Archeolodzy postanowili wykorzystać sztuczną inteligencję, a konkretnie uczenie głębokie, do zidentyfikowania pochodzących sprzed tysięcy lat geoglifów na pustyni Sechura w Peru. Stworzone na powierzchni płaskowyżu Nazca przez rdzennych mieszkańców tych terenów między 300 r.p.n.e. a 900 r.n.e. linie widziane z lotu ptaka tworzą rysunki przypominające kształtem rośliny, zwierzęta lub figury geometryczne. Obszar, na którym występują geoglify, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Po raz pierwszy rysunki z Nazca odkryto około 100 lat temu, a w następnych dziesięcioleciach odnajdywano kolejne, liczące po kilkadziesiąt metrów symbole. Zwykle udawało się je wypatrzyć na zdjęciach lotniczych wykonanych z balonów lub samolotów. Po co zamieszkujący okolice Nazca plemiona tworzyły te gigantyczne rysunki, dokładnie nie wiadomo. Uważa się, że zostały stworzone w celach rytualnych, na przykład jako trasy ceremonialnych wędrówek.

Choć starożytne geoglify rozciągają się na dużych połaciach pustyni, znalezienie kolejnych, jak twierdzą naukowcy, nie jest łatwym zadaniem. Z ziemi pozostają zwykle niewidoczne, a analiza zdjęć lotniczych jest niezwykle żmudna i czasochłonna. Dlatego do tej pracy naukowcy z japońskiego Uniwersytetu Yamagata postanowili zaprząc sztuczną inteligencję. W tym celu opracowali algorytm uczenia głębokiego, który został przeszkolony w wykrywaniu geoglifów na zdjęciach satelitarnych. Efekty prowadzonych w ten sposób poszukiwań opisali niedawno w “Journal of Archaeological Science”.

Chociaż archeolodzy korzystali już wcześniej z uczenia głębokiego, zespół z Uniwersytetu Yamagata musiał się zmierzyć z kilkoma szczególnymi wyzwaniami. Problem stanowiła zwłaszcza zmienność wzorów geoglifów i niewielka ich liczba dostępna do trenowania algorytmu. Dlatego opracowano nowe podejście do szkolenia sztucznych sieci neuronowych oparte nie o idealne dopasowanie, lecz niewielkie podobieństwa.

Dzięki nowej metodzie wykryto cztery geoglify: humanoida trzymającego maczugę, parę nóg (lub rąk) o długości ponad 75 metrów, rybę oraz ptaka. Rysunki, które są w znacznym stopniu unikalne, zostały później zweryfikowane podczas badań w terenie. “Jesteśmy w stanie zidentyfikować potencjalne nowe geoglify około 21 razy szybciej niż gołym okiem. Podejście to wydaje się perspektywiczne w kontekście przyszłych badań archeologicznych według nowego paradygmatu łączenia badań terenowych i sztucznej inteligencji" – stwierdzili autorzy projektu.

Nowo odkryte rysunki z Nazca znajdują się w południowym Peru, nieco ponad 400 km na południowy-wschód od Limy. (PAP Life)

agf/ gra/

Ilustracje dostępne w publikacji: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440323000559?ref=pdf_download&fr=RR-2&rr=7d2b3fe059c44235