W ub. czwartek Sejm przyjął nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczącą m.in. postępowań ws. naruszenia dóbr osobistych. Zgodnie z nią, jeżeli pozwany nie opublikuje przeprosin, sąd będzie mógł nakazać ich opublikowanie na łamach ogólnodostępnego Monitora Sądowego i Gospodarczego na koszt pozwanego. Treść oświadczenia będą mogły powielać inne media. Sąd będzie mógł również nałożyć na pozwanego do 15 tys. zł grzywny.

Według Wirtualnej Polski, "prawnicy uważają, że jest to skrojone pod potrzeby Jarosława Kaczyńskiego, któremu - jak sam twierdził - grozi konieczność sprzedaży domu". Chodzi o sprawę b. szefa MSZ, obecnie europosła Radosława Sikorskiego, który pozwał Kaczyńskiego za stwierdzenie szefa PiS o blokowaniu przez niego działań w zakresie wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej. W wywiadzie padło sformułowanie Kaczyńskiego o "zdradzie dyplomatycznej". Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa nieprawomocnie przyznał Sikorskiemu od prezesa PiS kwotę 708 tys. zł w celu pokrycia kosztów opublikowania przeprosin na portalu Onet.

We wtorek resort sprawiedliwości zdementował informacje, jakoby nowelizacja Kpc została przygotowany w związku ze sprawą prezesa PiS.

O zmiany w Kpc dotyczące postępowań o naruszenie dóbr osobistych minister Ziobro był pytany na środowej konferencji prasowej. Szef MS pytał retorycznie, czy ludzie za to, że powiedzą słowo za dużo, powinni tracić majątek całego życia.

Podkreślił, że jeżeli zwykły obywatel ma za wypowiedziane słowo tracić majątek całego życia, to żeby być sprawiedliwym i uczciwym, to np. koncerny medialne za podanie nieprawdy czy naruszenie dóbr osobistych powinny być mierzone odpowiednią miara, proporcjonalną do ich możliwości finansowych, czyli płacić miliony, czy setki milionów złotych.

"Uważam, że system wymaga zmiany. Możemy pójść w kierunku represyjnym i wtedy musimy być sprawiedliwi wobec wszystkich. Ale chyba jest coś absolutnie nienormalnego wręcz w sytuacji (...), kiedy sprawcy okrutnych morderstw (...) otrzymują zobowiązania w ramach zasądzanych wyroków sięgające tysiąca złotych, 15 czy nawet 40 tys. zł, a ktoś, kto powie w ramach debaty historycznej, kwestia ocenna, słowo za dużo, może stracić majątek całego życia" - zauważył szef MS.

Jak dodał, "jest w tym przecież jawna niesprawiedliwość". "To trzeba w jakiś sposób uporządkować, by rozwiązania słuszne, co do zasady pozwalające na ingerencję poprzez decyzje sądu w sytuacji nadużycia wolności słowa, nie prowadziły do całkowitego sparaliżowania debaty publicznej" - powiedział Ziobro.

Dopytywany, czy zatem podtrzymuje rozwiązania przewidziane w noweli Kpc dot. naruszenia dóbr osobistych, odparł: "Chciałbym jeszcze (je) rozszerzyć". "Bo jeszcze pracujemy dalej nad tymi projektami, te prace, które pokazaliśmy w kalendarium, one już ujawniają ten moment finalny, kiedy te rozwiązania, co do swojej istoty powstały. Natomiast równolegle pracujemy, został powołany zespół, nad jeszcze innymi rozwiązaniami, które ograniczą te drastyczne niesprawiedliwości, o których przed chwilą mówiłem" - zaznaczył Ziobro.

Z przedstawionego przez MS kalendarium prac nad zmianami w kpc wynika, że 25 kwietnia 2022 r. został przygotowany w resorcie wstępny projekt, który zakładał nowelizację wspomnianego artykułu; 5 maja ub.r. projekt został przyjęty na spotkaniu w resorcie. 9 czerwca, na etapie rozpatrywania projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów, dodano autopoprawkę, a 23 czerwca Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt. Rada Ministrów przyjęła projekt noweli 6 września ub. roku, a 27 września trafił on do Sejmu.

"Jak widać, poprawka w sposób oczywisty nie mogła wynikać z sądowego orzeczenia w sprawie prezesa Jarosława Kaczyńskiego. O orzeczeniu tym było bowiem wiadomo dopiero na początku grudnia 2022 r." - czytamy w komunikacie.

Resort wskazał, że nowe rozwiązanie w postępowaniach dotyczących naruszenia dóbr osobistych jest elementem kompleksowej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego i wprowadza zasadę uniwersalną dla wszystkich tego rodzaju spraw. "Jeżeli pozwany nie opublikuje w odpowiednim terminie stosowanej treści przeprosin, sąd będzie mógł nakazać ich opublikowanie na łamach ogólnodostępnego Monitora Sądowego i Gospodarczego. Koszty publikacji oświadczenia w Monitorze pokryje pozwany. Treść oświadczenia będą mogły w całości powielać inne media z podaniem źródła publikacji. Sąd będzie mógł również nałożyć na pozwanego do 15 tys. zł grzywny. To kwota jak najbardziej adekwatna, biorąc pod uwagę sumy zadośćuczynienia zasądzane przez sądy np. od morderców" - czytamy.

Zdaniem MS "absurdem i wielką niesprawiedliwością jest to, że za zabójstwo sąd orzeka 10 tys. zł zadośćuczynienia, a za słowo praktycznie konfiskuje cały majątek".

Jako przykład MS podało sprawę z października 2022 r., gdy Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał prof. Andrzejowi Zybertowiczowi opublikowanie przeprosin za ocenę historycznego wydarzenia, jakim były obrady Okrągłego Stołu w 1989 r. "Przeprosiny miały być opublikowane w +Gazecie Wyborczej+, a ich koszt szacowano na kwotę od 1,2 do 1,5 mln zł, co byłoby formą skrajnej szykany” - wskazał resort. (PAP)

autor: Karol Kostrzewa, Mateusz Mikowski

kos/ par/