W czwartek podczas posiedzenia sejmowej komisji rolnictwa przedstawiano informację o rynku mleka. Dyskusja skoncentrowała się na problemach energetycznych, jakie mogą wystąpić w spółdzielniach mleczarskich w związku z ewentualnymi ograniczeniami w dostawach prądu. Część posłów oraz zaproszeni na komisję rolnicy wskazywali, że może to spowodować zatrzymanie produkcji i doprowadzić do zniszczenia surowca.

Wiceminister Kowalski uspakajał, że na razie taki problem nie wystąpił. "Dlatego kwestię dotyczącą stabilności dostaw po jak najniższych kosztach energii elektrycznej traktujemy jak najbardziej poważnie" - zapewnił. Podkreślił, że bezpieczeństwo żywnościowe jest najważniejsze.

Przyznał jednocześnie, że ministerstwo rolnictwa "uważnie analizuje bieżącą sytuację na rynku energii i gazu". Jak dodał, resort pracuje nad takimi rozwiązaniami, przygotowuje stosowne przepisy, żeby stworzyć projekty, które pozwolą na trwałe obniżenie kosztów pozyskania energii elektrycznej na obszarach wiejskich. Chodzi m.in. o ułatwienie w inwestowanie w OZE, biomasę. Wiceminister podkreślił, że opowiada się za rozwiązaniami systemowymi w tej kwestii.

Przedstawiając informację o rynku mleka wiceminister poinformował, że w okresie styczeń-lipiec 2022 r. skup w naszym kraju był wyższy o 2,4 proc. niż rok wcześniej, a produkcja mleka rośnie mimo postępującego spadku pogłowia krów mlecznych.

Według GUS w grudniu 2021 r. pogłowie wyniosło 2035 tys. szt. i było o 4,3 proc., czyli o 90,5 tys. sztuk mniejsze niż w grudniu 2020 r. Pod względem wielkości pogłowia krów mlecznych Polska zajmuje trzecie miejsce wśród krajów Unii Europejskiej, po Niemczech i Francji - dodał wiceminister.

Produkcja mleka w Polsce koncentruje się w regionach centralnych i wschodnich, tj. na terenie województw: mazowieckiego, podlaskiego, wielkopolskiego, warmińsko-mazurskiego, łódzkiego i kujawskopomorskiego oraz lubelskiego. Regiony te skupiają ponad 83 proc. krajowego pogłowia krów mlecznych - zaznaczył Kowalski.

Zauważył, że systematycznie rośnie mleczność krów. W tym roku przekroczy ona 7 tys. litrów na krowę, podczas gdy w momencie wejścia Polski do UE w 2004 r. było to 4 tys. litrów.

Od kilku lat w naszym kraju spożywamy coraz więcej mleka i jego przetworów. Według danych GUS bilansowe spożycie mleka krowiego w 2021 r. osiągnęło 252 litry na mieszkańca, o 8 l więcej niż w 2020 r. oraz o 78 litrów więcej niż w roku akcesji Polski do UE. W 2021 r. spożycie masła na jednego mieszkańca Polski wyniosło 6 kg wobec 5,9 kg w 2020 r. i 4,4 kg w roku 2004 - wyliczał wiceminister.

W efekcie utrzymującej się na rynkach światowych dobrej koniunktury, ceny przetworów mlecznych osiągają historycznie wysokie poziomy, co z kolei pociąga za sobą wzrost cen płaconych rolnikom za dostarczony surowiec. W sierpniu 2022 r. średnia cena płacona rolnikom za mleko wyniosła 240,29 zł/100, tj. była o 57,4 proc. wyższa niż przed rokiem.

Polska jest znaczącym producentem i eksporterem artykułów mleczarskich. Na zaspokojenie krajowych potrzeb przeznacza się w ostatnich latach 77-78 proc. wyprodukowanego w Polsce surowca mlecznego. Utrzymuje się od lat dodatnie saldo handlu produktami mleczarskimi; w pierwszych siedmiu miesiącach br. było to blisko 1,2 mld euro, o 58,8 proc. więcej niż rok wcześniej, co wynika z rosnących cen na rynkach zagranicznych - skomentował Kowalski.

Dyrektor Departamentu Rynków Rolnych MRiRW Waldemar Guba poinformował, że w nowej perspektywie finansowej WPR na lata 2023-2027 zachowane zostają dotychczasowe mechanizmy wsparcia w ramach WPR. Należą do nich instrumenty interwencyjne, takie jak publiczne zakupy masła i odtłuszczonego mleka w proszku, dopłaty do prywatnego przechowywania masła, odtłuszczonego mleka w proszku oraz serów. Ale - jak dodał - mechanizmy interwencji rynkowej uruchamiane są stosownie do potrzeb, a w tej chwili jest koniunktura.

Według informacji resortu rolnictwa, ogółem w latach 2015-2022 na płatność dla krów przeznaczono ponad 1,2 mld euro (ok. 5,5 mld zł), a na płatność dla bydła blisko 1,4 mld euro (ok. 6,2 mld zł). W latach 2021-2022 tym wsparciem jest objętych w Polsce ok. 2,3 mln szt. bydła oraz ok. 1,6 mln sztuk krów.

Zgodnie z planem finansowym dla Planu Strategicznego WPR na lata 2023-2027, płatności te będą kontynuowane. Na wsparcie dochodów związanych z produkcją krów zostanie przeznaczonych blisko 791 mln euro, a na wsparcie dochodów związanych z produkcją młodego bydła - ponad 894 mln euro.

Rolnicy sygnalizowali też problem braku nadzoru na prezesami spółdzielni mleczarskich, którzy często traktują je jako prywatne firmy. (PAP)

autor: Anna Wysoczańska

awy/ pad/