Nad pozytywnym zaopiniowaniem projektu nowelizacji wraz z poprawkami głosowało 38 posłów. 36 oddało głos za, nikt nie zagłosował przeciw, 2 posłów wstrzymało się od głosu.

Podczas komisji przyjęte zostały poprawki zgłoszone przez PiS. Miały one charakter merytoryczny. Jedna dotyczyła środków finansowych dla uczelni w formie dotacji celowych, które nie zostały wykorzystane w latach 2021-2022. Zgodnie z poprawką przejdą one na rok 2023. Kolejna dotyczyła rozwiązań związanych z funkcjonowaniem szkół medycznych - m.in. zwiększeniu liczby uczelni, które mogą prowadzić kierunki medyczne.

Po wprowadzeniu poprawek, projekt noweli zmienia trzy ustawy: ustawy – Przepisy wprowadzające prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, ustawę o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 oraz ustawy o zmianie ustawy prawo szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw.

Nowelę ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce przygotowała grupa posłów PiS.

Projekt noweli polega na przedłużeniu pierwszej kadencja Komisji Ewaluacji Nauki (KEN) do 31 marca 2023 r. Według obowiązujących przepisów trwa ona do 31 grudnia 2022 r. Zgodnie z projektem, druga kadencja Komisji Ewaluacji Nauki trwać będzie od 1 kwietnia 2023 r. do 31 grudnia 2027 r.

Jak czytamy w uzasadnieniu, proces naboru kandydatów do drugiej KEN musiałby zostać przeprowadzony w ostatnim kwartale bieżącego roku.

"Wobec prawdopodobnego braku w tym okresie ostatecznych decyzji w sprawie przyznania kategorii naukowych nie byłoby możliwe zgłoszenie kandydatów na członków Komisji przez wszystkie potencjalnie zainteresowane podmioty. Zaproponowane zmiany polegające na wydłużeniu o 3 miesiące pierwszej kadencji Komisji umożliwią więc sprawne przeprowadzenie tego procesu" - napisano.

W uzasadnieniu projektu przypomniano, że kolejna ewaluacja jakości działalności naukowej m.in. uczelni za lata 2022–2025 rozpocznie się 1 stycznia 2026 r.

"W celu odpowiedniego zabezpieczenia procesu odwoławczego, w którym Komisja pełni istotną rolę (każdy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest przez nią opiniowany w terminie 2 miesięcy od dnia jego złożenia), a także przeprowadzenia naboru kandydatów na członków Komisji trzeciej kadencji, niezbędne jest również wydłużenie drugiej kadencji do dnia 31 grudnia 2027 r." - podkreślono.

Projektodawcy zawnioskowali o pilne wejście w życie tego projektu (z dniem następującym po dniu ogłoszenia) w związku z trwającym procesem wydawania decyzji o przyznaniu kategorii naukowej w ramach pierwszej ewaluacji.

W opinii do projektu Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego poparto chęć przedłużenia kadencji KEN, jednak o dłuższy okres - do 31 grudnia 2023 r. Jak wyjaśniono, pozostawiłoby to wystarczający czas na wyłonienie nowego składu KEN i "spowodowało, że niepotrzebne byłoby wprowadzanie jednorazowych zmian czasu trwania kolejnej, drugiej kadencji Komisji." Propozycja ta została odrzucona.

Do zadań KEN należy m.in. przeprowadzanie ewaluacji jakości działalności naukowej, przygotowanie projektów wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe oraz wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych; przedstawianie ministrowi propozycji kategorii naukowych dla podmiotów poddanych ewaluacji; sporządzanie opinii i ocen w sprawach określonych przez ministra lub z własnej inicjatywy.

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (obowiązuje od 1 października 2018 r.) wprowadziła nowe przepisy dotyczące prowadzonej co cztery lata ewaluacji uczelni i instytutów naukowych. W ewaluacji przyznawane są kategorie naukowe (od najwyższej A+ do najniższej – C) w poszczególnych dyscyplinach nauki.

Od tych kategorii zależy m.in. możliwość prowadzenia studiów o profilu ogólnoakademickim i nadawania stopni naukowych. Od kategorii uzależniona jest też kwota subwencji, czyli pieniędzy, które jednostki naukowe otrzymują z budżetu państwa.

Pierwsza ewaluacja miała pierwotnie objąć lata 2017-2020. Ostatecznie jednak objęła lata 2017-2021 i rozpoczęła się 1 stycznia 2022 r.(PAP)

Autorzy: Aleksandra Kiełczykowska, Szymon Zdziebłowski

ak/ szz/ mir/