Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-03-16, 07:00 Autor: IAR/B.Falkowska

Kartka z kalendarza

16 marca - Dzień Pandy.
1330 - Krzyżacy odkupili od króla Czech Jana Luksemburskiego resztę ziemi dobrzyńskiej i zaczęli panować nad całością tego terytorium. Rok wcześniej powracający z wyprawy na pogańskich Litwinów Luksemburczyk zawarł w Toruniu sojusz z Krzyżakami, nadając im - jako tytularny król Polski - Pomorze Gdańskie. Jeszcze w tym samym roku wojska zakonne wkroczyły na ziemię dobrzyńską, a jej część Jan podarował zakonnikom. Ziemia dobrzyńska wróciła pod kontrolę Polski po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku.

1464 - W Elblągu biskup warmiński Paweł Legendorf zawarł układ pokojowy z posłem króla Kazimierza Jagiellończyka Janem Kościeleckim. Legendorf zobowiązał się, że wpuści do miast warmińskich wojska króla przybywające do walki z Zakonem Krzyżackim i sam wówczas ogłosi się wrogiem Krzyżaków. Na początku maja Kazimierz Jagiellończyk poparty przez stany pruskie ratyfikował układ w Nowym Mieście Korczynie, zapewniając przywileje i stan posiadania biskupstwa warmińskiego. Dwa lata później po zakończeniu wojny 13-letniej Warmia wraz z Pomorzem Gdańskim przeszły pod władzę Polski pod nazwą Prus Królewskich.

1534 - Anglia zerwała ostatecznie stosunki z Kościołem katolickim. Za panowania króla Henryka VIII parlament angielski uchwalił Akt supremacji, który przyznawał władcy Anglii tytuł głowy Kościoła anglikańskiego oraz uniezależniał faktycznie angielskie duchowieństwo od papiestwa. Poza odrzuceniem władzy papieża, ustawa ta nie ingerowała w zakres dogmatów i ceremonii kościelnych.

1569 - Król Zygmunt II August wydał dekret inkorporujący Prusy Królewskie do Korony. Rada Prus przekształciła się w sejmik generalny, a jej senatorowie i posłowie weszli do Sejmu Rzeczypospolitej.

1578 - Król Francji Henryk III Walezy położył kamień węgielny pod budowę mostu Pont Neuf w Paryżu. Jest to najstarszy istniejący most w stolicy Francji. Most składa się z 12 kamiennych przęseł o łącznej długości 278 metrów i wysokości 28 metrów. 445 rocznica

1660 - Na zamku kasztelana wojnickiego Jana Wielopolskiego w Rożnowie zakończyła się publiczna dysputa teologiczna między przedstawicielami braci polskich a duchownymi katolickimi. Sześciodniowe spotkanie do niczego nie doprowadziło. Zgodnie z uchwaleniem dwa lata wcześniej przez Sejm konstytucji arianie mieli do wyboru nawrócenie lub konfiskatę majątku i wygnanie z kraju. W lipcu bracia polscy opuścili Rzeczypospolitą, osiedlając się głównie w Siedmiogrodzie, Niderlandach i Prusach Książęcych. Arianie, bracia polscy to unitariańska wspólnota religijna, która wyodrębniła się w latach 1562-1563 z polskiego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.

1670 - Zmarł Johann Rudolf Glauber, niemiecki aptekarz, alchemik i technolog, działający w Niemczech, Austrii, Francji, Szwajcarii oraz Holandii, gdzie spędził większość życia. Otrzymał szereg różnych związków nieorganicznych - kwas solny, kwas azotowy, wiele soli, w tym antymonu i arsenu. Od jego nazwiska pochodzi nazwa soli glauberskiej, czyli uwodnionego siarczanu sodu, którą otrzymał w reakcji chlorku sodu z kwasem siarkowym. Urodził się 10 marca 1604 roku.

1740 - Urodził się Johann Jacob Schweppe, niemiecki jubiler i zegarmistrz. W 1783 roku opatentował metodę nasycania wody mineralnej dwutlenkiem węgla. Stał się znany, jako producent wody sodowej, którą podbił rynek Anglii. Zmarł 18 listopada 1821 roku.

1750 - Urodziła się Caroline Lucretia Herschel, brytyjska astronom pochodzenia niemieckiego. Współpracując z bratem Williamem Herschelem, który był nadwornym astronomem brytyjskiego króla Jerzego III, odkryła osiem nowych komet, w tym powracającą w okolice Słońca kometę Enckego. Jako pierwsza kobieta w historii odkryła kometę 1 sierpnia 1786 roku. Była to to kometa C/1786 P1. Zmarła 9 stycznia 1848 roku.

1783 - Zmarł Efraim Schroeger, architekt, autor między innymi Pałacu Szustra i mostu łyżwowego w Warszawie oraz pałacu prymasowskiego w Skierniewicach. Urodził się 18 lutego 1727. 240 rocznica

1839 - Urodził się Sully Proudhomme, pisarz, przedstawiciel francuskiego parnasizmu, tłumacz, laureat pierwszej literackiej Nagrody Nobla w 1901 roku. Autor zbiorów poezji: "Samotność”, "Przeznaczenie”, "Daremna czułość” i "Stajnia Augiasza”. Zmarł 7 września 1907 roku.

1850 - Urodził się Józef Krupa, botanik i nauczyciel. Prowadził badania flor Karpat i Małopolski i był jednym z prekursorów badań grzybów karpackich. Zmarł 8 lipca 1889 roku.

1851 - Zmarł Feliks Pancer, inżynier, oficer Korpusu Inżynierów Królestwa Polskiego. Zaprojektował i zbudował w Warszawie wiadukt łączący Plac Zamkowy z mostem, zwany potem Nowym Zjazdem lub Wiaduktem Pancera. Urodził się 27 maja 1798 roku.

1851 - Urodził się Martinus Beijerinck, holenderski biolog, profesor na politechnice w Delft. Badał drobnoustroje wywołujące fermentację i tak zwane bakterie brodawkowe, które wzbogacają glebę o azot. Jego prace miały duże znaczenie dla rolnictwa, wskazując nowe sposoby naturalnego użyźniania gleby. Uważany za jednego z twórców wirusologii. Zmarł 1 stycznia 1931 roku.

1859 - Urodził się Aleksander Popow, rosyjski fizyk, jeden z pionierów łączności radiowej. W 1895 roku, niezależnie od Guglielmo Marconiego zbudował nadajnik radiowy, a rok później przeprowadził pierwszą transmisję radiotelegraficzną tekstu. Zmarł 13 stycznia 1906 roku.

1872 - W pierwszym w historii meczu finałowym o Puchar Anglii w piłce nożnej Wanderers F.C. pokonali Royal Engineers A.F.C. 1:0. Jedynego gola zdobył Morton Peto Betts. Mecz na londyńskim stadionie Kennington Oval oglądało dwa tysiące widzów.

1882 - Urodził się Stanisław Pawłowski, geograf, profesor Uniwersytetu Poznańskiego. Jako pierwszy opracował rzeźbę polskiego wybrzeża. Napisał ponad 300 prac naukowych, między innymi "Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej", "O położeniu geograficznym Polski” oraz "Geografia jako nauka i przedmiot nauczania”. Zginął rozstrzelany przez Niemców 6 stycznia 1940 roku.

1882 - W Rawie Mazowieckiej urodził się Jan Antoni Grabowski, pedagog, pisarz, znawca sztuki, autor podręczników geometrii, monografii zabytków, przewodników po Warmii i Mazurach, twórca wielu książek dla dzieci i młodzieży, z których największą popularność zyskały opowiadania o zwierzętach, między innymi: "Puc, Bursztyn i goście” oraz "Jaśko z Mirachowa”. Jego kariera pisarska rozpoczęła się w 1916 i trwała ponad 20 lat, a jego książki dla dzieci wciąż cieszą się ogromną popularnością - każde z jego opowiadań miało wiele wydań. Zmarł 19 lipca 1950 roku.

1889 - Urodził się Borys Zinselring, scenograf, architekt, wykładowca Politechniki Warszawskiej. Zasłynął, jako projektant scenografii dla przedwojennych kabaretów "Qui Pro Quo", "Perskie Oko" oraz operetek wystawianych w Teatrze Nowości. Pracował przy restauracji pałacu Kazimierzowskiego i pałacu Radziwiłłów w Warszawie, zaprojektował odbudowę pałacu Morsztynów przy ulicy Miodowej. Zmarł 3 listopada 1961 roku.

1892 - W majątku Ponedel na Kowieńszczyźnie urodził się Marian Zyndram-Kościałkowski, żołnierz Legionów Polskich, współtwórca Polskiej Organizacji Wojskowej, działacz BBWR, premier RP w latach 1934-1935. Zmarł 12 kwietnia 1946 roku.

1897 - W Warszawie urodził się Józef Lange, kolarz torowy, członek drużyny kolarskiej, która na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 roku zdobyła srebrny medal. Zmarł 11 sierpnia 1972 roku.

1901 - W Krakowie uruchomiono pierwszą wąskotorową linię tramwaju elektrycznego. Tramwaj składał się z pojazdu głównego i przyczepki zwanej "kuplówką”. Wnętrze pojazdu dzieliło się na dwie klasy. Przejazd pierwszą klasą z sześcioma siedzeniami wybitymi czerwonym pluszem kosztował 16 halerzy. Klasa druga miała zwykłe ławki dla ośmiu pasażerów, a przejazd nią kosztował 10 halerzy.

1901 - W krakowskim Teatrze Miejskim, obecnie imienia Juliusza Słowackiego, odbyła się premiera "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego w inscenizacji i dekoracjach autora oraz w reżyserii Adolfa Walewskiego grającego też Nosa. Muzykę ludową opracował Michał Świerzyński. Do końca sezonu 1900/1901 zagrano w Krakowie Wesele przy pełnej widowni 21 razy.

1911 - Zmarł Walery Gadomski, rzeźbiarz, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Rzeźbił w gipsie, terakocie i marmurze, wykonując posągi, popiersia, medaliony. Autor między innymi pomnika Jana III Sobieskiego w Krakowie i Kazimierza Wielkiego w Bochni. W latach 90. XX wieku z powodu utraty wzroku zaprzestał działalności artystycznej. Urodził się w 1833 roku.

1915 - Urodził się Ryszard Zasępa, statystyk, profesor Szkoły Głównej Planowania i Statystyki, współorganizator polskiej statystyki demograficznej. Zmarł 7 sierpnia 1994 roku. 1920 - Urodziła się Marianna Dudek-Maćkowiak, pisarka i poetka ludowa, muzyk ludowy oraz działaczka społeczna. Autorka między innymi książek: "Bukówiec moja mała Ojczyzna”, "Droga do Lourdes”. Założyła i przez wiele lat prowadziła zespoły "Bukowianki”, "Siódemka” oraz "Złota jesień”. Zmarła 21 marca 2017 roku.

1921 - Odbyła się premiera filmu "Cud nad Wisłą". Zrealizowano go na polecenie władz II RP, aby upamiętnić zwycięstwo wojsk polskich nad bolszewikami w wojnie 1920 roku. Wojna zakończyła się ostatecznym zwycięstwem w Bitwie Warszawskiej, w której Polacy zatrzymali dalszą ekspansję armii czerwonej na Europę. Z ponad dwugodzinnego filmu "Cud nad Wisłą" do czasów obecnych zachowało się 53 minuty.

1923 - Urodził się Andrzej Trepka - pisarz science fiction, dziennikarz i popularyzator nauki. Był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Astronautycznego, należał też do Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. był jednym z pionierów powojennej fantastyki naukowej w Polsce. Obok Stanisława Lema i Krzysztofa Borunia, z którym współpracował. Zmarł 25 marca 2009 roku. 100 rocznica

1923 - Urodził się Zbigniew Gołąb językoznawca i slawista, W okresie II wojny światowej jako 20-letni chłopak należał do partyzantki antyhitlerowakiej na podkarpaciu. Po aresztowaniu przez Nimców trafił do więzienia z którego uciekł. Po wojnie prześladowany jako były żołnierz Armii Krajowej. Był więżiony w latach 1948-49 Po zwolnieniu rozpoczął studia slawistyce w Uniwersycie Jagellońskim. Po studac związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, w 1962 roku wyjechał do USA. Wykłądał na Wydziale Języków i Literatur Słowiańskich Uniwersytetu w Chicago, gdzie zmarł 24 marca 1994 roku. 100 rocznica

1925 - Urodził się Józef Grubowski, reżyser operowy i operetkowy, muzykolog, dokumentalista operowych teatraliów. Reżyserował między innymi w Operze Poznańskiej i Teatrze Wielkim w Warszawie. Kierował Centralnym Zespołem Artystycznym Wojska Polskiego. Jego zbiory i prywatne archiwum stanowią istotną część zasobów Muzeum Teatralnego. Zmarł 23 października 2006 roku.

1925 - Zmarł August von Wassermann, niemiecki bakteriolog. Prowadził badania nad surowicą krwi. W 1906 roku odkrył odczyn stosowany w diagnostyce kiły tak zwany odczyn Wassermanna. Urodził się 21 lutego 1866 roku.

1927 - Urodził się Stanisław Dülz, reżyser filmów rysunkowych związany ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Jako reżyser debiutował filmem "Awantury arabskie Koziołka Matołka” w 1961. Największe sukcesy przyniosły mu filmy z Bolkiem i Lolkiem. W roku 1977 wraz z Władysławem Nehrebeckim zrealizował pierwszy polski pełnometrażowy film animowany "Wielka podróż Bolka i Lolka”, a w 1986 samodzielnie pełnometrażowy film animowany "Bolek i Lolek na Dzikim Zachodzie”. Pracował, jako reżyser lub kierownik artystyczny przy kręceniu "Przygód Błękitnego Rycerzyka”, "Porwania Baltazara Gąbki”, "Lisa Leona” i Podróży kapitana Klipera”. Zmarł 18 grudnia 2006 roku.

1927 - Urodził się Emil J. Freireich, amerykański biolog, zajmującym się badaniem i leczeniem nowotworów. Był uznawany za pioniera w leczeniu nowotworów i stosowaniu chemioterapii. Znany, jako ojciec nowoczesnej terapii białaczki. Miał wkład w ponad 600 prac naukowych i ponad 100 książek. Zmarł 1 lutego 2021 roku.

1928 - Urodził się Aleksander Ścibor-Rylski, prozaik, reżyser, autor kilkudziesięciu scenariuszy filmowych, jak: "Człowiek z marmuru" i "Człowiek z żelaza", "Wilcze echa", powieści "Pierścionek z końskiego włosia", według której Andrzej Wajda nakręcił film "Pierścionek z orłem w koronie". Zmarł 3 kwietnia 1983 roku. 95 rocznica

1929 - W Warszawie otwarto Instytut Radiotechniczny. W kwietniu 1934 roku został połączony z Laboratorium Teletechnicznym Ministerstwa Poczt i Telegrafów, tworząc Państwowy Instytut Telekomunikacyjny.

1930 - Radio Kraków po raz pierwszy przeprowadziło transmisję mszy świętej z katedry wawelskiej. Rozgłośnia Polskiego Radia w Krakowie, jako druga w Polsce, po Warszawie, rozpoczęła emisję programów 15 lutego 1927 na fali 422 metrów, a później 566 metrów.

1930 - W kościołach katolickich na terenie kraju odbyły się modlitwy za prześladowanych w ZSRR, podczas których odczytywano specjalne orędzie papieża Piusa XI. W południe we wszystkich świątyniach rozbrzmiały dzwony.

1930 - Urodził się Krzysztof Kąkolewski, publicysta, reporter, autor scenariuszy filmowych, opowiadań i powieści: "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”, "W złą godzinę”, reportaży: "Trzy złote za słowo”, "Ku początkowi świata” oraz szkiców: "Ksiądz Jerzy w rękach oprawców” i "Ukradli im czterysta lat”. Zmarł 24 maja 2015 roku.

1935 - Niemcy jednostronnie zerwały porozumienia traktatu wersalskiego, wprowadzając powszechny obowiązek służby wojskowej. Jednocześnie utworzono Wehrmacht, który obejmował trzy rodzaje sił zbrojnych: Heer - wojska lądowe, Kriegsmarine - marynarkę wojenną i Luftwaffe - lotnictwo. Naczelnym dowódcą Wehrmachtu był minister wojny feldmarszałek Werner von Blomberg, a od 27 stycznia 1938 roku Adolf Hitler.

1935 - Zmarł John Macleod, szkocki fizjolog, profesor uniwersytetu w Aberdeen. Wraz z Frederickiem Bantingiem otrzymał w 1923 roku Nagrodę Nobla za odkrycie insuliny. Sam Banting uważał, że wyróżnienie bardziej należało się jego asystentowi Charlesowi Bestowi. Urodził się 6 września 1876 roku.

1940 - Zmarła Selma Lagerloef, szwedzka pisarka, autorka powieści: "Goesta Berling", "Cudowna podróż", ”Legendy Chrystusowe", pierwsza kobieta uhonorowana literacką Nagrodą Nobla w 1909 roku. Urodziła się 20 listopada 1858 roku.

1941 - Urodził się Bernardo Bertolucci włoski reżyser i scenarzysta filmowy, autor obrazów: "Ostatni cesarz", "Ukryte pragnienia", "Mały Budda", "Ostatnie tango w Paryżu", "Rzymska opowieść". Jego film "Ostatni cesarz" z 1987 roku zdobył dziewięć Oscarów, w tym najcenniejsze za reżyserię, scenariusz i najlepszy film roku. Bernardo Bertolucci był także jurorem na wielu festiwalach filmowych. Zmarł 26 listopada 2018 roku.

1942 - Niemcy rozpoczęli likwidację lubelskiego getta. W getcie więziono 34 tysięcy Żydów i nieznaną liczbę Romów. Prawie wszyscy z nich zginęli. Większość - około 30 tysięcy - między 17 marca a 11 kwietnia 1942 roku została zamordowana w niemieckim obozie zagłady w Bełżcu. Niemcy ustalili dzienny limit osób zsyłanych na śmierć na 1400 osób.

1944 - W Związku Sowieckim została sformowana 1. Armia Polska. Była częścią odrodzonego Wojska Polskiego. Szlak bojowy zakończyła w maju 1945 wyjściem na brzeg Łaby i szturmem części swoich oddziałów na Berlin.

1944 - Partyzanci Armii Krajowej zabili we wsi Chlebowice Świrskie, koło Lwowa, 54 Ukraińców i omyłkowo sześciu Polaków. Był to odwet za zamordowanie przez nacjonalistów ukraińskich 57 Polaków w pobliskim Tucznem.

1945 - Urodził się Henryk Teodor Hudzik, matematyk, profesor Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, redaktor naczelny pisma "Commentationes Mathematicae". Zmarł 2 marca 2019 roku.

1950 - Urodził się Andrzej Szewczyk, malarz, rzeźbiarz. Stała ekspozycja jego prac znajduje się w Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie. Zmarł 29 września 2001 roku.

1951 - Zmarł w Londynie Janusz Jędrzejewicz, polityk, pedagog, senator Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1935-1939, inicjator reformy szkolnictwa, od jego imienia nazwaną reformą jędrzejewiczowską, i utworzenia Polskiej Akademii Literatury. Urodził się 21 czerwca 1885 roku.

1953 - Urodziła się Isabelle Huppert, francuska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Otrzymała wile nominacji do francuskich i zagranicznych nagród filmowych. Otrzymała między innymi Złoty Glob, za udział w filmie Elle z 2016 roku. 70 rocznica

1955 - Urodziła się Elżbieta Regulska-Chlebowska, etnografka, działaczka opozycji w PRL, redaktorka, tłumaczka literatury angielskiej. W 1976 roku zaangażowała się w zbiórkę pieniędzy dla represjonowanych. W latach 1977-1981 była współpracowniczką KOR, KSS "KOR” i Nowej. Organizowała i uczestniczyła w redagowaniu, druku i dystrybucji wydawnictw niezależnych. Została internowana 13 grudnia 1981 roku po wybuchu stanu wojennego, wyszła na wolność w kwietniu 1982.

1955 - Zmarł Stanisław Górski, malarz portrecista. Znany jest głównie z malowanych pastelami prac przedstawiających studia portretowe górali i góralek, z czego najbardziej znanym motywem jest "Góral nad Morskim Okiem". Urodził się 15 stycznia 1887 roku.

1960 - Urodziła się Teresa Pastuszka-Kowalska, rzeźbiarka. Jest autorką między innymi monumentalnych płaskorzeźb na bramie Cmentarza Żydowskiego w Warszawie, pomnika księdza Jerzego Popiełuszki przed kościołem na Żoliborzu oraz rzeźby Agnieszki Osieckiej przy ulicy Francuskiej. Swoje prace prezentuje w kraju i za granicą, między innymi w Syrii, Niemczech, Belgii, Argentynie, we Włoszech, Francji, na Łotwie i Litwie.

1962 - Wyczarterowany przez amerykańską armię, odbywający lot z bazy wojskowej w Kalifornii do Wietnamu Południowego, samolot pasażerski Lockheed Constellation ze 107 osobami na pokładzie zaginął bez śladu nad zachodnim Pacyfikiem.

1966 - NASA rozpoczęła ósmy lot kosmiczny z programu Gemini. Po raz pierwszy kosmonauci Neil Armstron i David Scott dokonali dokowania na orbicie, dołączając się do bezzałogowego pojazdu Agena. Manewr skończył się awarią, na skutek tego po raz pierwszy w historii lotów kosmicznych załoga przeprowadziła awaryjne lądowanie. Program Gemini miał przetestować rozwiązania przygotowywane do programu Apollo, którego celem było lądowanie człowieka na Księżycu.

1970 - Zmarł Jerzy Szaniawski, dramaturg, felietonista i pisarz, członek Polskiej Akademii Literatury. Sławę przyniosła mu seria opowiadań o profesorze Tutce. Jest też autorem między innymi dramatów: "Dwa teatry", "Ptaki", "Adwokat i róże", "Żeglarz", "Murzyn", słuchowisk dla Polskiego Radia: "Zegarek", "Służbista", "Dziewczyna z lasu" oraz jedynej powieści "Miłość i rzeczy poważne". Po odmowie tworzenia w stylu realizmu socjalistycznego w latach 1949-1955 nie mógł wystawiać ani wydawać swojej twórczości. Urodził się 10 lutego 1886 roku.

1971 - Telewizja Polska nadała pierwszy program w kolorze przy użyciu francuskiego systemu SECAM. Początkowo emisje programu w kolorze nadawane były raz w tygodniu, od 6 grudnia 1971 codziennie. Od 1994 roku Telewizja Polska przeszła na system PAL.

1973 - W Leuenbergu, w Szwajcarii, większość europejskich Kościołów luterańskich i reformowanych oraz Kościoły ewangelicko-unijne, waldensów i braci czeskich podpisały Konkordię Leuenberską. Przedstawia ona wspólne stanowisko w dzielących wyznania ewangelickie kwestiach chrztu, Wieczerzy Pańskiej, predestynacji oraz kwestii chrystologicznych, umożliwiając wprowadzenie wspólnoty ołtarza i ambony. 50 rocznica

1975 - Zmarł Aaron Walker, o przydomku "T-Bonie", amerykański muzyk, jeden z największych twórców nowoczesnego bluesa, współtwórca "rhythm and bluesa". Był pierwszym bluesmanem, który grał na gitarze elektrycznej. Urodził się 22 maja 1910 roku.

1978 - 73 osoby zginęły, w tym 39 Polaków, w katastrofie lecącego z Sofii do Warszawy bułgarskiego samolotu Tu-134. Samolot po osiągnięciu 4900 metrów zaczął z niewyjaśnionych przyczyn tracić wysokość, w efekcie czego zaledwie po 10 minutach od startu lecąc z prędkością 800 kilometrów na godzinę i z niemal pełnym zapasem 11 ton paliwa w zbiornikach rozbił się we wsi Gabare pod Białą Slatiną w obwodzie Wraca, 130 kilometrów na północny wschód od Sofii. Dokładna przyczyna katastrofy pozostaje nieznana, za oficjalną wersję uznano awarię instalacji elektrycznej. Wśród polskich ofiar byli między innymi minister kultury i sztuki Janusz Wilhelmi oraz kolarze torowi: Tadeusz Włodarczyk, Witold Stachowiak, Marek Kolasa, Krzysztof Otocki i Jacek Zdaniuk. 45 rocznica

1983 - Po porażce 2:3 w rewanżowym meczu ćwierćfinałowym z Liverpool F.C., Widzew Łódź awansował do półfinału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych, poprzednika obecnej Ligi Mistrzów. W pierwszym meczu w Łodzi wygrał 2:0. Widzew trafił w półfinale na Juventus, z którym przegrał w Turynie 2-0, a w Łodzi zremisował 2-2. 40 rocznica

1988 - Pięć tysięcy osób zginęło, a kilka tysięcy innych zostało rannych po zbombardowaniu bronią chemiczną kurdyjskiego miasta Halabdży w północnym Iraku. Był to odwet na Kurdach za ich powstanie zbrojne w północnym Iraku i według władz w Bagdadzie wspieranie Iranu w wojnie iracko-irańskiej. Według odtajnionych w sierpniu 2013 roku dokumentów CIA Stany Zjednoczone wiedziały o zamiarze użycia broni chemicznej przez wojska irackie i zapewniły im pomoc wywiadowczą w postaci analizy zdjęć satelitarnych, map ruchu wojsk irańskich i szczegółów dotyczących irańskiej obrony przeciwlotniczej. 35 rocznica

1995 - Amerykański stan Missisipi ratyfikował znoszącą niewolnictwo 13. poprawkę do konstytucji USA. Missisipi było ostatnim stanem, który ratyfikował tę poprawkę uchwaloną 130 lat wcześniej. 13. poprawka znosząca niewolnictwo w USA weszła w życie wraz z ratyfikacją jej przez trzy czwarte stanów 6 grudnia 1865 roku.

2000 - Zmarł Johann Kroll, założyciel i pierwszy przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. W czasie II wojny światowej służył w niemieckim Wehrmachcie. W 1945 roku wrócił na Opolszczyznę. W roku 1975 zamieszkał w Gogolinie i założył tam rolniczą spółdzielnię produkcyjną, która uważana była za wiodącą w województwie, a także wzorcową w Polsce. Należał do PZPR. W roku 1988 Kroll zaczął organizować pierwsze zebrania Niemców zamieszkałych na Opolszczyźnie, zainicjował akcję zbierania podpisów ludzi przyznających się do narodowości niemieckiej. W roku 1990 doprowadził do rejestracji Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej. Urodził się 25 czerwca 1918 roku.

2001 - Zmarł Sędzimir Klimaszewski, zoolog, rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W pracy badawczej zajmował się teorią systematyki i zoogeografii, zoocenologią owadów ssących, przekształceniami zoocenoz pod wpływem czynników antropogennych. Autor ponad 100 monografii i prac naukowych, w tym "Podręcznika zootomii”. Urodził się 12 listopada 1937 roku.

2002 - Rozpoczęła się misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie. Był przeznaczony do przywrócenia bezpieczeństwa i odbudowy Afganistanu. Działał w latach 2002-2021. Liczył początkowo ponad 100 żołnierzy, a w szczytowym okresie 2010-2011 prawie 2,5 tysiąca. Był największym kontyngentem wojskowym w całej historii misji pokojowych i stabilizacyjnych Wojska Polskiego.

2005 - Zmarł Ralph Erskine, angielsko-szwedzki architekt. W Szwecji zaprojektował między innymi osiedla górnicze za kołem polarnym w Kirunie i tak zwany Długi Wąż w Svappavaarze. W Anglii zaprojektował między innymi osiedle Byker Estate w Newcastle oraz biurowiec Ark w Londynie. Urodził się 24 lutego 1914 roku.

2006 - Zmarł Andrzej Litwornia, historyk literatury, eseista. Profesor uniwersytetów w Udine i Pizie, znawca kultury włoskiej, propagator kultury polskiej i polskiego dziedzictwa literackiego we Włoszech. Współpracował z Instytutem Badań Literackich PAN. Zaprzyjaźniony z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim i rodziną jego żony - córki Benedetto Croce, był realizatorem i współautorem scenariusza polskiego filmu dokumentalnego "Herling - Fiołki w Neapolu". Urodził się 5 października 1943 roku.

2012 - Zmarł Zygmunt Broniarek, publicysta, felietonista i dziennikarz. Autor cyklu programów telewizyjnych: "Kulisy wielkiej polityki”, "Od Kissingera do Brzezińskiego”, "Tajemnice Nagrody Nobla”, felietonista tygodnika "Rynki Zagraniczne”, autor licznych książek, w tym: "Szczeble do Białego Domu”, "Kto się boi rewolucji?”, "Biały Dom i jego prezydenci”, "Broniarek o sobie, inni o Broniarku”, "Kulisy polityki”. Urodził się 27 sierpnia 1925 roku.

2014 - Na Krymie odbyło się referendum w sprawie przyłączenia półwyspu do Rosji. 17 marca 2014 nieuznawane przez Ukrainę władze Autonomicznej Republiki Krymu ogłosiły Krym niepodległym państwem oraz zwróciły się do Rosji o przyjęcie w jej skład. Kreml anektował Krym i powołał Krymski Okręg Federalny Rosji. Deklaracja niepodległości Krymu i wynikające z niej akty nie zostały uznane przez władze Ukrainy i większość społeczności międzynarodowej.

2015 - Zmarł Stanisław Strzyżyński, rzeźbiarz, medalier i malarz. Zrealizował 13 pomników, między innymi "Pomnik Partyzantów" w Rąblowie, pomnik "Pamięci rozstrzelanych rodzin" w Zbędowicach, pomnik ku czci pomordowanych przez UB w Puławach oraz ponad 20 rzeźb monumentalnych, w tym sześciometrowej wysokości Chrystusa Zbawiciela ustawionego na ośmiometrowym postumencie w Warszawie na zamówienie Marka Kotańskiego. Był autorem pomnikowych ławeczek Bolesława Prusa w Nałęczowie i Marii Cunitz w Świdnicy oraz ponad 100 obrazów olejnych. Urodził się 3 kwietnia 1923 roku.

2019 - Zmarł Grzegorz Ilka, działacz lewicowy i związkowy. Przed 1989 roku związany z lewicową opozycją antykomunistyczną. Był między innymi drukarzem i redaktorem prasy niezależnej - "Robotnika”, "Warszawianki”. Jeden z założycieli podziemnego Wydawnictwa imienia Olofa Palme. Współzałożyciel i działacz pacyfistycznego Ruchu Wolność i Pokój w 1985 roku. Współtwórca i wieloletni działacz odrodzonej Polskiej Partii Socjalistycznej. Był współzałożycielem w 1999 roku i przewodniczącym Ogólnopolskiego Pracowniczego Związku Zawodowego Konfederacja Pracy. Urodził się 26 kwietnia 1963 roku.

2020 - Zmarł Mirosław Karchulec kierowca rajdowy i wyścigowy. Zaczynał karierę w 1975 roku, od startów Polskim Fiatem 126P. W 1989 roku zdobył wicemistrzostwo Polski. W latach 90. startował w wyścigach samochodowych i wyścigach górskich. Był związany z Automobilklubem Częstochowskim. Urodził się 19 marca 1952 roku.

2022 - Zmarł Włodzimierz Nowak, aktor teatralny i filmowy, absolwent Wydziału Aktorskiego PWSFTviT w Łodzi. Na początku kariery występował w Kaliszu i Wrocławiu, później związał się Teatrem Komedia w Warszawie, w którym grał w latach 1968-1974, a następnie Kwadrat, gdzie występował w latach 1974-1989. Zagrał także w wielu filmach, między innymi rolę króla Zygmunta II Wazy, w filmie familijnym "Zaczarowane podwórko" z 1974 roku, zaprezentował się też jako recytator wiersza podczas uroczystego wydawania paszportów, w filmie "Miś" Stanisława Barei. 1 rocznica

Zobacz także

2024-03-28, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 28 marca - 845 r. Paryż został złupiony przez wikingów. Wikingowie wielokrotnie w IX wieku najeżdżali to miasto, pustosząc je i paląc. Przełom nastąpił… » więcej 2024-03-27, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 27 marca - Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, podczas kongresu Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Helsinkach » więcej 2024-03-26, godz. 01:25 Kartka z kalendarza 26 marca - Dzień Modlitw za Więźniów, ustanowiony na Konferencji Episkopatu Polski w 2009 roku, w dniu wspomnienia świętego Dobrego Łotra, patrona więźniów… » więcej 2024-03-25, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 25 marca - Dzień Świętości Życia, święto obchodzone przez Kościół katolicki w Polsce, w celu przypomnienia o nadrzędnej wartości życia ludzkiego. 25… » więcej 2024-03-24, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 24 marca - Międzynarodowy Dzień Prawa do Prawdy dotyczącej Poważnych Naruszeń Praw Człowieka i Godności Ofiar, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. … » więcej 2024-03-23, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 23 marca - W Polsce i na Węgrzech - Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. 23 marca - Światowy Dzień Meteorologii, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne… » więcej 2024-03-22, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 22 marca - Światowy Dzień Wody, obchodzony od 1993 roku, a ustanowiony podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 1992 roku. 22 marca - Dzień Ochrony Bałtyku… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca - Światowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową - rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową… » więcej 2024-03-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 marca - Światowy Dzień Ziemi. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Astrologii. 20 marca - Międzynarodowy Dzień Frankofonii. 20 marca - Dzień Języka… » więcej 2024-03-19, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 19 marca - Dzień Jedności Kaszubów. 19 marca - Światowy Dzień Pracy Socjalnej. » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »