„W uroczystościach rocznicowych udział zapowiedziało kilkunastu byłych więźniów, a także przedstawiciele władz państwowych” – powiedział Bartyzel.

14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Uroczystościom rocznicowym patronuje prezydent RP Andrzej Duda.

Bartyzel powiedział we wtorek, że obchody rocznicy 14 czerwca rozpocznie o godzinie 11. msza święta w Centrum św. Maksymiliana w podoświęcimskich Harmężach. Wczesnym popołudniem uczestnicy uroczystości złożą kwiaty pod tablicą upamiętniającą deportację I transportu Polaków do Auschwitz. Znajduje się ona na ścianie budynku Małopolskiej Uczelni Państwowej. W jego piwnicach Niemcy umieścili pierwszych więźniów. Obóz Auschwitz nie był jeszcze gotowy na ich przyjęcie.

Byli więźniowie i delegacje złożą także kwiaty i znicze pod Ścianą Śmierci w byłym obozie Auschwitz I.

Bartosz Bartyzel dodał, że po uroczystości otwarte zostanie nowe Centrum Obsługi Odwiedzających Muzeum, które powstało obok byłego obozu Auschwitz I. Przed wojną znajdowały się tam bunkry amunicyjne koszar Wojska Polskiego. Podczas okupacji obszar należał do obozu. Niemcy wybudowali tam rzeźnię, która zaopatrywała załogę obozu w mięso i wędliny, oraz mleczarnię. Po wojnie istniała tam baza autobusowa. Kilka lat temu teren stał się własnością muzeum.

Prace przy budowie centrum trwały od 2020 roku. Inwestycja finansowana była przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z funduszy UE.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. 14 czerwca 1940 roku deportowali do niego z więzienia w Tarnowie 728 więźniów politycznych. Wśród nich byli żołnierze kampanii wrześniowej, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci, a także niewielka grupa polskich Żydów. Wojnę przeżyło 325 osób, zginęło 292, a w przypadku 111 los jest nieznany.

Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród ok. 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości.

Organizatorami oficjalnych uroczystości oprócz muzeum są m.in. samorządy, krakowski oddział IPN, fundacje i stowarzyszenia zajmujące się kultywowaniem pamięci o ofiarach, diecezja bielsko-żywiecka, franciszkanie, oświęcimskie Centrum Żydowskie i stowarzyszenie Romów. (PAP)

Autor: Marek Szafrański

szf/ dki/