Radio Opole » Kraj i świat
2022-12-06, 17:30 Autor: PAP

W Muzeum Auschwitz upamiętniono 80. rocznicę śmierci Grzegorza Peradze

6 grudnia 1942 r. w niemieckim obozie Auschwitz zginął gruziński duchowny prawosławny, archimandryta Grzegorz Peradze. W Miejscu Pamięci, z udziałem prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili, odbyły się we wtorek uroczystości upamiętniające rocznicę.

Grzegorz Peradze podczas okupacji pomagał m.in. Żydom. Został później zadenuncjowany przez rodaków i trafił do Auschwitz. Jego obozowa historia podobna jest do losów o. Maksymiliana Kolbego.


„Będąc w tym miejscu, bardzo trudno jest znaleźć słowa, by opisać to, co się stało się tutaj, u wrót piekła. To jest prawdopodobnie największy wstyd dla ludzkości. Miejsce to pokazuje, do czego doprowadza ludzka nienawiść do bliźniego, brak tolerancji i zło. W tym miejscu musimy wspomnieć, że dzisiaj zło dzieje się w Irpieniu, w Buczy. Ponad tysiąc kilometrów stąd jest Katyń. Auschwitz to miejsce, w którym możemy stracić nadzieję” – powiedziała prezydent Zurabiszwili.


Gruzińska przywódczyni podkreśliła zarazem, że Auschwitz jest także miejscem nadziei. „Tutaj swoje życie zakończył Grzegorz Peradze. On, ale też wielu innych, którzy zginęli wśród tych murów, pokazują nam, że człowiek może być dla bliźnich przykładem odwagi i męstwa, że można być pełnym bohaterstwa i poświęcenia dla innego człowieka” – wskazała.


Prezydent Gruzji we wtorek złożyła znicz przed Ścianą Straceń w byłym obozie. Zwiedziała też część muzealnej ekspozycji. W księdze pamiątkowej napisała: „Chylę czoła przed męczeństwem św. Grzegorza Peradze, który przemienił się w jeden z tych milionów płomieni rozświetlających ciemność i do dziś przekonuje nas o niezwyciężoności dobra”.


Podczas uroczystości odprawione zostało prawosławne nabożeństwo żałobne - panichida - w intencji pomordowanych w niemieckim obozie. Wspólnie modlili się m.in. przedstawiciele Patriarchatu Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego, duchowni Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i delegacja Kolonii Gruzińskiej w Polsce.


Dyrektor Muzeum Piotr Cywiński, podczas spotkania w Międzynarodowym Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście, powiedział, że uczestnicy uroczystości stoją w 80. rocznicę śmierci św. Grzegorza Peradze na terenie byłego KL Auschwitz i z tej perspektywy patrzą na tamte wydarzenia. „Wierzyliśmy wszyscy, niezależnie od tego, w jakiej części Europy i świata mieszkaliśmy, że po tamtej wojnie świat będzie wyglądał inaczej. Mam wrażenie, że era, którą nazywaliśmy powojennością, już się skończyła” – wskazał.


Podczas uroczystości odbyła się prezentacja znaczka pocztowego „Grigol Peradze” autorstwa dr. Davida Kolbai, który wydały wspólnie Poczta Polska i Poczta Gruzji.


Grzegorz Peradze urodził w 1899 r. w Gruzji. Jego ojciec był proboszczem parafii prawosławnej. Grzegorz wstąpił do Szkoły Duchownej w Tbilisi, a następnie kontynuował naukę w seminarium. Ukończył je jako prymus w 1918 r. W latach 1919-21 służył w wojsku. Walczył z bolszewikami w obronie Demokratycznej Republiki Gruzji. Później przez krótki czas był nauczycielem we wsi koło Gori.


Prawosławny duchowny ks. Henryk Paprocki w biogramie ojca Peradze napisał, że jesienią 1921 r. Rada Katolikostatu Gruzji wysłała go na studia na wydziale teologicznym uniwersytetu w Berlinie. Później poznawał historię religii na uczelni w Bonn, gdzie się doktoryzował. Zajmował się monastycyzmem gruzińskim, m.in. rolą monasterów w życiu gruzińskiego Kościoła i chrześcijaństwa wschodniego.


Grzegorz Peradze w 1931 r. złożył śluby zakonne i przyjął święcenia kapłańskie w greckiej katedrze w Paryżu. Zamieszkał na stałe w stolicy Francji, gdzie związał się z miejscową wspólnotą gruzińską. Stworzył tam parafię i został pierwszym proboszczem.


Dwa lata później metropolita warszawski i całej Polski Dionizy zaprosił go do Warszawy. Zaproponował mu stanowisko zastępcy profesora patrologii i zastępcy kierownika seminarium patrystycznego w studium teologii prawosławnej na Uniwersytecie Warszawskim.


W styczniu 1934 r. w greckiej katedrze św. Zofii w Londynie ojciec Peradze otrzymał godność archimandryty.


Duchowny po napaści Niemiec na Polskę pozostał w Warszawie. Miał niechętny stosunek do niemieckich władz okupacyjnych. Zdaniem świadków pomagał m.in. Żydom. Padł ofiarą prowokacji i donosu złożonego przez Gruzinów, który stali po stronie Niemiec. Zarzucono mu, że jest angielskim szpiegiem. Wiadomości się nie potwierdziły, ale - prawdopodobnie 5 maja 1942 r. - został aresztowany przez gestapo i umieszczony w więzieniu na Pawiaku.


Kościół prawosławny zabiegał bezskutecznie o jego zwolnienie. Prawdopodobnie 18 listopada 1942 r. został deportowany do niemieckiego obozu Auschwitz. 11 grudnia tego roku komendant Rudolf Hoess zawiadomił telegraficznie diakona Jerzego Berkmana-Karenina, że ojciec Peradze zmarł pięć dni wcześniej.


Obozowe losy duchownego nie są w pełni znane. Nie wiadomo jak zginął. Istnieją dwie wersje. Według pierwszej wziął na siebie winę za kradzież chleba z więziennej kuchni, ratując przed śmiercią całe komando. Według drugiej zgłosił się dobrowolnie na śmierć za więźnia, o którym wiedział, że jest ojcem rodziny.


Po wojnie Gruziński Kościół Prawosławny rozpoczął proces kanonizacyjny. W 1995 r. ojciec Peradze został uznany za świętego męczennika. Czczony jest też w Polskim Autokefalicznym Kościele Prawosławnym jako święty mnich męczennik.


W 2012 r., podczas uroczystości 70. rocznicy śmierci Grzegorza Peradze, która odbyła się w byłym obozie Auschwitz, ówczesny prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili podkreślił, że był on gruzińskim duchownym, a zarazem przedstawicielem polskiej inteligencji. Trafił do Auschwitz oskarżony m.in. o pomoc Żydom, a jego obozowa historia podobna jest do losów ojca Maksymiliana Kolbe. (PAP)


Autor: Marek Szafrański


szf/ aszw/


Kraj i świat

2024-06-11, godz. 17:50 Łódź/ Runęła część opustoszałej kamienicy. Trwa przeszukiwanie rumowiska Na ul. Nawrot w Łodzi zawaliła się część opustoszałej kamienicy. Na miejscu jest osiem zastępów straży pożarnej. Ratownicy z psami przeszukują rum… » więcej 2024-06-11, godz. 17:50 Prokuratura Krajowa: kolejne zarzuty w śledztwie dotyczącym Funduszu Sprawiedliwości Prokurator przedstawił podejrzanym Urszuli D. i Karolinie K. nowe i uzupełnione zarzuty w śledztwie dotyczącym nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości… » więcej 2024-06-11, godz. 17:50 Biblioteka Narodowa ogłosiła nabór wniosków do konkursu na zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych Biblioteka Narodowa ogłosiła nabór wniosków do konkursu 'Kierunek Interwencji 1.1. zakup i zdalny dostęp do nowości wydawniczych' w ramach pierwszego priorytetu… » więcej 2024-06-11, godz. 17:50 SN/ Składanie protestów przeciwko ważności wyborów do PE – do 17 czerwca Do 17 czerwca br. można wnosić protesty przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego; we wtorek do Sądu Najwyższego trafiły już pierwsze z takich… » więcej 2024-06-11, godz. 17:50 Główny Instytut Górnictwa: przygotowujemy się do nowych czasów Przygotowujemy Główny Instytut Górnictwa (GIG) do nowych czasów, dzięki kompetencjom związanym z górnictwem, ale też w zakresie ochrony środowiska, gospodarki… » więcej 2024-06-11, godz. 17:50 ME 2024 – miasto meczu Polski z Holandią na razie deszczowe i… wyborcze Polscy piłkarze pierwszy mecz Euro 2024 - 16 czerwca z Holandią - rozegrają na stadionie w Hamburgu. Pięć dni przed tym wydarzeniem w deszczowym i zimnym… » więcej 2024-06-11, godz. 17:40 Mistrz Mowy Polskiej 2024 – we wtorek ogłoszono nominacje Na Zamku Królewskim ogłoszono we wtorek nominacje do plebiscytów Mistrza Mowy Polskiej oraz Kuźni Mistrzów Mowy Polskiej. Internauci, czytelnicy i radiosłuchacze… » więcej 2024-06-11, godz. 17:40 Kalisz/ Międzynarodowa konferencja o roli zielonych szpitali W Kaliszu rozpoczęła się III Międzynarodowa Konferencja 'Rola zielonych szpitali w przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym'. » więcej 2024-06-11, godz. 17:40 Watykan/ Papież zapowiedział spotkania ze światowymi przywódcami na szczycie G7 Papież Franciszek zapowiedział we wtorek, że na szczycie G7 w Apulii na południu Włoch, gdzie będzie gościem, w piątek przeprowadzi dwustronne rozmowy… » więcej 2024-06-11, godz. 17:40 Dookoła Szwajcarii - Nys wygrał etap, Bettiol nowym liderem Belg Thibau Nys (Lidl-Trek) triumfował w miejscowości Rueschlikon na trzecim etapie wyścigu kolarskiego Dookoła Szwajcarii, odnosząc siódme zwycięstwo w… » więcej
567891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »