Radio Opole » Kraj i świat
2023-01-27, 07:40 Autor: PAP

Śląskie/ Chasydzi będą modlić się przy grobie słynnego cadyka z Lelowa

Chasydzi z wielu krajów świata, jak co roku, przybyli do kilkutysięcznego Lelowa k. Częstochowy, by w rocznicę śmierci sławnego cadyka Dawida Bidermana modlić się przy jego grobie. Zgodnie z tradycją modlitwom będą towarzyszyć tańce i śpiewanie psalmów.

28 stycznia przypada 209. rocznica śmierci Bidermana – pierwszego cadyka chasydzkiej dynastii Lelow i jednego z najbardziej znanych ówcześnie cadyków na ziemiach polskich. Myśli Bidermana do dziś cytowane są przez chasydów na całym świecie.


Pierwsi chasydzi przyjechali do Lelowa w czwartek, choć główne uroczystości przy grobie cadyka tradycyjnie rozpoczną się w piątek po zachodzie słońca. Potrwają do następnego zachodu, czyli przez cały szabat.


Ubrani w tradycyjne stroje żydzi czczą pamięć cadyka, czerpiąc siły z mistycznego kontaktu z nim i prosząc o wstawiennictwo u Boga. Swoje prośby do cadyka piszą na składanych na jego grobie karteczkach. Wierzą, że w rocznicę śmierci duch zmarłego zstępuje w miejscu jego pochówku między żywych i zanosi Bogu modlitwy.


Do Lelowa chasydzi przywieźli – zgodnie z rygorystycznymi zasadami swego wyznania – nie tylko własne koszerne potrawy, ale także m.in. instrumenty muzyczne, bo śpiew i taniec są najbardziej widocznym zewnętrznym znakiem tej społeczności. Na doroczne spotkanie przyjeżdżają chasydzi m.in. z Izraela, USA, Kanady i z państw Europy. Zgodnie z tradycją chasydzi noszą brody, tradycyjne stroje, a w rozmowach z reguły posługują się językiem jidisz.


Cadyk Biderman (1746-1814), zwany Lelowerem, słynął jako mędrzec i lekarz. Był założycielem jednej z największych dynastii chasydzkich. Nauczał m.in., że kto nie pozna swych błędów, nie dozna zbawienia. Był zwolennikiem pokojowego współistnienia różnych wyznań i narodów. Prowadził ascetyczny tryb życia, pościł od szabatu do szabatu. Znany był jako miłośnik i opiekun zwierząt.


Według podań podczas rytualnych chasydzkich tańców cadyk miał odzyskać pełnię władzy w nodze. Od tamtej pory wyznawcy przypisywali mu moc uzdrawiania i przybywali do niego nieraz z bardzo odległych stron. Po śmierci cadyka jego następcą został syn Mosze, zięć i uczeń równie słynnego Jaakowa Icchaka z Przysuchy. Po śmierci Moszego w Jerozolimie dynastia lelowska zaprzestała działalności.


Cadyk Biderman został pochowany na cmentarzu w Lelowie, a jego grób do II wojny światowej był odwiedzany przez rzesze chasydów. Potem na miejscu dawnego cmentarza żydowskiego wybudowano pawilony i sklepy gminnej spółdzielni, dawną synagogę przerobiono na fabrykę świec, a rytualną łaźnię na magazyn.


Grób cadyka Dawida zlokalizowano dopiero w końcu lat 80. ub. wieku. Poszukiwania przeprowadzono z inicjatywy rabina Szimona Anshina z Izraela. Nad pracami czuwała Fundacja Rodziny Nissenbaumów. Znaleziono czaszkę cadyka, piszczele i pojedyncze kości rąk. Ich autentyczność potwierdzono wkrótce na Uniwersytecie Jerozolimskim. Od tego czasu do Lelowa znowu przyjeżdżają chasydzi z całego świata.


Z czasem nad grobem wybudowano ohel (nagrobną kaplicę) cadyka, a grunt przekazano Gminie Żydowskiej w Katowicach, która oddała go w użytkowanie fundacji chasydów. Przygotowano też pokoje dla przybywających do Lelowa chasydów i urządzono rytualną łaźnię (mykwę). W 2014 r. na murze ohelu odsłonięto tablicę z napisem w językach polskim i hebrajskim: "Pamięci cadyka Dawida Bidermana (1746-1814) oraz Żydów lelowskich, mieszkających na tej ziemi do zagłady w 1942 roku. Społeczeństwo Lelowa".


Powstały w XVIII w. na Podolu chasydyzm – odnowicielski ruch w judaizmie, będący reakcją na ówczesny upadek obyczajów, zaniedbania w życiu religijnym, a także niesprawiedliwy rozdział podatków – zapoczątkował Izrael ben Eliezer (1700-1760), zwany także Baal-Szem-Tow. Cadyk Dawid Biederman był wybitnym przedstawicielem tego nurtu, który szybko rozprzestrzenił się w ówczesnej Rosji i Austrii.


Chasydzi uznają, że ich duchowi przywódcy mają niezwykłą moc i trwają w mistycznej jedności z Bogiem. Cadykom, tytułowanym "rebe" i otoczonym wielką czcią przez współwyznawców, przypisuje się nadnaturalne cechy takie, jak dar prorokowania i umiejętność lewitacji. Stąd kult poszczególnych sławnych cadyków, m.in. z Góry Kalwarii, Lublina, Radomska, Lelowa czy z Leżajska, dokąd często udają się także chasydzi uczestniczący w uroczystościach w Lelowie.


Pierwsze wzmianki o Lelowie pochodzą z XII w. Prawa miejskie miejscowość zyskała w 1314 r. Wskutek pożarów i zniszczeń wojennych miasto zaczęło tracić na znaczeniu w XVII w. Przed wybuchem II wojny światowej w Lelowie mieszkało ok. 2 tys. Żydów, stanowiąc połowę mieszkańców miasteczka. Większość z nich zgładzili niemieccy naziści.(PAP)


mab/ joz/


Kraj i świat

2024-03-28, godz. 12:10 Sopot/ Politycy KO poparli kandydatkę na prezydenta miasta Magdalenę Czarzyńską-Jachim Politycy Koalicji Obywatelskiej namawiali w czwartek do głosowania na pełniącą obowiązki prezydent Sopotu i byłą wiceprezydent tego miasta Magdalenę Czarzyńską-Jachim… » więcej 2024-03-28, godz. 12:10 Christina Ricci wyznała, że w poprzednim małżeństwie czuła się jak samotna matka Latem 2020 roku gruchnęła wiadomość o rozwodzie Christiny Ricci i Jamesa Heerdegena. Hollywoodzka aktorka oskarżyła życiowego partnera o fizyczne i emocjonalne… » więcej 2024-03-28, godz. 12:00 Konieczny: sprawdził się pilotaż centrów zdrowia psychicznego Wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny powiedział, że sprawdził się pilotaż centrów zdrowia psychicznego, dlatego resort chce, aby działały one w całym… » więcej 2024-03-28, godz. 12:00 Nowa Zelandia/ Król Maorysów chce, by wieloryby miały takie same prawa jak ludzie Król Maorysów na Nowej Zelandii - kraju, który jednej ze swoich rzek nadał osobowość prawną - oznajmił w czwartek, że wieloryby powinny mieć podobne… » więcej 2024-03-28, godz. 11:40 Zachodniopomorskie/ Wspólny bilet na SKM i komunikację miejską w Szczecinie ma kosztować 250 zł Od 1 września planowane jest prowadzenie wspólnego biletu miesięcznego na komunikację miejską w Szczecinie i Stargardzie oraz przejazdy w Szczecińskiej Kolei… » więcej 2024-03-28, godz. 11:40 Bosacki (KO): jeśli będą wnioski o uchylenie immunitetu Ziobrze, powinny zostać szybko przeprocedowane Wiceszef komisji śledczej ds. Pegasusa Marcin Bosacki (KO) uważa, że - jeśli do Sejmu trafią wnioski o uchylenie immunitetu b. szefowi MS Zbigniewowi Ziobrze… » więcej 2024-03-28, godz. 11:30 D. Joński o wniosku ws. TS dla prezesa NBP: jesteśmy gotowi niezwłocznie rozpocząć procedurę (wideo) Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej jest gotowa niezwłocznie rozpocząć procedurę oceny wstępnego wniosku o postawienie prezesa NBP Adama Glapińskiego… » więcej 2024-03-28, godz. 11:20 W. Brytania/ Resort obrony: Rosja kształci nową administrację dla okupowanych terenów Rosja kontynuuje działania mające zintegrować tymczasowo okupowane terytoria Ukrainy z Federacją Rosyjską, kolejnym przykładem jest kształcenie lokalnej… » więcej 2024-03-28, godz. 11:20 Pomorskie/ Po wypadku zablokowana dk 7 w Lniskach Po zderzeniu dwóch samochodów osobowych w Lniskach na drodze krajowej nr 7, jezdnia jest zablokowana. W wypadku zostały ranne dwie osoby - informuje GDDKiA. » więcej 2024-03-28, godz. 11:20 Ukraina/ Wicepremier: uchroniliśmy się przed krytyczną sytuacją w handlu z Polską Prowadzimy dialog techniczny ze stroną Polską, ale ograniczyliśmy zależność Ukrainy od eksportu przez Polskę, dzięki czemu uchroniliśmy się przed krytyczną… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »