Radio Opole » Kraj i świat
2023-03-23, 16:20 Autor: PAP

Świętokrzyskie/ Rozwikłano jedną z zagadek dotyczących powstania szachów sandomierskich

Badania prowadzone przez ekspertów z Uniwersytetu Warszawskiego dały odpowiedź na pytanie, z jakich materiałów wykonano tzw. szachy sandomierskie – jeden z najcenniejszych tego typu zabytków w Polsce. Wbrew wcześniejszym hipotezom unikatowy zestaw nie powstał z kości egzotycznych zwierząt.

Na temat najnowszych ustaleń badawczych dotyczących szachów sandomierskich mówili w czwartek podczas konferencji prasowej dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Wojciech Rajpold z dział archeologicznego Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.


Dr Rajpold podkreślił, że szachy sandomierskie są unikatowym tego typu znaleziskiem w Polsce i jednym z niewielu podobnych w Europie. Powstały prawdopodobnie w XII lub pierwszej połowie XIII w. Odkryto je w 1962 roku na Wzgórzu św. Jakuba, podczas wykopalisk archeologicznych kierowanych przez doktora Jerzego Gąssowskiego.


Jak wskazał dr Rajpold, na wyjątkowość zestawu wpływ mają dwie rzeczy. Po pierwsze zestaw jest niemal kompletny, z 32 bierek nie zdołano odnaleźć zaledwie trzech. Po jednej stronie szachownicy stały figury o głębokim i czytelnym rzeźbieniu, po drugiej – z płytkim i miejscami zanikającym. Dodatkowo unikatowe jest to, że szachy sandomierskie zostały odkryte w trakcie badań, co powiększa ich wartość naukową.


Dr Danijela Popovic z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego poinformowała, że do badań genetycznych wytypowany trzy pionki. Próbki pobrano w połowie ubiegłego roku. „W tak starych materiałach muzealnych DNA zachowuje się w bardzo małych ilościach i jest trudne do analiz. Na szczęście udało nam się uzyskać prawie kompletne sekwencje genomów mitochondrialnych, co pozwoliło uzyskać odpowiedź, z jakich gatunków zwierząt zostały wykonane badane przez nas bierki” – wyjaśniała dr Popovic.


Okazało się, że zestaw charakteryzujący się wyraźniejszymi zdobieniami wykonano z kości konia domowego. Drugi komplet powstał z kości krowy. Trzeci pionek (jeden z dwóch dorobionych prawdopodobnie później) wykonano z kości jelenia szlachetnego. Poprzednie hipotezy zakładały, że szachy były wykonane z kości egzotycznych zwierząt m.in. słonia.


„Badania przeprowadzone przez zespół dr Popovic, są o tyle ważna, że dzięki nim wiemy m.in. w jaki sposób prowadzić właściwą konserwację tego zabytku. Na razie nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy szachy powstały na naszym terenie, Rusi, czy wykonali je włoscy rzemieślnicy” – dodał dr Rajpold.


Nie jest też pewne, kiedy dokładnie powstały. „Mamy nadzieje, że kolejne badania pozwolą w szerszym kontekście poznać tajemnicę Szachów Sandomierskich” – dodała dr Popovic.


Szachy sandomierskie reprezentują geometryczny, abstrakcyjny styl muzułmański; należą do najmniejszych spośród średniowiecznych szachów znalezionych w Polsce. Ich wysokość sięga maksymalnie 25 mm. Z terenów Polski znanych jest ponad 50 znalezisk średniowiecznych bierek szachowych, ale niemal wszystkie były pojedynczymi egzemplarzami. (PAP)


Autor: Wiktor Dziarmaga


wdz/ pat/


Kraj i świat

2024-06-11, godz. 16:10 TSUE: status uchodźcy dla cudzoziemek z krajów, w których kobiety traktowane są gorzej od mężczyzn Pochodzenie z kraju, w którym kobiety i mężczyźni nie mają równego statusu, można traktować jako przyczynę prześladowania uprawniającą do przyznania… » więcej 2024-06-11, godz. 16:10 5 ognisk ASF u świń; resort rolnictwa apeluje o przestrzeganie zasad bioasekuracji W tym roku, do 11 czerwca br., na terytorium Polski stwierdzono 5 ognisk ASF u świń w czterech województwach (lubelskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie… » więcej 2024-06-11, godz. 16:10 Małopolskie/ Oświęcimskie samorządy przygotują listę zadań do OSPR Samorządy, będące beneficjentami Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego, zadeklarowały we wtorek, że do końca czerwca przygotują listy zadań… » więcej 2024-06-11, godz. 16:10 LN siatkarek - pewne wygrane Amerykanek, Włoszek i Chinek (wyniki) Siatkarki Stanów Zjednoczonych, Włoch i Chin odniosły pewne zwycięstwa na inaugurację trzecich turniejów Ligi Narodów. Polki swój pierwszy mecz w Hongkongu… » więcej 2024-06-11, godz. 16:10 Szef MSZ Włoch: EPL zaproponuje ponownie kandydatury von der Leyen i Metsoli Europejska Partia Ludowa (EPL) zaproponuje ponownie kandydatury Ursuli von der Leyen na stanowisko przewodniczącej Komisji Europejskiej i Roberty Metsoli na szefową… » więcej 2024-06-11, godz. 16:10 Minister Wieczorek w Rzeszowie: koniec z fabrykami dyplomów Uczelnie nie będą mogły uruchomić jakiegokolwiek kierunku studiów bez zgody Polskiej Komisji Akredytacyjnej - mówił w Rzeszowie minister nauki Dariusz Wieczorek… » więcej 2024-06-11, godz. 16:00 Rada Miasta Poznania zgodziła się na zaciągnięcie 800 mln zł kredytu i pożyczki Na zaciągnięcie kredytu długoterminowego w wysokości 500 mln zł oraz pożyczki długoterminowej w wysokości 300 mln zł zgodzili się we wtorek poznańscy… » więcej 2024-06-11, godz. 16:00 Rumunia/ Z powodu upałów przedłuża się liczenie głosów w wyborach Z powodu panujących w ostatnich dniach w Rumunii upałów liczenie głosów oddanych w niedzielnych wyborach samorządowych przedłuża się, a w niektórych… » więcej 2024-06-11, godz. 16:00 Zakończył się szczyt przewodniczących parlamentów w Białymstoku (opis) Przyjęciem wspólnej deklaracji o dalszym wsparciu dla walczącej Ukrainy, ale też współpracy na różnych szczeblach - zakończył się we wtorek w Białymstoku… » więcej 2024-06-11, godz. 16:00 Małopolskie/ Pacjent szpitala psychiatrycznego uciekł ratownikom, zatrzymał go policjant po służbie 38-latek uciekł ratownikom medycznym podczas transportowania do szpitala psychiatrycznego w Tarnowie (Małopolskie). Mężczyznę zatrzymał policjant po służbie… » więcej
13141516171819
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »