Radio Opole » O polskość Śląska Opolskiego » Posłuchaj cyklu » O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021
2021-04-24, 08:00 Autor: Wiktor Krzewicki

O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
[Fot. Autor nieznany, Most na Odrze w Szczepanowicach wysadzony w ramach Akcji "Mosty" przez grupę"Wawelberga", 1921, domena publiczna]
Wyniki plebiscytu, który odbył się 20 marca 1921 roku, niestety, nie rozstrzygnęły sytuacji na Śląsku. Ostatecznie Międzysojusznicza Komisja opowiedziała się za przyznaniem Polsce jedynie powiatów pszczyńskiego i rybnickiego. Wynik ten nie satysfakcjonował nie tylko Niemców, ale przede wszystkim Polaków. Następne powstanie pozostawało już tylko kwestią czasu.
Wydarzenia związane z plebiscytem przesądziły o trzecim powstaniu śląskim. Insurekcja została poprzedzone akcją dywersyjno-sabotażową dokonaną przez specjalnie wyszkolone dywersyjne oddziały z tzw. Grupy Wawelberga, której przewodniczył kapitan Tadeusz Puszczyński.

Puszczyński przyszedł na świat w 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim w rodzinie Władysława i Pelagii Ochlewskich. Już w gimnazjum zaangażował się w działalność niepodległościową. Początkowo związał się z tajną organizacją młodzieżową "Filarecja". Został zatrzymany i trafił na kilka miesięcy do więzienia.

W czasie studiów włączył się w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, ale wstąpił też do Strzelca, gdzie ukończył kurs podoficerski. Po przeszkoleniu został żołnierzem I Brygady Legionów Polskich. Brał udział w kilku bitwach, m.in. pod Brzegami i Czarnkową. W tym samym czasie znalazł się we władzach Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Szkolił także żołnierzy, prowadził kursy i szkoły wojskowe, m.in. w Kielcach i Miechowie.

Kiedy Polska odzyskiwała niepodległość, służył w Wojsku Polskim. W listopadzie 1918 roku został awansowany na porucznika. Jako przedstawiciel rządu w czasie I powstania śląskiego sprawował funkcję obserwatora. Na Śląsku wykonywał specjalną misję powierzoną mu przez Ministerstwo Spraw wojskowych.

W czasie trzeciego powstania działał pod pseudonimem Konrad Wawelberg. Stąd też nazwa jego grupy, którą dowodził, oczywiście przy wsparciu II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od kwietnia 1920 roku kierował Wydziałem Plebiscytowym dla Górnego Śląska. Jednocześnie z ramienia Oddziału II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego od 1921 roku kierował działalnością wywiadowczą w czasie walk o Śląsk. Dowodził też grupą dywersyjną, która od jego pseudonimu przyjęła nazwę grupy Destrukcyjnej Wawelberga.

100 lat temu w ostatnich dniach kwietnia zapadła decyzja o ogłoszeniu 2 maja strajku powszechnego, a już w następnym dniu - powstania. Był to protest przeciwko projektowi, według którego do Polski miały zostać przyłączone tylko południowe skrawki Śląska.
Natomiast Niemcom miał zostać pozostawiony prawie cały okręg przemysłowy zamieszkały przez ludność polską.

W dniu poprzedzającym wybuch trzeciego powstania w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku oficerowie Wojska Polskiego i specjalnie przeszkoleni żołnierze z Grupy Wawelberga (byli legioniści i członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej) wysadzili mosty na Odrze, ale także na mniejszych rzekach. Zostały wysadzone też tory kolejowe na trasie z Wrocławia do Opola. Przerwanie tej linii okazało się krokiem strategicznym. Niemcy nie mogli szybko ściągnąć posiłków z Garnizonów we Wrocławiu, Nysie i Brzegu.

Na koniec powróćmy do Puszczyńskiego, który w II Rzeczypospolitej zrobił karierę w wojsku. Był przecież oficerem Sztabu Generalnego. Potem znalazł się w dowództwie jednej z Kresowych Dywizji. Tuż przed wojną trafił do dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza.
Ze względu na ciężką chorobę nie doczekał wybuchu II wojny światowej. Zmarł w lutym 1939 roku. Pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika.

Dzisiaj, na kilka dni przed setną rocznicą wybuchu III powstania śląskiego, powinniśmy o Tadeuszu Puszczyńskim "Konradzie Wawelbergu" szczególnie pamiętać właśnie tu na Śląsku. Właśnie tu także w Opolu słynna grupa "Wawelberga" w maju 1921 roku jeszcze raz upomniała się o polskość Śląska, także Opolskiego.
O polskość Śląska Opolskiego 24.04.2021

Zobacz także

2022-06-25, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 25.06.2022 Jedną z ważniejszych instytucji, które nie zaprzestały działalności, kiedy wybuchła II wojna był Instytut Śląski. Wojnę Stowarzyszenie przetrwało jako… » więcej 2022-06-18, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 18.06.2022 Po zakończeniu III insurekcji śląskiej ustrój Śląska określiła w dużej mierze Konwencja Górnośląska z 15 maja 1922 roku, która obowiązywała przez… » więcej 2022-06-17, godz. 17:00 O polskość Śląska Opolskiego 16.06.2022 Cztery miesiące po zakończeniu III powstania śląskiego 20 października 1921 roku zapadła decyzja odnośnie granicy polsko- niemieckiej na Górnym Sląsk… » więcej 2022-06-11, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 11.06.2022 Już od pierwszych dni września 1939 roku Polacy zaczęli organizować na Śląsku podziemną działalność. Miała to być kontynuacja bohaterskiej walki polskiej… » więcej 2022-06-04, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 04.06.2022 W tym roku obchodzimy 100 rocznicę powstania Związku Polaków w Niemczech organizacji reprezentującej Polaków zamieszkałych na terenie Rzeszy Niemieckiej… » więcej 2022-05-28, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 28.05.2022 Wywłaszczenia i wydziedziczenia z majątków na Śląsku były już sprawdzoną formą represji wobec Polaków w tej historycznej dzielnicy. Faktycznie stały… » więcej 2022-05-21, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 21.05.2022 Już od pierwszych miesięcy okupacji Niemcy dokonywali masowych mordów. Aktom terroru władze niemieckie starały się nadać pozory legalności, wydając rozporządzenia… » więcej 2022-05-14, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 14.05.2022 W czasie okupacji niemieckiej Okręg Śląski Armii Krajowej koncentrował się na działalności wywiadowczej. Jednak nie mniej ważną działalnością były… » więcej 2022-04-09, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 09.04.2022 Wśród 108 błogosławionych przez Jana Pawła II znalazł się też ojciec Stanisław Kubista, którego tak wiele w młodzieńczych latach wiązało ze Śląskiem… » więcej 2022-04-02, godz. 08:00 O polskość Śląska Opolskiego 02.04.2022 Minęła właśnie setna rocznica śmierci ks. Pawła Pośpiecha, tego tak bardzo zaangażowanego w sprawy polskie na Śląsku kapłana o którym w tych dniach… » więcej
23456
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »