawrat do Morskiego Oka. Od 1886 roku był strażnikiem Towarzystwa Tatrzańskiego - chronił kozice i świstaki, pracował też przy budowie górskich ścieżek i szlaków turystycznych. Dwukrotnie prowadził schronisko w Dolinie Roztoki. Urodził się 15 sierpnia 1850 roku.
1935 - Urodził się Jacek Pankiewicz, pisarz, autor słuchowisk radiowych. Napisał między innymi książki: "Nos pod cios”, "Maestro i wrony, kruk”, "Jak powstaję”.
1940 - Urodził się Edward Redliński, prozaik, scenarzysta i dramatopisarz. Jest autorem między innymi powieści i opowiadań: "Konopielka", "Awans", "Szczuropolacy", "Krfotok", "Telefrenia". Jest laureatem Nagrody Kościelskich w 1974 roku oraz Nagrody Literackiej imienia Jarosława Iwaszkiewicza za całokształt twórczości w 2006.
1941 - Premiera filmu "Obywatel Kane" w reżyserii Orsona Wellesa. Często uważany jest za najlepszy film w historii kina, szczególnie chwalony za nowatorski sposób realizacji, innowacyjność w zakresie struktury nieliniowej narracji, montażu i zdjęć. Film był debiutem reżyserskim 25-letniego Orsona Wellesa, który zagrał także rolę tytułową. Nominowany do Oscarów w dziewięciu kategoriach, otrzymał statuetkę za najlepszy scenariusz oryginalny. Oprócz Wellsa główne role zagrali: Joseph Cotten i Ruth Warrick.
1945 - Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma dla dzieci "Świerszczyk”. Nazwę pisma wymyśliła Ewa Szelburg-Zarembina. Ówczesna redaktor naczelna Wanda Grodzieńska starała się skupić wokół tygodnika najznakomitszych twórców, takich jak Hanna Januszewska, Jan Brzechwa, Ewa Szelburg-Zarembina, Olga Siemaszkowa, Lucyna Krzemieniecka, Jan Marcin Szancer, Ha-Ga. "Świerszczyk" był tygodnikiem o charakterze przede wszystkim literackim, zawierającym bogato ilustrowane utwory wierszowane i krótkie opowiadania prozą. Na początku lat 70. "Świerszczyk” ukazywał się co tydzień w nakładzie 900 tysięcy egzemplarzy. Od stycznia 2019 roku wydawany jest, jako miesięcznik w nakładzie około 45 tysięcy.
1945 - W wyniku akcji żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych oddziału Romana Dziemieszkiewicza pseudonim "Pogoda" rozbity został areszt Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krasnosielcu koło Makowa Mazowieckiego. Uwolnionych zostało 42 członków AK i NSZ, którzy mieli być wywiezieni w głąb Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Spośród 60 żołnierzy biorących udział w akcji zginął jeden, natomiast po stronie UB straty wynosiły dziewięciu zabitych i wielu rannych.
1945 - Wybuchło "powstanie majowe ludu czeskiego" na terenie utworzonego i okupowanego przez III Rzeszę od 16 marca 1939 roku Protektoratu Czech i Moraw. W walkach wzięło udział 130 tysięcy Czechów, z których zginęło około 11 tysięcy. Walki z Niemcami trwały w 37 miastach oraz 240 wsiach i osadach do 11 maja 1945 roku.
1947 - Urodziła się Grażyna Barszczewska, aktorka związana ze scenami teatrów warszawskich. Występuje również w kabarecie, reżyseruje, gra w filmach: "Trzecia część nocy", "Biały mazur", "Kariera Nikodema Dyzmy", "Blisko, coraz bliżej". Jest laureatką nagrody Teatru Polskiego Radia - Wielki Splendor oraz Złotego Mikrofonu.
1947 - Urodził się Krzysztof Knittel, kompozytor muzyki współczesnej, twórca muzyki elektronicznej, instalacji dźwiękowych. W kulturze popularnej znany, jako kompozytor i aranżer wielu piosenek, w tym najsłynniejszego "Koncertu Jesiennego" do słów Wojciecha Niżyńskiego. Utwór wykonywany przez Magdę Umer zdobył I nagrodę na festiwalu FAMA w 1970 roku.
1948 - Rozpoczął się pierwszy kolarski "Wyścig Pokoju". Była to jedna z największych imprez kolarstwa amatorskiego w Europie. Miała promować przyjaźń i braterstwo między krajami tak zwanej demokracji ludowej. Wyścig organizowano do 2006 roku. Pierwsze zawody składały się z dwóch jednoczesnych wyścigów - zawodnicy zmagali się na trasach: Warszawa - Praga i Praga - Warszawa. Z Warszawy wystartowało 65 zawodników z sześciu państw. Zwyciężył August Prosenik z Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Drugim zwycięzcą, startującym z Pragi, był Aleksandar Zorić, również Jugosłowianin. 75. rocznica
1948 - W Krakowie urodził się Tadeusz Huk, aktor, przez wiele lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie. Wystąpił między innymi w filmach: "Aktorzy prowincjonalni", "Danton", "Demony wojny wg Goi", "Operacja Samum", a także w serialu "Z biegiem lat, z biegiem dni". 75. rocznica
1950 - Utworzono Świętokrzyski Park Narodowy. Obszar parku wynosi ponad 76 kilometrów kwadratowych i obejmuje pasmo Łysogór z najwyższym szczytem Łysicą - 612 metrów nad poziomem morza. 95 procent powierzchni Świętokrzyskiego Parku Narodowego pokrywają lasy, głównie jodłowe i bukowe.
1950 - Ukazało się pierwsze wydanie "Sztandaru Młodych”, ogólnopolskiego dziennika dla młodzieży. W latach 1984-1985 redaktorem naczelnym "Sztandaru Młodych” był późniejszy prezydent RP Aleksander Kwaśniewski. Dziennik został sprywatyzowany w 1990 roku, a od 1994 wydawany był pod zmienionym tytułem "Sztandar”. Przestał wychodzić w 1997 roku.
1951 - W więzieniu NKWD we Włodzimierzu nad Klaźmą zmarł Klemens Szeptycki, przełożony greckokatolickiego klasztoru studytów w Uniowie pod Przemyślanami, błogosławiony Kościoła katolickiego; Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W listopadzie 2008 roku pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za uratowanie od zagłady Żydów w czasie II wojny światowej. Jednym z ocalonych był Adam Daniel Rotfeld, były minister spraw zagranicznych. Urodził się 17 listopada 1869 roku.
1953 - W Warszawie oddano do użytku Dom Partii, w którym mieściła się siedziba KC PZPR, a w latach 1991-2000 Giełda Papierów Wartościowych. Zbudowany został oficjalnie ze składek członków partii. Tak naprawdę koszty pokryto z kasy państwa i z wymuszonych zakupów cegiełek. Do budowy wykorzystano między innymi granit ze zniszczonego mauzoleum Hindenburga. Monumentalny gmach ma kształt zamkniętego czworoboku z dużym wewnętrznym dziedzińcem, łączącym się w przyziemiu szerokimi podcieniami z otwartą przestrzenią. 70. rocznica
1953 - W Warszawie urodziła się Joanna Szczepkowska, aktorka, pisarka, prezes ZASP. Wystąpiła między innymi w filmach: "Jezioro Bodeńskie", "Kronika wypadków miłosnych", "Cudzoziemka", "Dwa księżyce", a także w serialach "Dom" oraz "Sława i chwała". 28 października 1989 roku w głównym sobotnim wydaniu Dziennika Telewizyjnego, w rozmowie z prezenterką Ireną Jagielską, ogłosiła: "Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm". Zdanie to stało się symbolem zmian, jakie nastąpiły w Polsce po wyborach parlamentarnych w 1989, pierwszych częściowo wolnych wyborach od zakończenia II wojny światowej. 70. rocznica
1955 - Założony został zespół filmowy "Iluzjon”, który zakończył działalność pod koniec 1987 roku. "Iluzjon" wyprodukował ponad 150 filmów, w tym między innymi: "Akcję pod Arsenałem", "Barwy walki", "Cafe pod Minogą", "Kochaj albo rzuć", "Kopernika", "Miłość ci wszystko wybaczy", "W pustyni i w puszczy" oraz seriale: "Dom" i "Życie na gorąco".
1955 - Założony został zespół filmowy "Kadr”. Jest to najstarsze, z działających do dziś, polskie studio produkcji filmów. Wyprodukowano w nim około 150 filmów, w tym między innymi: "Kanał", "Eroicę", "Popiół i diament", "Krzyż Walecznych", "Orła", "Matkę Joanną od Aniołów", "Zaduszki", "Chłopów", "Vabank", "Szaleństwa Panny Ewy", "Dziewczęta z Nowolipek", "Pierścień i Różę", "Na srebrnym globie", "Wielką wsypę" oraz seriale: "07 zgłoś się" i "Noce i dnie". Studio posiada prawa do swoich, jak również i do ponad 400 odziedziczonych filmów po nieistniejących już dziś państwowych Zespołach i Studiach Filmowych. 1 października 2019 zostało włączone do Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.
1955 - Założony został zespół filmowy "Syrena”. Do likwidacji w kwietniu 1968 roku "Syrena” wyprodukowała ponad 40 filmów, między innymi "Jowitę", "Lekarstwo na miłość", "Dwa żebra Adama", "O dwóch takich, co ukradli księżyc", "Pożegnania", "Ewa chce spać" oraz seriale: "Wojnę domową", "Czterech pancernych i psa" oraz "Stawkę większą niż życie".
1956 - Rozpoczęto budowę pierwszej na świecie prywatnej elektrowni jądrowej Dresden w amerykańskim stanie Illinois. Aktywne są w niej dwa z trzech reaktorów, wszystkie typu wodnowrzącego. W elektrowni jest zatrudnionych około 900 osób. Blok numer 1 posiada tytuł zabytku historii techniki jądrowej przyznany przez American Nuclear Society.
1956 - W Japonii poinformowano o pierwszych przypadkach tak zwanej choroby z Minamaty, wywoływanej przez zawierające metylortęć ścieki, wypuszczane przez należącą do koncernu Chisso Corporation miejscową fabrykę tworzyw sztucznych. Choroba ta niszczy układ nerwowy, zwłaszcza mózg, powoduje zaburzenia wzroku, koordynacji ruchowej, upośledzenie umysłowe, a nawet śmierć. Do 2001 roku oficjalnie rozpoznano 2265 przypadków choroby, w tym 1784 zakończonych śmiercią. Około 10 tysięcy osób dostało odszkodowania od Chisso Corporation.
1960 - Oficjalnie zaprezentowano prototyp pierwszego polskiego samochodu sportowego Syrena Sport. Według pierwotnych założeń, Syrena Sport nigdy nie miała wejść do produkcji seryjnej. Samochód powstał, jako platforma testowa dla szeregu rozwiązań, technologii i podzespołów przewidzianych dla modernizacji produkowanej seryjnie od 1955 roku klasycznej Syreny. Prasa oraz opinia publiczna naciskały na rozpoczęcie produkcji Syreny Sport, choćby w krótkiej serii. Władze pozostały nieugięte. Jedyny egzemplarz Syreny Sport, stojący w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym FSO został komisyjnie zniszczony około 1975 roku.
1961 - Założono KGHM Polska Miedź. To jedna z największych polskich spółek skarbu państwa, jeden z czołowych producentów miedzi i srebra rafinowanego na świecie. KGHM jest jedną z największych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, wchodzi w skład indeksów WIG20 i WIG30.
1963 - W Kłodzku otwarto Muzeum Ziemi Kłodzkiej. Pierwszą siedzibą był budynek dawnej komendantury twierdzy kłodzkiej, tak zwany Pałac Komendanta na kłodzkim rynku. Z powodu grożącej katastrofy budowlanej, spowodowanej osuwaniem się podziemi kłodzkiej starówki, muzeum musiało poszukać nowej siedziby. W 1971 na cele muzealne przeznaczono zabytkowy budynek dawnego konwiktu jezuickiego. Największe kolekcje muzealne stanowią: zbiór konwisarski, numizmatyczny, zegarów śląskich, współczesnego unikatowego szkła artystycznego i dzieł sztuk plastycznych. 60. rocznica
1965 - W chińskiej prowincji Junnan znaleziono dwa zęby tak zwanego "Człowieka z Yuanmou" żyjącego milion siedemset tysięcy lat temu. Są to najstarsze szczątki pierwotnego człowieka znalezione w Chinach i wschodniej Azji. Skamieniałości są wystawione w Chińskim Muzeum Narodowym w Pekinie.
1970 - Urodziła się Beata Jankowska-Tzimas, aktorka oraz wokalistka. Jest jedną z najpopularniejszych aktorek dubbingowych w Polsce. Użyczyła głosu między innymi postaciom: Ariel w filmie "Mała Syrenka", Miriam z biblijnej animacji "Książę Egiptu" oraz Daphne Blake z serii 'Scooby-Doo". Wystąpiła w serialach "Klan” oraz "Na dobre i na złe”.
1976 - Przy Skwerze Tadeusza Kościuszki w Gdyni ORP "Błyskawica” przejął obowiązki okrętu-muzeum od ORP "Burza”. Jest najstarszym na świecie zachowanym niszczycielem. W 1987 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, a w 2012 Medalem "Pro Memoria”. Okręt uczestniczył w działaniach II wojny światowej od pierwszych do ostatnich dni walk w Europie, operując na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brał udział między innymi w kampanii norweskiej i ewakuacji Dunkierki, bitwie o Atlantyk, operacjach "Torch” i 'Overlord” oraz bitwie pod Ushant. Działalność operacyjną u boku aliantów zakończył udziałem w operacji "Deadlight”.
1978 - Napisano i wysłano pierwszy spam internetowy. Einar Stefferud wysłał, korzystając z dostępu do kompletnego zbioru adresów mailowych w sieci ARPANET, około tysiąca maili z zaproszeniem na swoje urodziny, co uruchomiło serię złośliwych i zabawnych odpowiedzi, które zablokowały twarde dyski na serwerze pierwszego spamera. 45. rocznica
1980 - Urodził się Jacek Dehnel, pisarz, poeta, tłumacz, felietonista. Autor powieści: "Lala”, "Fotoplastikon", "Rynek w Smyrnie", a także zbioru felietonów ”Młodszy księgowy. O książkach, czytaniu i pisaniu". W 2020 otrzymał Złote Wyróżnienie w Nagrodzie Literackiej imienia Jerzego Żuławskiego za powieść "Ale z naszymi umarłymi".
1983 - Stan wojenny: Na wezwanie TKK NSZZ "Solidarność" odbyły się niezależne pochody i demonstracje. W Gdańsku, Gdyni, Warszawie, Wrocławiu, Szczecinie, Poznaniu, Krakowie i Nowej Hucie manifestantów zaatakowały oddziały ZOMO. W wyniku działań milicji śmierć ponieśli dwaj robotnicy: Ryszard Smagur i Bernard Łyskawa. Zatrzymano około tysiąca osób. 40. rocznica
1987 - Papież Jan Paweł II beatyfikował Edytę Stein, niemiecką Żydówkę, która przeszła na katolicyzm i została karmelitanką. Zginęła w komorze gazowej niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, w 1942 roku. Została kanonizowana w 1998 roku.
1988 - Niemiecki pociąg ICE V ustanowił światowy rekord prędkości - 406,9 kilometra na godzinę. Obecnie pociąg stoi, jako eksponat w Verkehrsmuseum w Norymberdze. 35. rocznica
1990 - Utworzono Drawieński Park Narodowy. Jest położony na terenie trzech województw: lubuskiego, zachodniopomorskiego oraz wielkopolskiego i zajmuje powierzchnię ponad 115 kilometrów kwadratowych, z czego 83 procent to lasy, w większości bukowe i dębowo-bukowe, w których zamieszkują między innymi sarny, jelenie i bobry.
1990 - Utworzono Poleski Park Narodowy położony w województwie lubelskim. Obejmuje liczne bagna, torfowiska i jeziora krasowe oraz naturalne kompleksy leśne z bogactwem flory i fauny, znajdujące się na Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej. Powierzchnia parku wynosi ponad 97 kilometrów kwadratowych. Symbolem parku jest żuraw.
1991 - W stulecie encykliki Leona XIII "Rerum Novarum", stanowiącej fundament katolickiej nauki społecznej, Jan Paweł II ogłosił encyklikę "Centesimus annus". Miała ona w dużej mierze charakter krytyki socjalizmu. Opisywała między innymi znaczenie 1989 roku i przemian, jakie zaszły w Europie, ale także na innych kontynentach. Podkreśla rolę Kościoła w tych przemianach i z zadowoleniem wita demokratyzację ustrojów komunistycznych państw, żywiąc jednakże obawę, co do ich trwałości. Analizując przyczyny upadku komunizmu obok czysto ekonomicznych, wymienia zaangażowanie obywateli i z zadowoleniem zauważa, że była to działalność pokojowa. Uważa jednakże, że czynnikiem decydującym o upadku systemu był jego programowy ateizm.
1995 - Chorwacka armia i policja wkroczyły do zachodniej Slawonii i w ciągu kilku dni zajęły całe jej terytorium. W walkach zginęło około 200 Serbów. Po rozpadzie Jugosławii w 1991 roku region ten został przez miejscowych Serbów włączony do Republiki Serbskiej Krainy.
1997 - Zmarł Bo Widerberg, szwedzki pisarz, krytyk literacki i teatralny, reżyser filmowy. Twórca między innymi obrazów: "Dzielnica kruków", "Człowiek na dachu", "Życie jest piękne". Urodził się 8 czerwca 1930 roku.
2000 - Prezydent USA Bill Clinton nakazał wyłączenie sygnału zakłócającego S/A (Selective Availability) w systemie GPS. Dzięki temu dokładność określania pozycji dla cywilnych użytkowników GPS wzrosła ze 100 do 20 metrów. System GPS jest utrzymywany i zarządzany przez Departament Obrony USA.
2004 - Polska została oficjalnie członkiem Unii Europejskiej. Grono członków Unii powiększyło się wówczas z 15 do 25 państw. Razem z Polską do UE wstąpiły wówczas Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry. Było to największe w historii rozszerzenie tego gremium. Obecnie do Unii Europejskiej należy 27 krajów.
2005 - Powstała niezależna agencja Frontex przeznaczona do ochrony granic zewnętrznych Unii Europejskiej. Frontex, której główna siedziba jest w Warszawie, została utworzona na podstawie rozporządzenia Rady Unii Europejskiej z 26 października 2004 roku. Agencja między innymi koordynuje współpracę operacyjną między państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej.
2010 - Zmarł Zygmunt Kamiński, biskup rzymskokatolicki, doktor nauk prawnych, nauczyciel akademicki. W latach 1999-2009 był arcybiskupem metropolitą szczecińsko-kamieńskim. Urodził się 20 lutego 1933 roku.
2011 - Papież Benedykt XVI beatyfikował Jana Pawła II. Jego proces beatyfikacyjny był jednym z najkrótszych w historii. Trwał pięć i pół roku. Sam następca Jana Pawła II uczynił wyjątek, osobiście celebrując beatyfikację swojego poprzednika - jako zwyczajną praktykę przyjął, że beatyfikacjom przewodniczył jego delegat, a on sam dokonywał jedynie kanonizacji. W uroczystości uczestniczyło wiele zagranicznych delegacji. Liczba wiernych biorących udział w nabożeństwie na Placu Świętego Piotra w Rzymie była szacowana przez włoską policję na milion osób, w tym kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Jan Paweł II został kanonizowany 27 kwietnia 2014 roku.
2011 - Zmarł Henryk Ostach, duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, pszczelarz, prezes Polskiego Związku Pszczelarskiego, honorowy prezydent Federacji Europejskich Związków Pszczelarskich Apislawia, autor publikacji z zakresu pszczelarstwa, a także zbioru kazań rekolekcyjnych dla mężczyzn. Urodził się 9 grudnia 1924 roku.
2014 - W Żorach uruchomiono Bezpłatną Komunikację Miejską. Obecnie obejmuje ona osiem linii autobusowych. Wszystkie linie zaczynają się w centrum przesiadkowym. Z bezpłatnych przejazdów mogą korzystać wszyscy, zarówno mieszkańcy Żor, jak i osoby spoza miasta. Mottem przewodnim BKM jest: "Nie kombinuj. Jedź za darmo!".
2015 - Zmarł Tadeusz Ślipko, duchowny katolicki, jezuita, profesor nauk humanistycznych, filozof, specjalizujący się w zagadnieniach etycznych. Zajmował się głównie problemami bioetyki, ekologii, inżynierii genetycznej oraz diagnostyki prenatalnej. Urodził się 18 stycznia 1918 roku.
2018 - Zmarł Jerzy Szczerbań, chirurg, specjalizujący się w chirurgii naczyniowej i ogólnej oraz hepatologii, profesor nauk medycznych, rektor Akademii Medycznej w Warszawie w latach 1979-1981. Urodził się 19 listopada 1930 roku. 5. rocznica
2018 - Zmarła Wanda Wiłkomirska, skrzypaczka, pedagog, jedna z najwybitniejszych polskich artystek XX wieku, znana i ceniona na wszystkich kontynentach. Brała udział w koncertach kameralnych i symfonicznych. Jej repertuar obejmował dzieła polskich kompozytorów między innymi: Chopina, Paderewskiego, Szymanowskiego, jak również utwory Bacha, Mozarta, Beethovena, Rachmaninowa i Straussa. Artystka występowała z recitalami w kraju i za granicą: we Francji, Niemczech, Związku Radzieckim, Izraelu i Japonii. Urodziła się 11 stycznia 1929 roku. 5. rocznica
2019 - Po abdykacji poprzedniego dnia swego ojca Akihito nowym, 126. cesarzem Japonii został Naruhito. Tego dnia odbyła się pierwsza z głównych ceremonii, polegająca na przekazaniu mu regaliów cesarskich. 22 października 2019 cesarz Naruhito formalnie ogłosił swoją intronizację oraz przyjął gratulacje od przedstawicieli narodu japońskiego i gości zagranicznych.
2019 - Zmarła Izabela Skrybant-Dziewiątkowska, piosenkarka, wokalistka Tercetu Egzotycznego, związana z zespołem od początku jego istnienia, czyli od 1963 roku. Urodziła się 28 maja 1938 roku.
2020 - Zmarła Lidia Bienias, aktorka teatralna, radiowa i telewizyjna. Przez całe zawodowe życie związana ze śląskimi teatrami. W latach 1993-1999 odtwarzała postać Trudki Pytlokowej w śląskim programie regionalnym nadawanym w Telewizji Katowice "Sobota w Bytkowie". Urodziła się 31 sierpnia 1931 roku.
2021 - Zmarł Andrzej Osęka, publicysta, dziennikarz, krytyk sztuki współczesnej. Pisał do "Po prostu", "Przeglądu Kulturalnego", i dla paryskiej "Kultury", z którą współpracował pod pseudonimem Paweł Morga. Należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Od 1980 należał do NSZZ "Solidarność”, działał w Zespole ds. Kultury Regionu Mazowsze. Pisał także dla prasy podziemnej w Polsce, między innymi publikował w "Tygodniku Mazowsze". Po przemianach ustrojowych pisał o kulturze w "Gazecie Wyborczej", "Dzienniku Polska i Świat", "Wprost" i "Polityce". Urodził się 3 grudnia 1932 roku.
