Radio Opole » Kraj i świat
2022-09-25, 08:10 Autor: PAP

Zakliczyn / 78. rocznica pacyfikacji wsi Jamna i partyzanckiej bitwy Batalionu „Barbara”

W niedzielę przypada 78. rocznica Bitwy na Jamnej (Małopolska), którą partyzanci Batalionu „Barbara” 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej stoczyli tu z Niemcami 25 września 1944 r.

Co roku w rocznicę wrześniowej bitwy partyzanckiej na Jamnej, odbywają się liczne złazy turystyczne na położone w okolicach Tarnowa wzgórze, które w czasie wojny było siedzibą akowskiego batalionu. W 1944 r. żołnierze AK prowadzili stąd dywersję na tyłach wroga.


Jak wspominał przed laty jeden z uczestników bitwy, nieżyjący już dziś Jerzy Pertkiewicz, żołnierze AK zaczajali się na Niemców przy drodze do Nowego Sącza prowadzącej przez Gródek nad Dunajcem (była to zresztą w tamtych latach jedyna droga w stronę Nowego Sącza). Tam „likwidowali” niemieckie samochody.


Partyzanci dawali się mocno we znaki okupantowi. Gdy w Pławnej wysadzili pociąg wiozący niemieckie czołgi, u Niemców zawrzało. Postanowili uporać się z krnąbrnym polskim oddziałem, który stanowił dla nich nie lada problem. 24 września 1944 r. wieś Jamna została otoczona przez Wehrmacht, SS i oddziały ukraińskiej SS „Galizien”. Tak doszło do Bitwy pod Jamną, która rozpoczęła się 25 września 1944 r. i trwała dwa dni.


Polscy żołnierze otrzymali meldunek, że Niemcy otaczają Jamną rano 25 września. Dowództwo polskiego oddziału mieściło się wtedy w tym miejscu wzgórza, gdzie obecnie na Jamnej znajduje się kościół dominikanów. Kompanie rozlokowane były wokół. Bitwa rozgorzała od rana i trwała do wieczora.


Po całodziennym, zaciętym i morderczym boju, partyzanci wyszli nocą z groźnego okrążenia. Pomogła im w tym burza, która rozpętała się nad Jamną. Niemieckie lotnictwo (niemieckie samoloty stacjonowały na lądowisku w Klikowej pod Tarnowem) nie było w stanie wejść do akcji, a artyleria nieprzyjaciela ostrzelać celnie akowców.


Niemieckie wojsko nacierało na Jamną od strony Bukowca. Miało dziesięciokrotną przewagę liczebną. Niemieckich żołnierzy było prawie pięć tysięcy. Mieli miażdżącą przewagę w uzbrojeniu. Żołnierzy AK było 600.


Początkowo sytuacja wydawała się bardzo zła, gdyż żołnierze AK zostali okrążeni, ale podczas walki i sprytnego manewru, udało się akowcom wyjść z potrzasku. Wycofali się szczęśliwie w kierunku Jastrzębi i Policht. W krwawej potyczce zginęło niestety czterech żołnierzy Batalionu „Barbara”. Niemcy ponieśli spore straty. Według niektórych źródeł, zginęło ich nawet około stu.


Niestety, po wycofaniu się Batalionu „Barbara”, niemieccy żołnierze wkroczyli do wsi i w akcie odwetu za to, że Jamna sprzyjała partyzantom, zabili 23 osoby i spalili 30 zabudowań. Wśród zamordowanych była matka z rocznym dzieckiem na ręku, jak również ludzie starsi. W miejscu, gdzie hitlerowscy żołnierze zastrzelili kilkanaście osób z ludności cywilnej, dziś wznosi się kaplica. Dolina, gdzie stała chata, w której ukrywali się mieszkańcy, zyskała nazwę Dolina Męczeństwa.


Po wyjściu z okrążenia Batalion „Barbara” zachował nadal siły oraz wolę walki, co udowodnił w późniejszym okresie walcząc w kolejnych potyczkach z Niemcami. Dowódcą batalionu był kpt. dyplomowany Eugeniusz Borowski ps. „Leliwa”. Działalność Batalionu „Barbara” na Pogórzu Ciężkowicko-Rożnowskim w 1944 r. była jednym z przejawów prowadzonej w tamtym czasie przez AK Akcji „Burza”.


W czasach PRL-u, gdy o AK nie mówiło się, albo mówiło się źle, rocznice Bitwy na Jamnej nie były organizowane oficjalnie. Co roku spotykali się tu natomiast w latach 70. i 80. jej dawni uczestnicy. Przychodzili turyści i młodzież oddać hołd żołnierzom AK, a dla kamuflażu podawano, że organizowany był w tym dniu przez PTTK „Rajd Złotego Liścia”.


Inicjatorem i pomysłodawcą tych obchodów oraz rajdów organizowanych w partyzancką rocznicę był jeden z dawnych partyzantów Batalionu „Barbara”, Józef Małecki ps. „Motyl”. W tamtych latach obchody na Jamnej odbywały się przy drewnianym krzyżu i obelisku ufundowanym przez mieszkańców i partyzantów w 1967 r.


Współczesne obchody mają już charakter oficjalny i organizowane są przez gminę Zakliczyn oraz Starostwo Powiatowe w Tarnowie. Tegoroczne obchody rozpoczną się w niedzielę, o godz. 10, apelem Poległych i złożeniem wiązanek kwiatów pod pomnikiem poległych podczas bitwy i w czasie pacyfikacji wsi Jamna.(PAP)


Autor: Janusz Smoliński


smol/ dki/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 08:20 Musical o Koperniku oraz muzyka z filmu "Chłopi" podczas festiwalu w Olsztynie Musical o Mikołaju Koperniku oraz koncert z muzyką do malowanej ekranizacji 'Chłopów' złożą się na dwudniowy festiwal muzyki filmowej w Olsztynie. Miejscem… » więcej 2024-06-15, godz. 08:20 Premier: w meczu z Holandią obstawiam 1:0 dla Polski Kibicowanie to wiara w swoją drużynę, nie statystykę, obstawiam 1:0 dla Polski - napisał w sobotnim wpisie na platformie X premier Donald Tusk. » więcej 2024-06-15, godz. 08:10 Daniel Radcliffe wyjawił, że nie ogląda popularnych seriali Znany z roli Harry’ego Pottera, Daniel Radcliffe zdradził, że nie przepada za telewizyjnymi tasiemcami. Z tego powodu nigdy nie oglądał wielosezonowych produkcji… » więcej 2024-06-15, godz. 08:00 Polska policja działa w rejonie granicy wspierając wojsko i Straż Graniczną Kilkuset funkcjonariuszy policji z całego kraju w ramach operacji 'Zapora' przebywa w rejonach przygranicznych, aby wesprzeć działającą tam Straż Graniczną… » więcej 2024-06-15, godz. 08:00 Gdańsk/ Dzieła holenderskich malarzy na wystawie w Narodowym Muzeum Morskim W Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku otwarto wystawę czasową niderlandzkiego malarstwa marynistycznego XVII i XVIII w. Z Amsterdamu do Gdańska został sprowadzony… » więcej 2024-06-15, godz. 07:50 Francja/ Ekspert: wygrana Zjednoczenia Narodowego byłaby złym znakiem dla Ukrainy Wygrana skrajnie prawicowego Zjednoczenia Narodowego w wyborach parlamentarnych we Francji byłaby złym znakiem dla Ukrainy; mogą powstać zastrzeżenia np… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 Od "Przeklętej ligi" do "Pierwszego gola" - piłka to temat filmowy Opowieści o pięknych porażkach i triumfach, konfliktach i zdradach, niezwykłych osobowościach - piłka nożna inspiruje filmowców. W piątek rozpoczęły… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 Benecki: w założeniach do projektu budżetu widać optymizm co do inwestycji w gospodarce W założeniach do projektu budżetu na 2025 rok widać optymizm co do inwestycji w roku bieżącym i przyszłym; również skala wzrostu nominalnego PKB w tym… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 Prof. M. Kopczyński: całe życie mamy kontakt z różnymi środkami przekazywania opowieści o historii Większość ludzi ma kontakt z historiografią przez podręczniki czytane w szkole, ale pamięć i świadomość historyczna są kształtowane także przez inne… » więcej 2024-06-15, godz. 07:30 WOT: w ramach ćwiczeń żołnierze dostali rozkaz stawienia się w jednostkach W nocy z piątku na sobotę żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej otrzymali sygnał alarmowy, nakazujący natychmiastowe stawienie się w ich jednostkach - poinformowało… » więcej
12131415161718
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »