Zofia Matuszczyk-Cygańska z wykształcenia była malarką. Studiowała ten kierunek na warszawskiej ASP pod okiem Mieczysława Kotarbińskiego, a po wojnie - Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. Jednak proza powojennej rzeczywistości zmusiła ją do wybrania bardziej praktycznego zajęcia. Tym bardziej, że po tym, jak jej mąż został aresztowany za przynaleźność go, artystka nie mogła wykładać na uczelni. "Chciałam malować, ale musiałam też z czegoś żyć, więc zajęłam się tkactwem. Pracowałam dla reaktywowanego po wojnie +Ładu+. Byłam tam przez wiele lat jedną z głównych projektantek. Wykonałam wiele rysunków projektowych i wzorów dla tkaniny unikatowej" - opowiadała artystka w rozmowie z Bogusławem Deptułą.

Jednak i z kolorowych nici Zofia Matuszczyk-Cygańska potrafiła stworzyć niezwykle ekspresyjne i sugestywne obrazy. Analityczny umysł artystki (zanim zdecydowała się na malarstwo, studiowała matematykę) pozwolił jej sięgnąć po jedną z najtrudniejszych technik tkackich - żakard. Tworzone przez nią tkaniny unikatowe, często monumentalne, zdobiły najbardziej reprezentacyjne wnętrza - Pałacu Kultury i Nauki, Filharmonii Narodowej, Pałacu Kazimierzowskiego czy Grand Hotelu.

Wystawa prezentowana w Kamienicy Szołayskich, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie, obejmuje dziesięć tkanin - dziewięć żakardów i jedną tkaninę eksperymentalną. Choć nieduża, przedstawia przykłady dwóch ważnych aspektów działalności Zofii Matuszczyk-Cygańskiej w latach 50. i 60. XX wieku – pracy dla Spółdzielni Artystów Plastyków „Ład” oraz indywidualnych, kreatywnych poszukiwań w technikach tkackich. Gobeliny, które artystka stworzyła do konkretnych wnętrz, są niezwykle dekoracyjne, chociaż zarówno ich tematyka, jak i sposób opracowania wzorów są bardzo różne. Podziw może budzić ich bogata i subtelna kolorystyka, komponowana z wyczuciem z wielu różnobarwnych nici. Tkanina eksperymentalna, jak czytamy w opisie wystawy przygotowanej przez Muzeum Narodowe w Krakowie, jest interesującą wypowiedzią artystyczną, zrealizowaną z sizalu, włókien agawy.

Kolekcja tkanim Zofii Matuszczyk-Cygańska przezentowana jest w Muzeum Narodowym w Krakowie po raz pierwszy, bo wzbogaciła zbiory tej placówki dopiero w tym roku w ramach zadania „Budowa kolekcji designu MNK – zakup obiektów projektu Andrzeja Pawłowskiego i Zofii Matuszczyk-Cygańskiej”. Kupno tkanin było możliwe dzięki dofinansowaniu z rządowego programu „Narodowa kolekcja sztuki współczesnej” ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. (PAP Life)

agf/ gra/