Radio Opole » Kraj i świat
2022-07-06, 14:00 Autor: PAP

Podlaskie/ Wydarzenia IPN w związku z obchodami 77. rocznicy obławy augustowskiej

Białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej włącza się w obchody 77. rocznicy obławy augustowskiej z lipca 1945 toku. W ramach jego inicjatyw zaplanowano uroczysty koncert, a także uroczystości pogrzebowe pierwszej zidentyfikowanej ofiary obławy ppor. Wacława Sobolewskiego ps. Sęk.

Obława augustowska z lipca 1945 roku uważana jest za największą, niewyjaśnioną zbrodnię popełnioną na Polakach po II wojnie światowej. Wciąż nie wiadomo, ile dokładnie osób zginęło i gdzie są ich groby.


Między 12 a 18 lipca 1945 roku oddziały NKWD i Smiersz przeprowadziły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło kilkuset działaczy podziemia niepodległościowego. W śledztwie wciąż prowadzonym przez prokuratorów oddziału IPN w Białymstoku przyjmuje się, że ofiar było ok. 600, ale np. dokumenty odkryte kilka lat temu na portalu z materiałami z archiwów rosyjskich wskazują, że zamordowanych mogło być więcej.


W środę białostocki oddział IPN przedstawił wydarzenia, które organizuje w związku z przypadającą w tym roku 77. rocznicą tej zbrodni. Jak mówił dyrektor białostockiego IPN Piotr Kardela, w sierpniu przypadnie też 35 rocznica powstania Obywatelskiego Komitetu Poszukiwań Ofiar Mieszkańców Suwalszczyzny Zaginionych w lipcu 1945 roku. Przypomniał, że celem komitetu było również "odkrycie prawdy o ofiarach obławy augustowskiej, o samym tym mordzie", a prace - jak mówił Kardela - popierał m.in. redaktor Jerzy Giedroyc i ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski.


Wydarzeniem organizowanym przez IPN wspólnie z podlaskim urzędem marszałkowskim i Operą i Filharmonią Podlaską(OiFP) będzie koncert "Anioły lipcowe", który zagrany zostanie 12 lipca w sali koncertowej OiFP. Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej białostockiego IPN Urszula Gierasimiuk powiedziała, że utwór został specjalnie zamówiony na tę okazję, a inspiracją był wiersz "Podziemne ptaki" z tomiku Erazma Stefanowskiego pt. "Lipcowe anioły".


Drugim ważnym momentem obchodów będą uroczystości pogrzebowe pierwszej zidentyfikowanej ofiary obławy augustowskiej ppor. Wacława Sobolewskiego ps. Sęk, które odbędą się 18 lipca w Augustowie.


"To jedyna jak dotąd zidentyfikowana ofiara tej zbrodni" - powiedział naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Białymstoku dr Jarosław Schabieński. Dodał, że szczątki ppor. Sobolewskiego spoczną w grobie wojennym na cmentarzu w Augustowie.


Sobolewski był jednym z dowódców oddziałów partyzanckich z okolic Augustowa, które po wojnie - w ramach tzw. obławy augustowskiej - padły ofiarą agresji ze strony Sowietów. W 1945 r. ok. 30-osobowy oddział pod dowództwem "Sęka" dokonał szeregu akcji zbrojnych skierowanych przeciwko przedstawicielom władz komunistycznych, posterunkom MO i UB, a także transportom.


Jak przypomniał Bogusław Łabędzki z biura poszukiwań i identyfikacji białostockiego IPN, szczątki odnaleziono na polu w miejscowości Osowy Grąd w październiku 2019 roku na podstawie wcześniejszych działań i ustaleń IPN, co do miejsca pochówku. "Dowódca (ppor. Sobolewski - PAP) aresztowany ok. 20 lipca 1945 roku, został zastrzelony podczas próby ucieczki z konwoju, który miał doprowadzić go prawdopodobnie do Augustowa. Pochowany został w miejscu, gdzie zginął" - mówił Łabędzki.


Wśród innych wydarzeń rocznicowych IPN znalazł się też rajd rowerowy śladami ofiar obławy augustowskiej, który wyruszy jak co roku z Gib w trzecią niedzielę lipca. IPN przygotował też m.in. wystawę i specjalny dodatek historyczny do jednej z lokalnych gazet.


Białostocki oddział IPN od lat prowadzi śledztwo w sprawie obławy. Dotyczy ono zbrodni komunistycznej przeciwko ludzkości. Przyjęto w nim, że w lipcu 1945 r., w nieustalonym dotychczas miejscu, zginęło około 600 osób zatrzymanych w powiatach augustowskim, suwalskim i sokólskim. Zatrzymali ich żołnierze sowieckiego Kontrwywiadu Wojskowego Smiersz III Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej przy współudziale funkcjonariuszy polskich organów Bezpieczeństwa Publicznego, MO i żołnierzy I Armii Wojska Polskiego.


Nie wiadomo, gdzie są groby ofiar. W ramach śledztwa IPN biegli z zakresu kartografii, którzy analizowali powojenne zdjęcia lotnicze, wskazali ponad 60 miejsc na Białorusi – większość w okolicach miejscowości Kalety, które mogą być jamami grobowymi. Białoruś odmówiła pomocy prawnej w tej sprawie. Prace sondażowe we wskazanych miejscach po polskiej stronie granicy nie przyniosły jednoznacznego rezultatu. Znaleziono pojedyncze szczątki ludzkie, ale nie wiadomo, czy mają one związek z obławą.


Ofiar obławy może być znacznie więcej, na co mogą wskazywać np. dokumenty odkryte kilka lat temu na internetowym portalu z materiałami z archiwów ministerstwa obrony Rosji.


Kardela powiedział na konferencji, że śledztwo nadal trwa i - jak podkreślił - "jest wykonywana potężna praca". Przypomniał, że wysłuchanych zostało 700 świadków, od 130 osób pobrano materiał genetyczny. Dodał, że wystosowano prośby o pomoc prawną do władz Białorusi, jednak - jak dodał - "podmioty te nie są zainteresowane, wydaje się, współpracą, nie ma należytego odzewu".


"W kontekście tego, co się dzieje teraz na Ukrainie, w kontekście tego, w co angażuje się Białoruś, jak zachowuje się Rosja, po prostu trudno nam przewidywać, czy nasze starania o tęże pomoc, kiedykolwiek zostaną pozytywnie rozpatrzone. (…) Śledztwo trwa, ale jego końca określić nie możemy" - podsumował Kardela.(PAP)


autorka: Sylwia Wieczeryńska


swi/ pat/


Kraj i świat

2024-06-09, godz. 02:30 Wznowienie dostaw pomocy dla Gazy przy pomocy tymczasowej rampy zbudowanej przez Amerykanów Krytycznie potrzebne dostawy pomocy humanitarnej dla ludności Strefy Gazy zostały wznowione przy wykorzystaniu tymczasowej rampy towarowej zbudowanej na morzu… » więcej 2024-06-09, godz. 01:50 Ukraina/Zełenski: Rosjanom nie udało się dokonać operacji charkowskiej Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oświadczył w sobotnim nagraniu wideo, że siłom rosyjskim nie udało się dokonać postępów w rejonie Charkowa, co… » więcej 2024-06-09, godz. 00:20 Lublin/ Od poniedziałku ruszają zapisy dzieci na akcję „Lato w mieście” Warsztaty tworzenia ekobiżuterii, zajęcia przyrodnicze z elementami survivalu, nauka pływania kajakiem - to niektóre propozycje dla dzieci w Lublinie podczas… » więcej 2024-06-09, godz. 00:00 Lekkoatletyczne ME - brązowe medale Skrzyszowskiej i Haratyka (opis) Polscy lekkoatleci zdobyli dwa brązowe medale drugiego dnia mistrzostw Europy w Rzymie. Pia Skrzyszowska zajęła trzecie miejsce w biegu na 100 m przez płotki… » więcej 2024-06-09, godz. 00:00 Żużlowe ME - Janowski drugi, Dudek czwarty w pierwszym turnieju Maciej Janowski zajął drugie, a Patryk Dudek - czwarte miejsce w turnieju w Debreczynie, otwierającym sezon indywidualnych mistrzostw Europy na żużlu. Zwyciężył… » więcej 2024-06-09, godz. 00:00 Gala Polskiej Ligi Siatkówki - Huber i Nowicka najlepsi w sezonie 2023/24 Norbert Huber został najlepszym zawodnikiem ekstraklasy siatkarzy, Julia Nowicka została wyróżniona w ten sposób w lidze kobiecej, a wśród trenerów nagrodę… » więcej 2024-06-08, godz. 23:50 Lekkoatletyczne ME - Czykier: gdy zobaczyłem wynik brązowego medalisty, złapałem się za głowę Damian Czykier nie ukończył finałowego biegu na 110 m przez płotki. 'Gdy zobaczyłem wynik brązowego medalisty, to złapałem się za głowę. Znów podium… » więcej 2024-06-08, godz. 23:50 Wrocław/ Agnieszka Graca uhonorowana Nagrodą Wielkiego Kalibru Agnieszka Graca, autorka powieści „Czarny poniedziałek”, otrzymała tegoroczną Nagrodę Wielkiego Kalibru dla najlepszej polskiej powieści kryminalnej… » więcej 2024-06-08, godz. 23:50 Remis Austrii, wygrane Chorwacji i Hiszpanii w piłkarskich meczach towarzyskich (aktl.) Austria, która będzie rywalem Polski w grupie D piłkarskich mistrzostw Europy, zremisowała w St. Gallen z innym uczestnikiem turnieju Szwajcarią 1:1 w swoim… » więcej 2024-06-08, godz. 23:40 Lekkoatletyczne ME - Haratyk: w głowie miałem nawet srebrny medal (wideo) Kulomiot Michał Haratyk zdobył brązowy medal lekkoatletycznych mistrzostw Europy w Rzymie. Triumfował Włoch Leonardo Fabbri, przed Chorwatem Filipem Mihaljevicem… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »