Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 05.02.2022
2022-02-05, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 05.02.2022

[Fot. Agnieszka Pospiszyl, Śląscy Teksańczycy w Panna Maria, Teksas]
[Fot. Agnieszka Pospiszyl, Śląscy Teksańczycy w Panna Maria, Teksas]
Pod koniec XIX wieku i na początku XX zaczęła się emigracja ludności z wiejskich powiatów Opolszczyzny, Przemysł górnośląski nie był w stanie wchłonąć miejscowej ludności. Dlatego Ślązacy szukali pracy także w innych częściach Niemiec i jednocześnie tam się organizowali .
Na emigracji zakładali polskie stowarzyszenia, biblioteki i towarzystwa finansowo -gospodarcze. Wielu Ślązaków wyjechało do samego Berlina, ale także masowo docierali do miast w Zachodnich Niemczech , gdzie rozwijał się przemysł ciężki.Trzeba bowiem pamiętać, że jeszcze w czasie insurekcji w Niemczech powstały komitety niesienia pomocy powstaniu styczniowemu.

Emigracja polska zbierała fundusze i pomagała w zakupie i transporcie sprzętu wojennego. Powszechne stały się też akcje organizowania grup emigrantów do udziału w powstaniu.
Ochotnicy mogli liczyć na wsparcie tamtejszych polskich stowarzyszeń i towarzystw demokratycznych. Wśród wspierających znaleźli się historycy, literaci i część polityków szczególnie tych dla których najważniejsze stały się hasła wolnościowe.

Do najbardziej aktywnych ośrodków zaangażowanych w akcjach wspierajacych powstanie 1863 roku znalazły się poza Berlinem także Kolonia, Akwizgran, Heidelberg, Hamburg, Poczdam no i oczywiście Wrocław. Pomoc trafiała też z Zurychu w Szwajcarii.

Aresztowany przez Prusaków Józef Oxiński jeden z najsłynniejszych dowódców oddziałów powstańczych działających, także na Opolszczyźnie po wyjściu z więzienia ostatecznie osiadł na emigracji w Paryżu. Emigranci ze wschodnich prowincji Prus wywodzili się zarówno z ludności polskiej jak i niemieckiej.

W połowie lat 60 tych XIX stulecia nasiliła się także emigracja Opolan za Ocean. Ślązacy emigrowali do Ameryki. Polacy ze Ślaska osiedlali się przede wszystkim w Teksasie. Właśnie tam trafili pierwsi mieszkańcy Opolszczyzny z Popielowa położonego kilkanaście kilometrów od Brzegu. Inicjatorem i pierwszym organizatorem emigracji w Stanach Zjednoczonych był ksiądz Leopold Moczygemba.

Ksiądz MOCZYGEMBA żył w latach 1824 – 1891. Zmarł 23 lutego W tym miesiącu minie już 131 lat. Przypomnijmy jego kapłańską drogę. Był zakonnikiem i organizatorem początków chłopskiej emigracji zamorskiej z ziem polskich. Urodził się w Płużnicy na Śląsku Opolskim w rodzinie chłopskiej. W młodości Leopold kształcił się w Gliwicach, Opolu i Rzymie. W czasie pobytu w Italii, w Osimo wstąpił w listopadzie 1843 do Zakonu Franciszkanów. Święcenia kapłańskie przyjął niespełna cztery lata później. Zamierzał powrócić na Górny Śląsk.W czasie audiencji u Piusa IX poinformował papieża, że na Górnym Śląsku żyje ponad milion Polaków.
W czasie swoich podróży ojciec Moczygemba odwiedzał prawdopodobnie rodzinną Płużnicę. Oddelegowany przez zakon do bawarskiej Prowincji Franciszkanów, przebywał w jednym z tamtejszych klasztorów i kontynuował studia. W związku z ożywionym ruchem emigracyjnym z południowych Niemiec do Ameryki został wysłany przez swoich przełożonych do pracy wśród kolonistów niemieckich w Teksasie, dokąd dotarł w 1852 r.

W pierwszej fali emigracyjnej do Teksasu przybyło 300 mieszkańców przeważnie z powiatu strzeleckiego. Do dzisiaj dawni mieszkańcy Opolszczyzny używają za Oceanem języka polskiego .Świadczy to niewątpliwie o umiłowaniu polskości i przywiązaniu, niestety, już tylko sentymentalnemu, do Śląska. To właśnie polscy Teksańczycy powołali fundację ojca Leopolda Moczygemby, która popiera inicjatywę miast partnerskich, podtrzymuje polskość i śląskość także w USA, w dalekim Teksasie. Przede wszystkim jednak wspiera inicjatywy podtrzymujące wciąż dziedzictwo kulturowe Śląska.

Na koniec warto przypomnieć, że zdaniem profesora Kazimierza Popiołka, autora Historii Śląska od połowy XIX w. do wybuchu II wojny światowej ze Śląska wyemigrowało ponad milion osób, w tym z rejencji opolskiej ponad 400 tysięcy.

Zobacz także

2022-12-31, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 31.12.2022 Na Śląsku obudzoną już w połowie XIX w. świadomość narodową wśród Polaków umacniały wydawnictwa kościelne i narodowe. » więcej 2022-12-24, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 24.12.2022 Na przełomie XIX i XX w. na Śląsku, także tym opolskim, w atmosferze strajków i protestów rozwijały się katolickie organizacje robotników . » więcej 2022-12-17, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 17.12.2022 100 lat temu poza Związkiem Polaków w Niemczech coraz większe znaczenie odgrywał Związek Harcerstwa Polskiego. Ruch harcerski na emigracji w Berlinie rozpoczął… » więcej 2022-12-10, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 10.12.2022 W utrzymaniu i rozwijaniu polskości na Śląsku także tym opolskim ważną rolę odegrali zapomniani dzisiaj księża. Jeszcze przed pierwszą wojną światową… » więcej 2022-12-03, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 03.12.2022 Wśród walczących o polski Śląsk było wielu kapłanów, niektórzy z nich tak jak ks Jan Brandys pozostają wciąż niedocenieni i zapomniani. » więcej 2022-11-26, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 26.11.2022 W okresie międzywojennym jedną z ważniejszych organizacji , które działały w obronie polskiego Śląska był funkcjonujący w latach 30-tych Polski Związek… » więcej 2022-11-19, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 19.11.2022 Mija właśnie 104 rocznica ogłoszenia przez Józefa Piłsudskiego notyfikacji państwa polskiego. Tym który wysłał depeszę notyfikującą naszą niepodległość… » więcej 2022-11-12, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 12.11.2022 W listopadzie 1918 sytuacja na Górnym Śląsku stała się napięta. Wskutek szykan niemieckich nastąpiła radykalizacja nastrojów społecznych i narodowych… » więcej 2022-11-11, godz. 10:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.11.22 Mija właśnie 100 lat od czasu, kiedy papież Pius XI mianował administratorem apostolskim polskiej części Śląska ks. Augusta Hlonda późniejszego kardynała… » więcej 2022-11-05, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 05.11.2022 Wśród walczących o polski Śląsk, byli działacze związani z Opolszczyzną , którzy w czasie wojny zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych. Przyjrzyjmy… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »