Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-04-08, 07:00 Autor: IAR/B.Falkowska

Kartka z kalendarza

Wielka Sobota

8 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Romów, obchodzony w rocznicę pierwszego spotkania przedstawicieli Romów z 25 państw w 1971 roku. Zainaugurowano wówczas działalność Światowej Rady Romów.

8 kwietnia - Dzień Miłośników Zoo.

8 kwietnia - Ostatni dzień Światowego Tygodnia Pracownika Ochrony Zdrowia, trwający od 2 kwietnia.
1341 - Na rzymskim Kapitolu poeta Francesco Petrarca został uhonorowany wieńcem laurowym - najwyższym odznaczeniem przyznawanym twórcom. Za życia Petrarca zdobył sławę, jako filolog i autor łaciński. Dopiero w XVI wieku pojawi się większe zainteresowanie jego włoską twórczością, które przekształca się w petrarkizm - modę na naśladowanie poety, obecną także poza granicami Italii: zwłaszcza we Francji, Anglii, Hiszpanii i Chorwacji. Wpływ Petrarki na literaturę polską nie był tak silny, widoczny jest w niektórych lirykach Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Ponownie twórczością poety zainteresowano się w romantyzmie. Twórczość Petrarki miała ogromny wpływ na rozpowszechnienie się w literaturze europejskiej sonetu. Francesco Petrarca urodził się 20 lipca 1304 roku, a zmarł 19 lipca 1374 roku.

1421 - W Krakowie został zawarty antykrzyżacki sojusz zaczepno-obronny między królem Władysławem II Jagiełłą a margrabią Brandenburgii Fryderykiem I. Pozbawiony pomocy z Rzeszy i króla Zygmunta Luksemburskiego, stojąc w obliczu ruiny swej gospodarki, zakon krzyżacki zmuszony został podpisać 27 września 1422 traktat pokojowy, w którym między innymi na zawsze zrzekał się pretensji do Żmudzi.

1525 - Król Zygmunt I Stary i wielki mistrz Albrecht Hohenzollern podpisali traktat między Koroną Królestwa Polskiego i zakonem krzyżackim, który kończył formalnie tak zwaną wojnę pruską oraz ustanawiał sekularyzację pruskiej gałęzi zakonu i powołanie lennego księstwa Prus Książęcych. Zgodnie z traktatem krakowskim książę Albrecht Hohenzollern złożył dwa dni później hołd swojemu suwerenowi królowi Zygmuntowi I Staremu.

1546 - Na IV sesji soboru trydenckiego uchwalono dekret, na mocy którego łacińska Wulgata stała się jedynym autentycznym tekstem Pisma Świętego w Kościele rzymskokatolickim. Wulgata w całej swojej historii miała wielu krytyków, ale mimo to była najważniejszym tekstem dla średniowiecznej Europy Zachodniej, a i na nowożytność wywarła duży wpływ. Dzieło Hieronima ze Strydonu było pierwszą książką wydaną drukiem. Przez ponad tysiąc lat, aż po XX wieku, była podstawowym tekstem Kościoła zachodniego, a do XXI wieku zachowało się ponad osiem tysięcy jej rękopisów.

1586 - Zmarł Martin Chemnitz, niemiecki działacz reformacyjny, jeden z najważniejszych teologów luterańskich XVI wieku, współtwórca "Formuły zgody", ostatniej księgi symbolicznej luteranizmu. Chemnitz nie wniósł wiele nowych elementów do teologii luterańskiej, uczynił natomiast wiele dla jej usystematyzowania i umocnienia. Zajmował stanowisko pośrednie pomiędzy radykalnymi stronnictwami teologicznymi tych czasów. Urodził się 9 listopada 1522 roku.

1735 - Zmarł Franciszek II Rakoczy, węgierski bohater narodowy, w latach 1703-1711 przywódca wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech, od 1704 do 1711 roku książę Siedmiogrodu. Po 1711 roku przebywał na emigracji w Polsce, Francji i w Turcji. Urodził się 27 marca 1676 roku.

1751 - Urodził się Nathaniel William Wraxall, brytyjski dyplomata i agent handlowy. W młodości pracował dla Kompanii Wschodnioindyjskiej. W latach 1777-1779 podróżował po stolicach Europy Środkowej i Wschodniej, zbierając informacje o stanie gospodarki tych krajów dla swoich mocodawców w Londynie. Wraxall patrzył krytycznym okiem na ekonomiczną niedojrzałość elit odwiedzanych krajów. Stwierdził, że nawet rząd turecki troszczy się bardziej o handel i gospodarkę niż rząd polski. W Warszawie informacje dla niego zbierał brytyjski ambasador Thomas Wroughton. Jego "Memoirs of the Courts of Berlin, Dresden, Warsaw and Wienna, in the Years 1777, 1778, and 1779" stanowią cenne źródło historyczne zarówno dla historyków gospodarki, jak i badaczy zajmujących się życiem dworskim. Wraxall zyskał zaufanie i sympatię Józefa II i Stanisława Augusta Poniatowskiego. Zmarł 7 listopada 1831 roku.

1794 - Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich w nagrodę za bohaterstwo wykazane w bitwie pod Racławicami 4 kwietnia. Jednocześnie naczelnik insurekcji kościuszkowskiej w związku z nominacją na oficera nadał Bartoszowi nazwisko Głowacki. Bohater spod Racławic zwolniony został z poddaństwa i otrzymał w dziedziczne posiadanie zamieszkiwaną przez siebie zagrodę.

1807 - Urodził się Karol Libelt, filozof mesjanistyczny i estetyk, działacz społeczno-polityczny, publicysta. Prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, poseł do parlamentu pruskiego, wydawca "Dziennika Polskiego", autor prac filozoficzno-społecznych: "O miłości ojczyzny", "O odwadze cywilnej", "Kwestia żywotna filozofii". Zmarł 9 czerwca 1875 r.

1815 - Urodził się Dominik Zoner, fotograf, właściciel najstarszego zakładu fotograficznego w Łodzi. Na początku 1861 roku wykonał fotografię budynków na Nowym Rynku, obecnym placu Wolności, uchodzącą za najwcześniejszy zachowany fotograficzny widok Łodzi. Zmarł 14 czerwca 1883 roku.

1816 - Zmarła Julia Billiart, święta Kościoła katolickiego, założycielka zgromadzenia sióstr Najświętszej Maryi Panny z Namur, mistyczka. W 1804 roku w czasie odmawiania nowenny do Najświętszego Serca Jezusowego została uleczona z paraliżu, na który cierpiała przez 22 lata, co zostało poczytane za cud. Została przełożoną zgromadzenia. Urodziła się 12 lipca 1751 roku.

1820 - Na greckiej wyspie Milos została znaleziona marmurowa rzeźba, znana, jako Wenus z Milo. Rzeźba z okresu hellenistycznego, czyli około 100 lat przed naszą erą, została znaleziona przez greckiego wieśniaka Jorgosa. Figura miała jeszcze wtedy ręce. Posąg w imieniu francuskiego ambasadora w Turcji, markiza de Riviere, kupił francuski żeglarz Jules Dumont d’Urville. Markiz de Riviere dał rzeźbę Wenus z Milo w prezencie królowi Francji Ludwikowi XVIII. Od 1821 roku posąg znajduje się w paryskim Luwrze.

1835 - Zmarł Wilhelm von Humboldt, niemiecki filozof, językoznawca i pedagog, twórca filozofii języka nawiązującej do poglądów Immanuela Kanta i Johanna Gottfrieda von Herdera. Jako minister do spraw wychowania i religii przeprowadził reformę szkolnictwa, stając się współzałożycielem uniwersytetu w Berlinie. Urodził się 22 czerwca 1767 roku.

1848 - Zmarł Gaetano Donizetti, włoski kompozytor. Jest twórcą między innymi oper: "Pigmalion”, "Napój miłosny”, "Łucja z Lammermoor”, "Don Pasquale”, "Anna Boleyn”. Urodził się 29 listopada 1797 roku. 175 rocznica

1858 - Urodził się Jan Styka, malarz. Jest autorem między innymi obrazu Chrystusa Króla z kościoła księży pallotynów w Warszawie przy ulicy Skaryszewskiej oraz, wraz z Wojciechem Kossakiem, słynnej "Panoramy Racławickiej" z 1894 roku. Zmarł 28 kwietnia 1925 roku. 165 rocznica

1860 - Urodził się Józef Weyssenhoff, pisarz, poeta, krytyk literacki, pod koniec XIX wieku - redaktor i wydawca „Biblioteki Warszawskiej”. Autor powieści: "Soból i panna”, "Sprawa Dołęgi”, "Żywot i myśli Zygmunta Podfilipskiego”, "Puszcza” i "Hetmani”. W twórczości nawiązywał do tradycji sienkiewiczowskiej, zasłynął, jako mistrz opisów przyrody i życia łowieckiego. Zmarł 6 lipca 1932 roku.

1861 - Co najmniej 100 osób zginęło, a kilkaset zostało rannych, na placu Zamkowym w Warszawie podczas rozpędzania przez rosyjskie wojsko pokojowej demonstracji mieszkańców Warszawy. Dokładna liczba ofiar jest nieznana i była utrzymywana przez władze rosyjskie w tajemnicy, aby nie wywoływać paniki. Według niektórych źródeł Rosjanie zabili kilkuset i ranili kilka tysięcy Warszawiaków protestujących przeciwko rozwiązaniu Delegacji Miejskiej i Towarzystwa Rolniczego.

1870 - Zmarł Charles Auguste de Bériot, belgijski skrzypek, kompozytor i pedagog muzyczny. Autor między innymi koncertów skrzypcowych, sonat na skrzypce i fortepian oraz podręcznika "Methode de violin...”. Urodził się 20 lutego 1802 roku.

1876 - W mediolańskiej La Scali odbyła się premiera opery "Gioconda" Amilcare Ponchielliego. Wcześniejsze sukces oper tego artysty zachęcił wydawnictwo "Ricordi" do zamówienia u niego w 1874 roku kolejnego utworu. Napisanie libretta zlecono Arrigowi Boito. Komponowanie zajęło Ponchiellemu 1,5 roku. Prapremiera w mediolańskiej La Scali była sukcesem. W wiodących partiach wystąpili: Maddalena Mariani-Masi, Marietta Biancolini-Rodriguez, Eufemia Barlani-Dini, Gottardo Aldighieri, Ormondo Maini i - uważany za największego tenora swego pokolenia - Julian Gayárre. "Gioconda" jest operą trudną do wystawienia, gdyż wymaga aż sześciorga wybitnych śpiewaków dla obsadzenia wiodących partii.

1890 - Urodził się Zbigniew Drzewiecki, pianista i pedagog, wieloletni profesor i rektor wyższych szkół muzycznych Krakowa i Warszawy. Wychowawca wybitnych pianistów - Haliny Czerny-Stefańskiej, Jana Ekiera i Adama Harasiewicza. Organizator pierwszego Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego imienia Fryderyka Chopina w 1927 roku. Zmarł 11 kwietnia 1971 roku.

1891 - Urodził się Witold Wandurski, poeta, pisarz, dramaturg, działacz komunistyczny, rozstrzelany w ZSRS w 1934 roku. Autor między innymi "Śmierć na gruszy", "W hotelu Imperializm”, "Nowa scena robotnicza", "Wiersze i dramaty". Został skazany na śmierć za "przygotowanie zbrojnego powstania, szpiegostwo i udział w organizacji kontrrewolucyjnej”. Rozstrzelany 1 czerwca 1934, pochowany anonimowo na Cmentarzu Wagańkowskim. Został zrehabilitowany 20 października 1956 postanowieniem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR.

1897 - Urodził się Jan Żabiński, zoolog, organizator i pierwszy dyrektor warszawskiego ogrodu zoologicznego w latach 1929-1951, powstaniec warszawski, pedagog. Autor kilkudziesięciu książek, między innymi "Przekrój przez ZOO" i "Z życia zwierząt". W czasie wojny, wraz z żoną, prowadził akcję pomocy Żydom, za co Instytut Yad Vashem przyznał im tytuły Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Zmarł 26 lipca 1974 roku.

1909 - Zmarła Helena Modrzejewska, aktorka, specjalizująca się w rolach szekspirowskich. Debiutowała w prowincjonalnym teatrze w Galicji. Następnie grała na scenach Krakowa i Warszawy. Od 1876 roku mieszkała w Stanach Zjednoczonych. Urodziła się 12 października 1840 roku.

1916 - Generalny Gubernator okupowanej przez wojska niemieckie części Królestwa Polskiego Hans Hartwig von Beseler wydał rozporządzenie zwiększające ponad trzykrotnie powierzchnię Warszawy z 3273 do 11 483 hektarów. Do miasta przyłączono Mokotów, Czyste, Czerniaków, Siekierki, Rakowiec, Młociny, Kaskadę, Marymont, Potok, Powązki, Pelcowiznę, Ustronie, Nowe Bródno, Targówek, Utratę, Grochów I, Grochów II i Kępę Gocławską.

1918 - Zmarł Lucjan Rydel, poeta i dramatopisarz, okresu Młodej Polski, pierwowzór postaci Pana Młodego z "Wesela” Stanisława Wyspiańskiego. Autor widowisk scenicznych: "Zygmunt August”, "Zaczarowane koło”, "Betlejem polskie”, tłumacz wierszy Horacego, "Iliady" Homera oraz utworów Moliera. Urodził się 17 maja 1870 roku. 105 rocznica

1919 - Uchwałą Rady Ministrów została powołana do życia Akademia Górnicza w Krakowie. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał pierwszych profesorów 1 maja, a 20 października tego samego roku dokonał uroczystego otwarcia Akademii Górniczej.

1921 - Premiera japońskiego niemego filmu "Dusze na drodze" w reżyserii Minoru Muraty. Ze względu na użyte środki narracyjne film uważany jest za przełomowy dla kinematografii japońskiej.

1922 - Urodził się Andrzej Witold Teodor Zawadowski, pseudonim „Gruby”, „Andrzej Gruby”, żołnierz Armii Krajowej , awansowany pośmiertnie do stopnia sierżanta podchorążego, harcmistrz Szarych Szeregów komendant hufca „Południe” warszawskich Grup Szturmowych. Uczestniczył w akcjach sabotażowych Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, Między innymi uczestniczył w niszczeniu niemieckich transportów kolejowych. Zginął podczas starcia z żandarmerią niemiecką w akcji niedaleko Czarnocina w województwie łódzkim. Zmarł 6 czerwca 1943 roku. Pochowany po wojnie, we wspólnym grobie w kwaterze batalionu „Zośka” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

1923 - Urodził się Jerzy Passendorfer, reżyser filmowy, znany z obrazów o tematyce okupacyjno-wojennej: „Zamach“, „Zerwany most“, „Skąpani w ogniu”, „Kierunek Berlin”, „Zabijcie czarną owcę”, twórca popularnego w latach 80. serialu telewizyjnego „Janosik”, prodziekan do spraw artystycznych na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zmarł 20 lutego 2003 roku. 100 rocznica

1925 - Urodził się Józef Nowak, aktor teatralny i filmowy. Grał między innymi w filmach: "Celuloza”, "Przygoda na Mariensztacie”, "Człowiek na torze”, "Barwy walki”, "Hydrozagadka”, "Wiosna panie sierżancie”. Popularność zdobył, jako wykonawca piosenek żołnierskich, w tym "Takiemu to dobrze”. Przez wiele lat wcielał się w postać Grzelaka w powieści radiowej "Matysiakowie”. Zmarł 16 stycznia 1984 roku.

1925 - Zmarł Frank Stephen Baldwin, amerykański wynalazca i konstruktor maszyn liczących, w tym, wspólnie z Jayem Monroe, "arytmometru Monroego". Urodził się 10 kwietnia 1838 roku.

1931 - Zmarł Erik Axel Karlfeldt. Jego silnie związana z wiejskimi korzeniami i tradycją poezja była bardzo popularna w ówczesnych czasach, co sprawiło, że uzyskał pośmiertnie w 1931 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Związany z prądem neoromantyzmu Karlfeldt pisał utwory o unikalnym charakterze na zainspirowane jego ojczystymi stronami tematy. W swoich wierszach ujmował tak wątki historyczne, jak i zapożyczone z historycznych sag oraz Biblii i wierzeń ludowych. Jego liryka jest niezwykle muzyczna, lecz czasami wyrażona staroświeckim językiem. Urodził się 20 lipca 1864 roku.

1933 - Urodziła się Teresa Iżewska, aktorka, zagrała w filmach - "Kanał", "Baza ludzi umarłych". Zmarła 26 sierpnia 1982 roku. 90 rocznica

1934 - Zmarł Władysław Skoczylas, grafik, malarz i rzeźbiarz, uważany za twórcę polskiej szkoły drzeworytu. Zajmował się tematyką góralską, religijną i rodzajową. Profesor Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor między innymi drzeworytów: "Pochód zbójników”, "Stary gazda”, "Walka ze smokiem”, "Madonna w lelujach”. Zajmował się też ilustracją książkową. Urodził się 4 kwietnia 1883 roku.

1938 - Urodził się Kofi Annan, ghański ekonomista, od początków swojej zawodowej kariery związany z pracą w agenturach Organizacji Narodów Zjednoczonych, sekretarz generalny ONZ w latach 1997 - 2006, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2001 roku. 85 rocznica

1940 - U wybrzeży Norwegii okręt podwodny ORP "Orzeł” zatopił niemiecki statek "Rio de Janeiro", przewożący niemiecki desant do Norwegii. Zginęło 19 członków załogi "Rio de Janeiro" oraz 164 przewożonych na jego pokładzie niemieckich żołnierzy. Informacja przekazana przez "Orła” była jednym z pierwszych sygnałów świadczących o rozpoczętej niemieckiej inwazji na Norwegię.

1940 - Zmarł Antoni Leśniowski, lekarz, chirurg, urolog, w latach 1912-1914 dyrektor Szpitala świętego Antoniego w Warszawie, w latach 1919-1936 profesor Uniwersytetu Warszawskiego. W 1904 roku opisał odcinkowe zapalenie jelit. Tę samą chorobę opisał ponownie w 1932 roku Amerykanin Burrill Bernard Crohn i od tego czasu w literaturze światowej, nie uwzględniając pierwszeństwa Leśniowskiego, jest ona nazywana chorobą Crohna. Jedynie w Polsce nosi nazwę choroby Leśniowskiego-Crohna. Urodził się 28 stycznia 1867 roku.

1941 - W sowieckim więzieniu w Chersoniu na Ukrainie zmarł Mariusz Zaruski, pionier polskiego żeglarstwa i wychowania morskiego, generał brygady Wojska Polskiego, taternik. Postać wszechstronna - fotografik, malarz, poeta i prozaik. Marynarz, żeglarz i podróżnik. Konspirator, zesłaniec, legionista, ułan, generał brygady i adiutant generalny prezydenta RP. Taternik, grotołaz, ratownik górski, instruktor i popularyzator narciarstwa i turystyki górskiej. Założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Instruktor harcerski ZHP i wychowawca młodzieży. Przez całe życie poświęcał się intensywnej działalności państwowej i społecznej. Również przez całe życie intensywnie ćwiczył, zachowując wysportowaną sylwetkę do późnej starości. W 1997 Mariusza Zaruskiego odznaczono pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Urodził się 31 stycznia 1867 roku.

1941 - Władysław Bartoszewski został zwolniony z KL Auschwitz, dzięki działaniom Polskiego Czerwonego Krzyża. 19 września 1940 został zatrzymany na warszawskim Żoliborzu w masowej obławie i trafił do niemieckiego obozu zagłady. Na wolności nawiązał kontakt ze Związkiem Walki Zbrojnej. Wydziałowi Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej przekazał w lecie 1941 sprawozdanie ze swojego pobytu w obozie. W lecie 1942 włączył się w działalność Frontu Odrodzenia Polski - konspiracyjnej katolickiej organizacji społeczno-wychowawczej i charytatywnej, kierowanej przez Zofię Kossak.

1941 - Urodziła się Vivienne Westwood, angielska projektantka mody i bizneswoman, która wywarła znaczny wpływ na współczesną modę punk i nowej fali. Zmarła 29 grudnia 2022 roku.

1943 - Ukraińscy nacjonaliści zamordowali 130 i ranili 15 Polaków w kolonii Brzezina na Wołyniu. Napaść bojówek UPA na Polaków wsparła ludność ukraińska z sąsiednich wsi Hranie i Tryputnie. 80 rocznica

1948 - Urodziła się Danuta Hübner, ekonomistka, minister do spraw europejskich w rządzie Leszka Millera i szef Komitetu Integracji Europejskiej, pierwsza polska komisarz w UE - do spraw polityki regionalnej, posłanka do Parlamentu Europejskiego VII I VIII kadencji. 75 rocznica

1949 - Francuska strefa okupacyjna w Niemczech została przyłączona do brytyjsko-amerykańskiej Bizonii, z którą utworzyła Trizonię. 7 września 1949 roku z Trizonii powstała Republika Federalna Niemiec.

1950 - Zmarł Wacław Niżyński, rosyjski tancerz i choreograf, polskiego pochodzenia. Przez wiele lat występował, jako solista w zespole Siergieja Diagilewa. Był największym tancerzem swojej epoki, o doskonałej technice i niespotykanej ekspresyjności. Pozostał po nim mit tancerza, któremu udało się osiągnąć doskonałość i całkowitą identyfikację z wykonywaną rolą. Zrewolucjonizował sztukę baletową. Urodził się 12 marca 1889 roku.

1953 - Urodziła się Sławomira Łozińska, aktorka teatrów - Narodowego i Nowego w Warszawie, zagrała w filmach: „Ballada o Januszku”, „Cudzoziemka”, „Rykowisko”, „Cwał”, „Przedwiośnie”, „Dług”, „Więzy krwi”, a także w serialu "Daleko od szosy" występuje w serialu telewizyjnym „Barwy szczęścia”. W atach 2003-2005 była członkinią Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. 70 rocznica

1955 - Urodził się Kane Warren Hodder, amerykański kaskader i aktor filmowy. Znany z roli Jasona Voorheesa w filmach z serii horrorów "Piątek, trzynastego".

1960 - Urodził się John Schneider, amerykański aktor, piosenkarz, kompozytor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Grał między innymi w filmach i serialach: "Diukowie Hazzardu", "Doktor Quinn", "Dopaść Ediego" i "Tajemnice Smallville".

1965 - W Brukseli zawarty został traktat scalający instytucje trzech wspólnot: Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Euratomu. Utworzono jedną Komisję Wspólnot Europejskich oraz jedną Radę Ministrów dla wszystkich trzech Wspólnot Europejskich. Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 lipca 1967 roku.

1966 - Urodził się Ołeksandr Jurijowycz Jarmoła, ukraiński muzyk, wokalista, autor tekstów, założyciel i lider zespołu Haydamaky. Od 2001 kapela zagrała 700 koncertach, z których większość stanowiły międzynarodowe festiwale na Ukrainie, w Polsce, Austrii, Czechach, Kanadzie, Niemczech i USA. W 2009 roku Ołeksandr Jarmoła nagrał utwór z polskim zespołem heavy metalowym Rootwater. W tym samym roku ukazał się wspólny album z legendami polskiej sceny Voo Voo, który został nominowany do Fryderyków 2010, nagrodzony statuetką w plebiscycie Wirtualne Gęśle 2010 oraz otrzymał status złotej płyty. W 2011 roku artysta wziął udział w nagraniach polskiego zespołu Mech.

1970 - Urodził się David J.R. Bourne, kanadyjski aktor. Wystąpił między innymi w filmach i serialach: "Nastoletni wilkołak", "Martwa strefa", "Gwiezdne wrota", "Dżungla bezprawia".

1971 - Na spotkaniu pod Londynem przedstawiciele Romów z 25 państw powołali Międzynarodowy Związek Romów - International Romani Union. Na IV Kongresie Międzynarodowego Związku Romów w Jadwisinie koło Serocka w 1990 roku, który odbył się pod patronatem UNESCO, ustanowiono Międzynarodowy Dzień Romów - International Roma Day - święto romskie obchodzone corocznie 8 kwietnia.

1971 - Urodził się Craig Mazin, amerykański scenarzysta i reżyser filmowy, najbardziej znany z filmów "Złodziej tożsamości", "Kac Vegas w Bangkoku", "Łowca i Królowa Lodu" i miniserialu "Czarnoby", za który otrzymał nagrodę Emmy w kategorii Najlepszy scenariusz miniserialu, filmu telewizyjnego lub fabularnego programu specjalnego w 2019 roku.

1971 - Zmarł Fritz von Opel, niemiecki konstruktor samochodów i przemysłowiec. Był wnukiem Adama, założyciela przedsiębiorstwa produkującego rowery, maszyny do szycia i samochody. W 1928 zastosował rakiety prochowe pomysłu Maksa Valiera do napędu samochodu doświadczalnego - był to pierwszy samochód rakietowy, a w 1929 roku napędu motoszybowca RAK-1. Urodził się 4 maja 1899 roku.

1972 - Zmarł Marian Bielicki, prozaik, eseista, dziennikarz, tłumacz języka rosyjskiego, autor książek dla młodzieży: "Gorycz sławy", "Chłopiec z glinianą tabliczką", "Gdzie jesteś Małgorzato?", a także popularnonaukowych - „Zapomniany świat Sumerów”, „Opowieści Szidiruka: baśnie i legendy Tybetu”. Urodził się 5 czerwca 1920 roku.

1973 - Zmarł Pablo Picasso, hiszpański malarz i grafik. Malował martwe natury, portrety, zajmował się też grafiką, rzeźbą i ceramiką. Do jego najbardziej znanych obrazów należą - "Rodzina arlekina", "Panny z Avignonu", "Trzej muzykanci", "Guernica" i "Wojna i pokój". Wraz z Georgesem Braque był twórcą nowego nurtu w malarstwie zwanego kubizmem. Osobowość twórcza Picassa miała olbrzymi wpływ na każdą dziedzinę współczesnej plastyki. Został uznany za najbardziej wszechstronnego artystę XX wieku. Urodził się 25 października 1881 roku. 50 rocznica

1976 - Jerzy Pawłowski, szermierz, pięciokrotny medalista igrzysk olimpijskich, malarz, został skazany za szpiegostwo na rzecz Stanów Zjednoczonych na 25 lat więzienia, utratę praw publicznych na dziesięć lat i degradację do stopnia szeregowca - z majora. Po odbyciu 10 lat kary został zwolniony w drodze ułaskawienia i miał być wymieniony na aresztowanego przez CIA szpiega KGB. Zdecydował się jednak pozostać w Polsce. Jerzy Pawłowski urodził się 25 października 1932 roku, zmarł 11 stycznia 2005.

1979 - Edward Bernard Raczyński objął funkcję prezydenta RP na uchodźstwie. Urząd sprawował do 1986 roku. Był zarówno najstarszym, złożył urząd w wieku 95 lat, jak i najdłużej żyjącym prezydentem RP. Edward Bernard Raczyński zmarł w wieku 101 lat i 7 miesięcy - 30 lipca 1993 roku. Urodził się 19 grudnia 1891 roku.

1980 - Urodziła się Kathryn Ann Sackhoff, amerykańska aktorka. Wystąpiła między innymi w filmach i serialach: "Halloween: Resurrection", "Riddick", "Battlestar Galactica", "Bionic Woman: Agentka przyszłości".

1984 - Zmarł Piotr Kapica, rosyjski fizyk, polskiego pochodzenia, badacz fizyki niskich temperatur, odkrywca zjawiska nadciekłości helu, za co w 1978 roku otrzymał Nagrodę Nobla. Był członkiem Akademii Nauk ZSRR i Royal Society. Uważany za jednego z głównych twórców radzieckiej bomby wodorowej. Urodził się 8 lipca 1894 roku.

1985 - Indie wytoczyły proces amerykańskiej kompanii Dow Chemical, odpowiedzialnej za katastrofę przemysłową w Bhopalu w stanie Madhya Pradesh. 3 grudnia 1984 roku z fabryki pestycydów Union Carbide w Bhopalu uwolniło się w postaci gazu 40 ton izocyjanianu metylu. Zginęło natychmiast i później w wyniku powikłań około 20 tysięcy osób. Katastrofa w Bhopalu jest obecnie uważana za najtragiczniejszą w skutkach awarię przemysłową. Szacuje się, że w jej wyniku obrażenia poniosło 560 tysięcy osób. Amerykańska firma wypłaciła rodzinom ofiar śmiertelnych po około dwa tysiące dolarów, a pozostałym poszkodowanym po około 500 dolarów. W 2010 roku indyjski sąd prawomocnie skazał ośmiu ówczesnych pracowników Union Carbide na dwa lata pozbawienia wolności oraz grzywny.

1989 - Weszła w życie ustawa z 7 kwietnia 1989 roku o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Nowela kwietniowa wprowadzała między innymi urząd prezydenta, Senat oraz częściowo wolne wybory parlamentarne.

1990 - Urodził się Kim Jong-hyun, południowokoreański piosenkarz, tancerz, twórca tekstów, model oraz członek grupy SHINee, a także grupy SM The Ballad. Zmarł 18 grudnia 2017 roku.

1990 - Zmarł Ryan Wayne White, amerykański nastolatek, który stał się międzynarodowym symbolem dziecięcej walki z HIV/AIDS, po wydaleniu go ze szkoły z powodu nosicielstwa wirusa. Chłopiec cierpiał na hemofilię, a HIV zaraził się podczas jednej z transfuzji. Po jego śmierci Kongres Stanów Zjednoczonych przegłosował ustawę zwaną Ryan White Care Act w sprawie pomocy dla ofiar AIDS. Urodził się 6 grudnia 1971 roku.

1990 - Zmarł Józef Wolny, dziennikarz. W 1950 roku podjął pracę dziennikarską w "Słowie Polskim", następnie w rozgłośni Polskiego Radia we Wrocławiu, gdzie przepracował 35 lat. Podczas pracy radiowca specjalizował się w sprawach Dolnego Śląska i różnych aspektach stosunków polsko-niemieckich. Współpracował przy tworzeniu Telewizji Wrocław. Urodził się 9 sierpnia 1924 roku.

1991 - Rozpoczęło się wycofywanie z Polski Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. Tego dnia z garnizonu w miejscowości Borne Sulinowo wywieziono kilkanaście wyrzutni z Brygady Rakiet Operacyjno-Taktycznych. Podczas pożegnania dowódca Północnej Grupy Wojsk generał Wiktor Dubynin oświadczył, że Armia Radziecka miała na terenie Polski broń jądrową. W Polsce, w lutym 1991 roku, Armia Radziecka liczyła około 53 tysięcy żołnierzy. Na jej uzbrojeniu znajdowało się między innymi: 20 wyrzutni rakiet operacyjno-taktycznych, 598 czołgów, 952 transportery opancerzone oraz 390 dział i moździerzy, 202 samoloty, w tym 81 nosicieli broni jądrowej i 85 śmigłowców bojowych. Ostatnią bojową jednostką Armii Radzieckiej, która opuściła granice naszego kraju, była 24. Brygada Kutrów Torpedowych Floty Bałtyckiej ze Świnoujścia. Nastąpiło to w październiku 1992 roku.

1992 - Zmarł Daniel Bovet, włoski farmakolog i fizjolog, pochodzenia szwajcarskiego. Zajmował się badaniami nad lekiem przeciw chorobie Parkinsona, nad stanami alergicznymi, równowagą hormonalną. Dokonał licznych odkryć w dziedzinie farmakologii chemicznej. Opublikował ponad trzysta prac naukowych. Laureat Nagrody Nobla z 1957 roku, za prace nad środkami rozluźniającymi mięśnie. Urodził się 23 marca 1907 rocznica.

1993 - Zmarła Marian Anderson, amerykańska śpiewaczka kontraltowa, pierwsza Afroamerykanka, która wystąpiła w nowojorskiej Metropolitan Opera - zagrała wtedy Ulrykę w operze „Bal maskowy” Giuseppe Verdiego. Urodziła się 27 lutego 1897 roku. 30 rocznica

1994 - Rząd Rzeczypospolitej Polskiej złożył formalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej. Wniosek został złożony w Atenach na ręce ministra spraw zagranicznych Grecji Teodorosa Pandalosa przez ówczesnego szefa polskiej dyplomacji Andrzeja Olechowskiego. Grecja sprawowała wówczas przewodnictwo w Unii Europejskiej. Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku wraz z dziewięcioma innymi krajami Europy.

2000 - Zmarła Claire Trevor, amerykańska aktorka. Wystąpiła w ponad 60 filmach, między innymi w: ”Dyliżansie”, "Nocy nad Pacyfikiem”, "Żegnaj laleczko”. Za drugoplanową rolę w "Koralowej wyspie”, w 1949 roku została uhonorowana Oscarem. Urodziła się 8 marca 1910 roku.

2002 - Zmarł Josef Svoboda, czeski scenograf i architekt, współtwórca słynnego teatru praskiego Laterna Magika, w którym wypróbowywał formułę widowiska wprowadzającego żywego aktora w świat obrazów filmowych, autor ponad siedmiuset scenografii w kraju i za granicą. Urodził się 10 maja 1920 roku.

2005 - Na placu Świętego Piotra odbyły się uroczystości pogrzebowe Jana Pawła II, od 2014 roku świętego Kościoła katolickiego. Wzięło w nich udział kilka milionów pielgrzymów i 200 oficjalnych delegacji, z szefami państw i rządów, przedstawicielami rodów królewskich i przywódcami religijnymi z całego świata. Jan Paweł II zmarł sześć dni wcześniej, 2 kwietnia.

2005 - Zmarł Jeremi Maria Franciszek Wasiutyński, filozof i astrofizyk polski, od 1937 pracujący w Norwegii. W swojej pierwszej książce, wydanej jeszcze w Polsce w 1938 roku pod tytułem "Kopernik. Twórca nowego nieba" zajął się między innymi sprawą narodowości Kopernika, zwracając uwagę na związki astronoma z kulturą niemiecką i włoską. W latach 1943-1944 wydał trzytomową popularnonaukową historię świata od powstania układu słonecznego pod tytułem "Świat i geniusz". Urodził się 6 października 1907 roku.

2010 - Zmarł Malcolm McLaren, brytyjski publicysta, muzyk, promotor punk rocka, menedżer zespołu Sex Pistols. W 1993 roku nagrał płytę "Paris”, na której w duecie z francuską gwiazdą kina Catherine Deneuve wykonuje utwór utwór "Paris, Paris”. Urodził się 22 stycznia 1946 roku.

2010 - Prezydenci Stanów Zjednoczonych i Rosji - Barack Obama i Dmitrij Miedwiediew podpisali nowy układ o ograniczeniu zbrojeń strategicznych START, zastępujący START z 1991 roku. Zgodnie z nowym układem każda ze stron może posiadać najwyżej 1550 głowic nuklearnych, gotowych do bojowego użycia. Łączna liczba gotowych i niegotowych do użycia bojowego lądowych wyrzutni międzykontynentalnych pocisków balistycznych, wyrzutni rakiet balistycznych na okrętach podwodnych oraz oprzyrządowanych do uzbrojenia nuklearnego ciężkich bombowców u każdego z partnerów nie może przekroczyć 800.

2013 - Zmarła Margaret Thatcher, brytyjska polityk, przywódczyni Partii Konserwatywnej, premier Wielkiej Brytanii w latach 1979 -1990. Stanowczość w stosunku do strajkujących górników oraz do państw komunistycznych spowodowała nadanie jej przydomku Żelaznej Damy. Liberalną politykę gospodarczą jej gabinetu nazwano thatcheryzmem. Zwolenniczka ograniczonej integracji europejskiej. Jedyna kobieta, która w Wielkiej Brytanii wybrana została na szefa partii rządzącej. Urodziła się 13. października 1925 roku. 10 rocznica 2015 - Zmarł Jan Kaja, ekonomista, profesor, kierownik Zakładu Polityki Gospodarczej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Urodził się 31 marca 1954 roku.

2017 - Sześć osób zginęło, a cztery zostały ranne w wyniku wybuchu gazu w kamienicy w Świebodzicach na Dolnym Śląsku. Po eksplozji zawaliła się trzykondygnacyjna, poniemiecka kamienica.

2017 - Zmarł Tadeusz Ostaszewski, publicysta, dziennikarz i pisarz tworzący powieści kryminalne i sensacyjne. Autor między innymi książek: "Śmierć prokuratora Kanta", "Gdzie jest Małgorzata Doll?", "Babunia", a także cyklu, którego głównym bohaterem jest prowadzący śledztwo oficer milicji Tomasz Rajski: "Kuźnia Szatana", "Tragiczny chrzest", "Kantorek Felicji" i "Mgła". Urodził się 2 stycznia 1929 roku.

2018 - Zmarła Maria Radomska, uczestniczka Powstania Warszawskiego, członkini Szarych Szeregów i Armii Krajowej, a po wojnie profesor agrotechniki. Była sanitariuszką w Powstaniu Warszawskim, a po upadku powstania dostała się do niewoli niemieckiej. Przebywała w Stalagach XI A i VI C - w Karnym Obozie Jenieckim Kobiet-Żołnierzy AK w Oberlangen. Po wyzwoleniu obozu przez 1 Dywizję Pancerną wstąpiła do 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Kontynuowała naukę we Włoszech, w Gimnazjum i Liceum dla Ochotniczek Pomocniczej Służby Kobiet w Porto San Giorgio, a później trafiła do Foxley w Anglii, gdzie zdała maturę. Wróciła do Polski i zakończyła studia na wydziale rolniczym Politechniki Wrocławskiej Była autorką ponad 140 prac naukowych w dziedzinie techniki rolniczej, ponadto autorką kilkunastu artykułów historycznych, w tym o szkołach zorganizowanych przez gen. Władysława Andersa, o harcerkach na uchodźstwie i innych. Urodziła się 19 sierpnia 1927 roku. 5 rocznica

2019 - Zmarł Bazyli Samojlik, ekonomista, profesor Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, polityk, minister finansów w latach 1986-1988. Urodził się 5 listopada 1943 roku.

2020 - Zmarł nagle Andrzej Adamiak, gitarzysta basowy, wokalista, kompozytor i autor tekstów. Współzałożyciel, lider i frontman zespołu "Rezerwat". Był współautorem tekstu największego przeboju tego zespołu "Zaopiekuj się mną". Urodził się 28 lutego 1960 roku.

2020 - Zmarła Jaroslava Brychtová, czeska przedstawicielka sztuk wizualnych, rzeźbiarka, artystka w szkle. Od 1954 do 2002 tworzyła w duecie artystycznym ze swoim mężem Stanislavem Libenským. Byli autorami między innymi witraży w praskiej katedrze świętego Wita. Urodziła się 18 lipca 1924 roku.

2021 - Zmarł Stanisław Dziedzic - historyk literatury, publicysta, kulturoznawca, nauczyciel akademicki, doktor nauk humanistycznych. W latach 2004-2016 był dyrektorem Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa. Od stycznia 2017 dyrektor Biblioteki Kraków. Należał także do Rady Muzeum Niepodległości w Warszawie i do Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). Urodził się 13 października 1953 roku.

Zobacz także

2024-02-07, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 7 lutego - Międzynarodowy Dzień Solidarności z Białorusią - z inicjatywy Swiatłany Cichanouskiej. 7 lutego - Święto narodowe Grenady, obchodzone w rocznicę… » więcej 2024-02-06, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 6 lutego - Międzynarodowy Dzień Zerowej Tolerancji dla Okaleczania Żeńskich Narządów Płciowych, proklamowany przez Światową Organizację Zdrowia w 2006… » więcej 2024-02-05, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 5 lutego - Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 5 lutego - Dzień Meteorologa. » więcej 2024-02-04, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 4 lutego - Światowy Dzień Walki z Rakiem. 4 lutego - Międzynarodowy Dzień Braterstwa Międzyludzkiego. 4 lutego - Światowy Tydzień Zgody między… » więcej 2024-02-03, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 3 lutego - Światowy Tydzień Zgody między Wyznaniami, trwający od 1 do 7 lutego. 3 lutego - Dzień Podlaskiej Muzyki. 3 lutego - Międzynarodowy Dzień… » więcej 2024-02-02, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 2 lutego - Kościół katolicki obchodzi święto Ofiarowania Pańskiego. W polskiej tradycji znane jest jako święto Matki Boskiej Gromnicznej. 2 lutego -… » więcej 2024-02-01, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 1 lutego - Światowy Dzień Wyborów, ustanowiony przez Konferencję Światowych Organizacji Wyborczych w 2005 roku. Ma przypominać o powszechnym prawie obywateli… » więcej 2024-01-31, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 31 stycznia - Międzynarodowy Dzień Iluzjonisty 31 stycznia - Dzień Zebry » więcej 2024-01-30, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 30 stycznia 1018 - Bolesław I Chrobry i niemiecki cesarz Henryk II podpisali w Budziszynie traktat pokojowy, na mocy którego Polska dostała na własność… » więcej 2024-01-29, godz. 01:18 Kartka z kalendarza 29 stycznia - Międzynarodowy Dzień Puzzli. 29 stycznia - Dzień Składanki i Łamigłówki. » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »