Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-03-19, 07:00 Autor: IAR/D.Panek

Kartka z kalendarza

19 marca - Dzień Jedności Kaszubów.

19 marca - Międzynarodowy Dzień Inwalidów.
1058 - Zmarł Kazimierz I Odnowiciel z dynastii Piastów, książę polski od 1039 roku. Syn Mieszka II, po śmierci którego musiał opuścić Polskę, wrócił dzięki wsparciu cesarza niemieckiego Henryka III i pomocy księcia ruskiego Jarosława Mądrego. Odbudował aparat państwowy z ośrodkiem w Krakowie oraz sieć biskupstw polskich. Urodził się 25 lipca 1016 roku. 965. rocznica

1238 - Papież Grzegorz IX wydał bullę, w której potwierdził nadanie przez księcia pomorskiego i szczecińskiego Bogusława I posiadłości koło Stargardu zakonowi joannitów. W bulli papież zatytułował Bogusława I "księciem Kaszub”. Na pamiątkę pierwszej historycznej wzmianki o Kaszubach 19 marca jest obchodzony, jako Dzień Jedności Kaszubów. 785. rocznica

1238 - Zmarł Henryk I Brodaty książę śląski, krakowski i wielkopolski. Zdobycie Wielkopolski stworzyło z państwa nazwanego przez historyków "Monarchią Henryków Śląskich” największą w Polsce potęgę. W celu pełnego zabezpieczenia stanu posiadania Henryk rozpoczął też starania o koronację królewską dla syna. W tym celu nawiązał nawet kontakty z cesarzem niemieckim Fryderykiem II. Narastający konflikt z Kościołem i rychła śmierć zaprzepaściła jednak te ambitne plany. Urodził się między 1165 a 1170 rokiem. 795. rocznica

1241 - Polskie wojska przegrały pod Tarczkiem, w Górach Świętokrzyskich, bitwę z wojskami mongolskimi podczas I najazdu mongolskiego na Polskę w XIII wieku. Po bitwie Mongołowie spalili Tarczek. Dzień wcześniej polskie wojska poniosły klęskę w bitwie pod Chmielnikiem.

1454 - Książę oświęcimski Jan IV złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. W ten sposób został zatwierdzony układ kupna-sprzedaży księstwa Polsce. Akt wszedł w życie 11 października 1456 roku, kiedy Kazimierz Jagiellończyk obiecał wypłacić księciu 21 000 złotych i 4300 grzywien.

1542 - Urodził się Jan Zamoyski, kanclerz koronny, hetman wielki koronny od 1581 roku, sekretarz Zygmunta Augusta, doradca Stefana Batorego, założyciel Zamościa i fundator Akademii Zamoyskiej w 1594 roku, jeden z największych talentów politycznych Polski przedrozbiorowej. Zmarł 3 czerwca 1605 roku.

1779 - Urodził się Józef Dwernicki, generał, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca kawalerii w powstaniu listopadowym, między innymi w bitwie pod Stoczkiem. Po upadku powstania przebywał na emigracji w Paryżu, gdzie zajmował się organizowaniem działalności patriotycznej. Był współzałożycielem Komitetu Narodowego Polski i Ziem Zabranych, Towarzystwa Wzajemnej Pomocy, Szkoły Narodowej Polskiej, a także cieszącym się uznaniem i szacunkiem działaczem politycznym. W 1848 roku dostał pozwolenie na powrót do kraju i osiadł we Lwowie. Odrzucił propozycję króla Sardynii, który chciał by generał Dwernicki objął naczelne dowództwo jego armii. Zmarł 23 listopada 1857 roku.

1797 - Urodził się Józef Korzeniowski, powieściopisarz i pedagog, jeden z najlepszych, obok Aleksandra Fredry komediopisarzy epoki romantyzmu, prekursor powieści psychologicznej. Korzeniowski był nauczycielem domowym Zygmunta Krasińskiego, bibliotekarzem Ordynacji Zamoyskich w Warszawie i współzałożycielem tamtejszej Szkoły Głównej. Jako myśliciel i wychowawca głosił, że jedynie wiara i wartości chrześcijańskie są w stanie zapewnić szczęście. Punkt kulminacyjny w jego twórczości to dramat o Hucułach, ''Karpaccy górale''. Pisał też poezję i powieści, między innymi: ''Spekulant'' i ''Garbaty''. Zmarł 17 września 1863 roku.

1821 - Urodził się Richard Francis Burton, brytyjski żołnierz, dyplomata, pisarz, podróżnik i odkrywca. Podróżował po Indiach, Bliskim Wschodzie, Afryce i obu Amerykach. Jako pierwszy Brytyjczyk zwiedził w przebraniu pielgrzyma Arabię, docierając do Mekki i Medyny. Szukał w Afryce źródeł Nilu, dokonał pierwszego wejścia na górę Kamerun. Jako brytyjski konsul w Brazylii przebył w poprzek Ameryką Południową. Po podróży do Salt Lake City w Stanach Zjednoczonych napisał książkę o życiu mormonów "City of the Saints". Burton był poliglotą - znał 29 języków obcych i 11 dialektów. Na angielski przetłumaczył ''Księgę tysiąca i jednej nocy'', która została wydana, jako ''The Arabian Nights'', a także literaturę erotyczną. Badał afrykańskie i arabskie zachowania seksualne. Zmarł 20 października 1890 roku.

1823 - W Sieniawie zmarł książę Adam Kazimierz Czartoryski, generał ziem podolskich, członek Familii. Od 1768 roku komendant Szkoły Rycerskiej, działacz Komisji Edukacji Narodowej, poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja, pisarz, krytyk literacki, mecenas sztuki. Autor utworów dramatycznych, między innymi: "Panna na wydaniu" i "Kawa". Urodził się 1 grudnia 1734 w Gdańsku. 200. rocznica

1842 - W Turcji założono polską wieś Adampol. Poświęcono pierwszą chatę, a wieś nazwano Adampolem na cześć Adama Czartoryskiego, z którego inicjatywy zakupiono tereny w okolicach Stambułu. We wsi osiedlali się powstańcy listopadowi oraz wykupieni z niewoli jeńcy - Polacy przymusowo wcieleni do armii rosyjskiej na Kaukazie. Turecka nazwa miejscowości to "Polonezköy" - czyli "polska wieś”.

1848 - Urodził się Wyatt Earp, farmer, szeryf, karciarz, poszukiwacz złota, łowca bizonów, jeden z najsłynniejszych na Dzikim Zachodzie rewolwerowców oraz stróżów prawa, szeryf miasteczka Tombstone. Stał się bohaterem licznych filmów, biografii oraz powieści. Zmarł 13 stycznia 1929 roku. 175. rocznica

1863 - Powstanie styczniowe: Dyktator powstania generał Marian Langiewicz został aresztowany przez Austriaków po przekroczeniu granicy pod Opatowem. Władzę nad powstaniem objął Tymczasowy Rząd Narodowy. Marian Langiewicz wyszedł po dwóch latach i wyemigrował do Turcji. 160. rocznica

1875 - Zmarł Thomas Sutton, angielski fotograf i wynalazca. Opracował między innymi obiektyw szerokokątny znany, jako obiektyw panoramiczny Suttona. Jako pierwszy też zaprojektował, skonstruował i opatentował w 1861 roku tak zwany "aparat Suttona”, pierwszy aparat fotograficzny o konstrukcji lustrzanki jednoobiektywowej. Urodził się 22 września 1819 roku.

1885 - Na łamach warszawskiego tygodnika „Wędrowiec” ukazał się pierwszy odcinek powieści zatytułowanej "Placówka" autorstwa Bolesława Prusa. Powieść o kolonizacji niemieckiej na ziemiach polskich ukazywała się w Wędrowcu do 20 maja 1886 roku.

1885 - Zmarł Władysław Maurycy Niegolewski, polityk, powstaniec styczniowy, współzałożyciel i wiceprezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zakładał także Towarzystwo Oświaty Ludowej, Towarzystwo Czytelni Ludowych oraz Centralne Towarzystwo Gospodarcze. Wraz z Ludwikiem Rzepeckim wydawał pismo "Goniec Wielkopolski". Urodził się 12 września 1819 roku.

1887 - Zmarł Józef Ignacy Kraszewski, pisarz, publicysta, autor 223 powieści, cyklu zbeletryzowanych kronik Polski od "Starej baśni" do "Saskich ostatków". Urodził się 28 lipca 1812 roku.

1900 - Urodził się Frederic Jean Joliot-Curie, francuski fizyk, laureat Nagrody Nobla z 1935 roku - wspólnie z żoną Ireną Curie w dziedzinie chemii za odkrycie sztucznych izotopów promieniotwórczych. Kierował budową pierwszego w Europie zachodniej reaktora jądrowego. Był pierwszym przewodniczącym światowej Rady Pokoju. Zmarł 14 sierpnia 1958 roku.

1909 - Urodziła się Elżbieta Zawacka, jedyna kobieta należąca podczas II wojny światowej do elitarnej grupy tzw. cichociemnych, druga w Wojsku Polskim uhonorowana stopniem generała. Do grupy żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, zrzucanych na teren kraju do walki z Niemcami została przyjęta po tym, jak jako jedyna spośród 15 kandydatek pomyślnie przeszła trening. Sto razy przekraczała granice III Rzeszy, przewożąc tajne dokumenty oraz informacje. Po wojnie współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK. Zainicjowała powstanie Fundacji Archiwum Pomorskie AK. Profesor nauk humanistycznych specjalizująca się w historii najnowszej. Na stopień generała brygady została awansowana w 2006 roku. Dama Orderu Orła Białego. Zmarła 10 stycznia 2009 roku.

1910 - Urodził się Kazimierz Wyka, historyk literatury i krytyk, współorganizator i dyrektor Instytutu Badań Literackich PAN. Znacznie przyczynił się do przypomnienia twórczości Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Patron corocznej nagrody przyznawanej twórcom za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury. Zmarł 19 stycznia 1975 roku.

1910 - Urodził się Józef Wolski, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmował się historią Grecji klasycznej oraz epoką hellenistyczną, autor prac „Historia powszechna. Starożytność”, "Atlas historyczny świata”, "Rzym i państwo Partów”. Zmarł 2 października 2008 roku.

1911 - Urodziła się Włada Majewska, aktorka, satyryczka i dziennikarka, gwiazda przedwojennych audycji Polskiego Radia we Lwowie. W czasie II wojny światowej wraz z zespołem "Lwowska Fala" występowała przed polskimi żołnierzami, którzy walczyli na frontach w Rumunii, Francji i Wielkiej Brytanii. Dała wówczas prawie tysiąc występów. Po wojnie dziennikarka i kierowniczka londyńskiego biura Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Opiekowała się dorobkiem twórczym poety i autora tekstów piosenek Mariana Hemara. Zmarła 18 maja 2011 roku.

1911 - Urodził się Jerzy Jurandot, pisarz, satyryk, autor piosenek i utworów kabaretowych, komedii. Był założycielem i kierownikiem literackim Teatru Syrena. Dyrektor Teatru Satyryków, stały współpracownik tygodnika "Szpilki". Autor komedii "Takie czasy", "Dziewiąty sprawiedliwy" oraz wspomnień "Dzieje grzechu". Autor tekstów piosenek: "Powróćmy jak za dawnych lat”, "Idą leśni”, "Nie kochać w taką noc to grzech”, "Niedobrze, panie bobrze”. Zmarł 16 sierpnia 1979 roku.

1918 - Kongres Stanów Zjednoczonych ustalił podział kraju na strefy czasowe i wprowadził na czas trwania wojny obowiązek stosowania czasu letniego w celu oszczędzania energii. 105. rocznica

1919 - Bolszewicy zdławili 5-dniowe zbrojne wystąpienie polskiej ludności Nieświeża. Na wieść, że rozpoczęła się wojna polsko-bolszewicka i Wojsko Polskie zaczęło wypierać Armię Czerwoną na wschód, mieszkańcy Nieświeża, zajęli najważniejsze budynki miasta i zlikwidowali miejscowy sowiet. 19 marca Armia Czerwona ponownie zajęła miasto bez oporu polskich powstańców. Bolszewicy aresztowali przywódców powstania i pięć dni później rozstrzelani ich w lesie za miastem.

1920 - Józef Piłsudski w dniu swoich imienin, przyjął i zatwierdził stopień Pierwszego Marszałka Polski. Do Piłsudskiego zgłosili się przedstawiciele Ogólnej Komisji Weryfikacyjnej, która na mocy uchwały Sejmu przeprowadzała weryfikację całego korpusu oficerskiego armii polskiej. Komisja ta uchwaliła prośbę do Naczelnego Wodza by przyjął stopień Pierwszego Marszałka Polski. Buławę marszałkowską wręczono mu uroczyście po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej 14 listopada 1920 roku.

1922 - W Szwecji rozegrano pierwszy narciarski Bieg Wazów. To najstarszy, najdłuższy i największy bieg narciarski na świecie, rozgrywany co roku w pierwszą niedzielę marca, w szwedzkiej prowincji Dalarna. Inspiracją do jego zorganizowana było wydarzenie z 1520 roku - słynna ucieczka przyszłego króla Gustawa Wazy przed żołnierzami króla Chrystiana II.

1927 - Urodził się Wiesław Drzewicz, aktor teatralny i filmowy. Zagrał w - "Dożywociu" Aleksandra Fredry, "Rewizorze" Michała Gogola, w serialach telewizyjnych - "Czterdziestolatek", "Labirynt", użyczył głosu postaci Gargamela w kreskówce "Smurfy". Zmarł 1 stycznia 1997 roku.

1930 - Urodził się Andrzej Czekalski, reżyser filmowy i scenarzysta, autor tekstów piosenek. Reżyserował między innymi filmy "Ostrożnie Yeti" i "Pełnia nad głowami". Napisał słowa między innymi piosenek: "Pamiętasz, była jesień " z filmu "Pożegnania" oraz tytułowej do filmu "Jak rozpętałem drugą wojnę światową".

1930 - Urodziła się Janina David, pierwotnie Janina Dawidowicz, brytyjska pisarka polsko-żydowskiego pochodzenia. Jest autorką między innymi powieści: "Skrawek nieba”, "Dotyk ziemi” i "Światło nad wodą” oraz słuchowisk radiowych dla BBC.

1930 - Zmarł Michał Wojnicz, chemik, farmaceuta, rewolucjonista, członek I Proletariatu, od 1890 roku na emigracji, bibliofil, antykwariusz. Znany jest, jako odkrywca nazwanego jego nazwiskiem, tak zwanego "manuskryptu Wojnicza”. Ta pergaminowa księga oprawiona w skórę, licząca ponad 100 kart pokrytych rysunkami, wykresami i niezrozumiałym pismem powstała między 1404 a 1438 rokiem. Rękopis uchodzi za jeden z najbardziej tajemniczych rękopiśmiennych zabytków średniowiecza. Michał Wojnicz urodził się 31 października 1865 roku.

1931 - W amerykańskim stanie Nevada zalegalizowano hazard. Hazard, który był ulubioną rozrywką tamtejszych górników w XIX wieku został zakazany w 1909 roku. W związku z kryzysem przemysłu wydobywczego i Wielkim Kryzysem, Senat Stanowy zalegalizował go ponownie. Planowano to, jako tymczasowe rozwiązanie, do czasu poprawy sytuacji ekonomicznej. Ostatecznie nigdy nie rozpatrywano już wniosku o delegalizację hazardu.

1933 - W Poznaniu urodziła się Zofia Czerwińska, aktorka, od wielu lat związana z warszawskim Teatrem Syrena. Znana między innymi z ról w serialach: "Czterdziestolatek" i "Alternatywy 4". Na dużym ekranie kreowała role w komediach: "Lekarstwo na miłość", "Rejs", "Poszukiwany, poszukiwana", "Miś", "Och, Karol" oraz "Złoto dezerterów". Zmarła 13 marca 2019 w Warszawie. 90. rocznica

1933 - Urodził się Philip Milton Roth, amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, przez wiele lat wymieniany wśród kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W 1959 opublikował swą pierwszą powieść "Goodbye, Columbus", za którą otrzymał prestiżową National Book Award. Światową sławę przyniosła mu skandalizująca powieść "Kompleks Portnoya". Zmarł 22 maja 2018 roku. 90. rocznica

1937 - Papież Pius XI w encyklice Divini Redemptoris potępił antyreligijny charakter komunizmu. W encyklice znanej pod tytułem "O bezbożnym komunizmie" papież wskazał materializm dialektyczny i teorię walki klas, jako powody, dla których komunizm jest nie do pogodzenia z nauką Kościoła katolickiego.

1937 - Urodziła się Elżbieta Dzikowska, podróżniczka, reportażystka, reżyserka filmów dokumentalnych, autorka programów telewizyjnych i audycji radiowych, pisarka, historyk sztuki, sinolog. Wraz z mężem, Tonym Halikiem, zrealizowała około 300 filmów dokumentalnych na wszystkich kontynentach i prowadziła popularny podróżniczy program telewizyjny ''Pieprz i wanilia''. Razem, jako pierwsi Polacy dotarli do ruin zaginionego miasta Vilcabamba, ostatniej stolicy Inków.

1938 - Na nadzwyczajnym posiedzeniu litewskiego rządu zwołanym przez prezydenta Antanasa Smetonę podjęto decyzję o przyjęciu polskiego ultimatum dotyczącego bezwarunkowego nawiązania stosunków dyplomatycznych. 85. rocznica

1940 - Urodziła się Margaret Todd, właściwie Małgorzata Kondas, pisarka fantastyki naukowej. Jest autorką między innymi książek: "Spór o czarownice", "Kocham ryzyko", "Krawędzie czasu", "Rok 2038", "Numerator". Laureatka Nagrody im. Witolda Hulewicza za rok 2020.

1943 - W Radomiu podczas łapanki zginęła Felicja Kruszewska, poetka, autorka książek dla dzieci. Wydała zbiory: "Przedwiośnie", "Twarzą na wschód" i dramat "Sen". Podczas okupacji niemieckiej publikowała wiersze w prasie konspiracyjnej. Została aresztowana podczas łapanki. Urodziła się 10 października 1897 roku. 80. rocznica

1944 - W związku z próbami wycofania się z wojny przez Węgry rozpoczęła się niemiecka okupacja tego kraju. W sierpniu 1943 rząd Węgier i regent Miklos Horthy zaproponował aliantom traktat pokojowy. Po kolejnych próbach zawarcia zawieszenia broni przez węgierski rząd Niemcy w październiku 1944 roku dokonali zamachu stanu na Węgrzech, uprowadzając i internując regenta Miklosa Horthy’ego oraz wprowadzając rząd marionetkowy Ferenza Szalasiego i faszystowskiej partii strzałokrzyżowców.

1945 - Uroczysta inauguracja, pierwszego po wojnie, roku akademickiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uroczystościom w odnowionej auli Collegium Novum przewodniczył ówczesny rektor UJ profesor Tadeusz Lehr-Spławiński. Uniwersytet Jagielloński był obok uczelni w Lublinie pierwszą polską szkołą akademicką, która przystąpiła do pracy dydaktycznej i naukowej po wyzwoleniu spod niemieckiej okupacji. W powojennym roku akademickim, który trwał zaledwie cztery miesiące, dyplomy ukończenia studiów otrzymało 472 absolwentów, przeprowadzono 65 przewodów doktorskich oraz 12 habilitacji.

1945 - Adolf Hitler nakazał zniszczenie w Niemczech wszystkiego, "co przeciwnik mógłby wykorzystać do kontynuowania walki”. Zniszczone miały zostać wszystkie urządzenia militarne, komunikacyjne, łączności, przemysłowe i zaopatrzeniowe, a także obiekty znajdujące się wewnątrz terytorium Rzeszy.

1945 - 807 amerykańskich marynarzy zginęło, a co najmniej 487 zostało rannych, po zbombardowaniu przez japoński samolot lotniskowca USS "Franklin" 80 kilometrów od japońskiej wyspy Honsiu. W momencie ataku na pokładzie lotniskowca było 31 samolotów. Doszło do pożaru i eksplozji amunicji. Ciężko uszkodzony lotniskowiec USS "Franklin” dopłynął o własnych siłach do portu w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych, ale nie wrócił do służby czynnej.

1946 - Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie skazał na kary śmierci siedmiu działaczy lubelskiego Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowych Sił Zbrojnych. Był to pierwszy wielki proces pokazowy w Polsce komunistycznej po 1944 roku. Prezydent Bierut odmówił im prawa łaski. Wszyscy zostali straceni 24 maja 1946 roku. W procesie było w sumie 23 oskarżonych. Sąd sprawę dwóch z nich umorzył z powodu amnestii, jednemu darował na mocy amnestii, a pozostałych skazał na kary do 6 lat więzienia.

1946 - W Warszawie przy Cytadeli został oddany do użytku pierwszy odbudowany po wojnie w stolicy stały most. Był to most kolejowy. Jego odbudowa trwała dziewięć miesięcy. Na jego filarach wybudowano później, w latach 1957-1959, Most Gdański.

1950 - Zmarł Norman Haworth, angielski chemik, profesor. Wyjaśnił strukturę monosacharydów, glikozydów, zbadał budowę celulozy, w 1933 roku zsyntetyzował kwas askorbinowy - witaminę C. Laureat Nagrody Nobla w 1937 roku w dziedzinie chemii. Urodził się 19 marca 1883 roku.

1953 - 25. ceremonia wręczenia Oscarów, pierwsza transmitowana przez telewizję. Statuetkę za najlepszy film otrzymało wyreżyserowane przez Cecila B. DeMille "Największe widowisko świata". Najlepszym aktorem wybrano Gary Coopera, grającego w filmie "W samo południe", a najlepszą aktorką Shirley Booth występującą w obrazie "Wróć, mała Shebo". Oskara dla najlepszego reżysera odebrał John Ford za film "Spokojny człowiek". 70. rocznica

1956 - Podczas sztormu na Zatoce Biskajskiej zatonął polski drobnicowiec "Stalowa Wola”. Cała załoga została uratowana przez polski statek "Hugo Kołłątaj", który pospieszył na pomoc po sygnale "SOS"

1958 - W Strasburgu po raz pierwszy obradowało Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne. W 1962 roku Zgromadzenie zostało przekształcone w Parlament Europejski. 65. rocznica

1962 - Ukazał się debiutancki album Boba Dylana - ''Bob Dylan''. Płyta zawiera głównie tradycyjne ballady i utwory bluesowe i tylko dwie kompozycje 21-letniego wówczas muzyka - "Talkin' New York" i "Song to Woody". Album wydała wytwórnia Columbia Records w formie płyty gramofonowej.

1965 - Władze PRL aresztowały Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego dzień po tym jak ogłosili "List otwarty do partii”. W liście skierowanym do działaczy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Związku Młodzieży Socjalistycznej Kuroń i Modzelewski skrytykowali ustrój PRL. Autorzy listu zostali skazani cztery miesiące później przez sąd. Karol Modzelewski siedział w więzieniu trzy i pół roku, Jacek Kuroń trzy lata.

1967 - Weszła w życie Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych. Konwencja została przyjęta 24 kwietnia 1963 roku w Wiedniu na zakończenie konferencji międzynarodowej, z udziałem 92 państw. Stronami konwencji jest 180 państw.

1968 - I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysław Gomułka wygłosił antysyjonistyczne przemówienie podczas wiecu aktywu partyjnego w Sali Kongresowej w Warszawie. Zawarł w nim tezę o istnieniu w Polsce "syjonistycznej V kolumny”, która akceptuje i popiera agresję Izraela na kraje arabskie krytykowaną przez ZSRR. Władysław Gomułka zaatakował z imienia i nazwiska wybitnych polskich uczonych i pisarzy, używając przy tym obelg i epitetów. Przemówienie umożliwiło próbę przejęcia władzy "partyzantom”, czyli frakcji PZPR o nacjonalistycznych i populistycznych poglądach, skupionej wokół generała Mieczysława Moczara. Ich działania doprowadziły do zaostrzenia nastrojów antysemickich w Polsce, czego efektem było pozbawienie stanowisk i pracy tysięcy osób pochodzenia żydowskiego lub z nimi sympatyzujących, a także ich przymusowej emigracji. 55. rocznica

1970 - We wschodnioniemieckim Erfurcie odbyło się pierwsze spotkanie szefów rządów obu państw niemieckich: Willy’ego Brandta i Willego Stopha. Szefowie rządów RFN i NRD oświadczyli, że podczas rozmowy nie doszło do zbliżenia stanowisk i zapowiedzieli kolejne spotkania.

1981 - Prowokacja bydgoska. Funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa brutalnie interweniowali wobec delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” podczas sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Pobitych Jana Rulewskiego, Michała Bartoszcze i Mariusza Łabentowicza przewieziono do szpitala. Po tak zwanej "prowokacji bydgoskiej Solidarność ogłosiła gotowość strajkową w całym kraju.

1985 - Zmarł Leopold Tyrmand, pisarz, dziennikarz, krytyk muzyczny, miłośnik i popularyzator jazzu, redaktor tygodnika "Przekrój” i "Tygodnika Powszechnego". Był autorem powieści "Zły", "Życie towarzyskie i uczuciowe”, "Siedem dalekich rejsów”, szkiców "Cywilizacja komunistyczna” oraz "Dziennika 1954". Od 1967 roku przebywał na emigracji w USA. Urodził się 16 maja 1920 roku.

1990 - Japonia, jako trzeci kraj w historii, umieściła sztucznego satelitę na orbicie Księżyca. Sonda Hiten była pierwszym w historii statkiem, który wszedł na tę orbitę nie zużywając paliwa, dzięki wykorzystaniu sił grawitacyjnych. Sonda została planowo rozbita o Księżyc 10 kwietnia 1993 roku.

1995 - W Teatrze Polskim w Warszawie odbyła się pierwsza uroczystość wręczenia statuetek "Fryderyk”. Nagrody muzyczne przyznawane są za wydawnictwa i wydarzenia poprzedniego roku.

2000 - Zmarł Tadeusz Tomaszewski, psycholog, twórca teorii czynności, profesor Uniwersytetu imienia Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, autor prac: "Metody badania dyspozycji myślowych", "Wstęp do psychologii". Urodził się 12 lipca 1910 roku.

2004 - Zmarł Zygmunt Kubiak, jeden z najwybitniejszych polskich eseistów oraz znawca i propagator kultury i literatury antycznej, tłumacz, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego. Jest autorem "Literatury Greków i Rzymian" oraz "Dziejów Greków i Rzymian", przełożył m.in. Eneidę. W 1963 roku został laureatem Nagrody Kościelskich. Urodził się 30 kwietnia 1929 roku.

2008 - Zmarł Arthur Charles Clarke, angielski pisarz fantastycznonaukowy, propagator kosmonautyki, autor powieści: "Koniec dzieciństwa”, "Fontanny Raju”, "Kowboje oceanu”, "Światło minionych dni” oraz najbardziej znanej "2001. Odyseja kosmiczna”, według której Stanley Kubrick zrealizował w 1968 kultowy film gatunku science fiction. Podczas lotów kosmicznych Apollo i Sojuz-Apollo Arthur Clarke występował w telewizji, jako komentator, przedstawiając w sposób prosty i zrozumiały dla telewidzów skomplikowane procesy lotów kosmicznych. Urodził się 16 grudnia 1917 roku. 15. rocznica

2013 - Papież Franciszek zainaugurował swój pontyfikat. Niespełna 77-letni wówczas kardynał Jorge Mario Bergoglio został wybrany na papieża 13 marca, drugiego dnia konklawe, zwołanego w Rzymie, w związku z rezygnacją Benedykta XVI. Nowy papież przyjął imię Franciszek, na cześć świętego Franciszka z Asyżu. Jest 266. papieżem w historii Kościoła, pierwszym z kontynentu amerykańskiego i pierwszym jezuitą, który sprawuje tę funkcję. 10. rocznica

2015 - Profesor Jerzy Duszyński został wybrany na stanowisko prezesa Polskiej Akademii Nauk. Urodził się 6 marca 1949 roku, jest biochemikiem, profesorem zwyczajnym Instytutu Biologii Doświadczalnej imienia Marcelego Nenckiego PAN, był działaczem opozycji demokratycznej w PRL, w latach 2008-2009 był wiceministrem nauki.

2016 - 62 osoby zginęły w katastrofie samolotu Boeing 737-8KN emirackich tanich linii lotniczych Flydubai podczas podchodzenia lądowania w Rostowie nad Donem w Rosji. Samolot, który leciał z Dubaju uderzył w ziemię w okolicy progu pasa startowego. W czasie lądowania padał ulewny deszcz oraz wiał porywisty wiatr.

2018 - Zmarł Wacław Kapusto, fotografik i fotoreporter. Pracował między innymi w "Głosie Olsztyńskim” i "Panoramie Północy”. Autor wielu wystaw w kraju i zagranicą, albumów fotograficznych, ilustracji do wydawnictw, dokumentacji zdjęciowej ważnych wydarzeń politycznych i kulturalnych, fotoreporter prasowy. Urodził się 29 lipca 1925 roku. 5. rocznica

2018 - Paula-Mae Weekes, jako pierwsza kobieta objęła urząd prezydenta Trynidadu i Tobago. 5. rocznica

2018 - W Kenii został uśpiony Sudan, ostatni samiec nosorożca białego północnego. Urodził się w 1973 roku, najprawdopodobniej na terenie Parku Narodowego Shambe w Sudanie. W 1975 został schwytany i przetransportowany do ogrodu zoologicznego w czechosłowackim mieście Dvůr Králové nad Labem, gdzie przebywał przez 34 lata. Po tym, gdy okazało się, że jest jednym z ostatnich samców nosorożca północnego w 2009 trafił do ośrodka dla dzikich zwierząt w Kenii. Był pilnowany przez 24 godziny na dobę przez uzbrojonych strażników. Musiał zostać uśpiony z powodu bardzo złego stanu zdrowia. 5. rocznica

2019 - Zmarł Marlen Chucyjew, radziecki i rosyjski reżyser filmowy, scenarzysta oraz aktor pochodzenia gruzińskiego. Jest autorem miedzy innymi filmów: "Mam 20 lat", "Letni deszcz", "Bądź moim synem", "Infinitas". Urodził się 4 października 1925 roku.

2020 - Zmarł Eugeniusz Kabatc, pisarz, tłumacz literatury radzieckiej i włoskiej. Po II wojnie światowej został z rodziną repatriowany do Polski z ZSRR. Publikował od 1949 roku w piśmie młodzieżowym "Razem", był także redaktorem dwutygodnika Współczesność. Od 1973 był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika "Literatura na Świecie”. Autor kilkunastu powieści, między innymi: "Pijany anioł", "Uprowadzenie Dżulietty" "Jedenaste przykazanie", "Autostrada słońca". Urodził się 11 stycznia 1930 roku.

2021 - Zmarł Mikołaj Müller, aktor teatralny i filmowy, lalkarz. Karierę rozpoczął w latach 60. w Poznaniu, w Teatrze Lalki i Aktora "Marcinek”. W drugiej połowie lat 70. był związany ze szczecińskimi scenami muzycznymi, od 1990 roku pracował w teatrach warszawskich: "Lalka" i "Baj" Urodził się 22 lipca 1944 roku.

2022 - Zmarł Marian Zembala, kardiochirurg, profesor nauk medycznych, minister zdrowia, poseł na Sejm VIII kadencji, kawaler Orderu Orła Białego. Zajmował się transplantologią serca i płuc. Asystował przy pierwszych operacjach transplantacji serca w Polsce oraz zabiegu wszczepienia sztucznego serca człowiekowi. W 1997, jako pierwszy w naszym kraju wykonał przeszczep pojedynczego płuca. Urodził się 11 lutego 1950 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-04-18, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 18 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, ustanowiony przez Międzynarodową Radę Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych i wpisany przez UNESCO… » więcej 2024-04-17, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 17 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Hemofilię, ustanowiony w 1989 roku przez Światową Federację Hemofilii. » więcej 2024-04-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 kwietnia - Święto Wojsk Inżynieryjnych - Dzień Sapera, obchodzony przez Wojsko Polskie, dla upamiętnienia sforsowania Odry i Nysy Łużyckiej przez wojska… » więcej 2024-04-15, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 15 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Kombatanta. 15 kwietnia - Światowy Dzień Trzeźwości. 15 kwietnia - Światowy Dzień Sztuki. » więcej 2024-04-14, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski, święto państwowe, ustanowione przez Sejm 22 lutego 2019 roku. Prawdopodobnie 14 kwietnia 966 roku, w Wielką Sobotę… » więcej 2024-04-13, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 13 kwietnia - Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, ustanowiony przez Sejm 14 listopada 2007 roku. Jest obchodzony w rocznicę opublikowania przez Niemcy… » więcej 2024-04-12, godz. 00:16 Kartka z kalendarza 12 kwietnia - Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych, upamiętniający pierwszy lot człowieka w kosmos. Został zainicjowany przez Zgromadzenie… » więcej 2024-04-11, godz. 09:38 Kartka z kalendarza 11 kwietnia - Światowy Dzień Chorych na Chorobę Parkinsona, obchodzony od 1997 roku. Został ustanowiony przez Europejskie Stowarzyszenie Choroby Parkinsona… » więcej 2024-04-10, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 10 kwietnia 837 roku - Według obliczeń astronomów Kometa Halleya minęła Ziemię w najbliższej dotychczas odległości - około 5,8 miliona kilometrów. » więcej 2024-04-09, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 9 kwietnia - Światowy Dzień Gołębia. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »