Radio Opole » Kraj i świat
2021-10-23, 07:30 Autor: PAP

Dyrektor MHP Robert Kostro: chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe (wywiad)

Chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe. Zależało nam też na tym, żeby pokazać skomplikowane i złożone losy Polaków w czasie II wojny światowej - mówi PAP dyrektor Muzeum Historii Polski Robert Kostro o przygotowanej przez MHP ścianie multimedialnej w Memoriale Generała Maczka w Bredzie.

Polska Agencja Prasowa: Gen. Stanisław Maczek był żołnierzem i dowódcą, o którym mawiało się, że nie przegrał żadnej bitwy...


Robert Kostro: Gen. Maczek był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców XX wieku. Jest uznawany za polskiego prekursora broni pancernej. To był człowiek, który myślał głęboko o reformowaniu i unowocześnieniu polskiej armii. On stworzył 10. Brygadę Kawalerii, stanowiącą zalążek sił pancernych, wyposażoną w czołgi i samochody pancerne. Była to w pełni zmotoryzowana jednostka Wojska Polskiego, która uczestniczyła w kampanii wrześniowej. W odróżnieniu od większości jednostek polskich, które zostały rozbite we wrześniu 1939 roku, Maczek stoczył kilka bitew i potyczek oraz wyprowadził praktycznie w komplecie swoją Brygadę na Węgry. Z Węgier Maczek przedostał się do Francji, gdzie w 1940 roku zbudował 10. Brygadę Kawalerii Pancernej. Ona również nie poniosła klęski. Po kapitulacji Francji gen. Maczek ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii. Dzięki niemu powstała tam 1 Dywizja Pancerna, którą prowadził od Normandii aż do Wilhelmshaven. Szczególnie ważnymi miejscami na szlaku bojowym "maczkowców", jest bitwa pod Falaise (decydujący etap bitwy o Normandię podczas II wojny światowej, stoczony w dniach 12–21 sierpnia 1944 r. - przyp. red.), gdzie Polacy odegrali niezwykle ważną rolę, zamykając odwrót niemieckim jednostkom wycofującym się spod Normandii. Potem ogromną rolę odegrali w wyzwoleniu Flandrii i Holandii, a zwłaszcza Bredy.


PAP: W jaki sposób Holendrzy upamiętniają postać gen. Maczka i żołnierzy 1. Dywizji Pancernej?


R.K.: Holandia, a zwłaszcza Breda i jej okolice, w sposób szczególny doświadczyły obecności "pancerniaków". Maczek w Bredzie i w wielu innych miastach, które wyzwalał, stosował taktykę minimalizowania strat w ludności cywilnej oraz zabytkowej zabudowy. Starał się okrążać miasto, ale pozwalać Niemcom uciec w pewnym momencie. W taki sposób została wyzwolona Breda. Walki w samym mieście nie były bardzo krwawe i stosunkowo szybko udało się ją zdobyć, przy niewielkich stratach. Drugi ważny aspekt historii związanej z Holandią jest taki, że "maczkowcy" to byli w dużej mierze młodzi mężczyźni, chłopcy, w związku z tym wielu z nich znalazło sobie w tym mieście żony, a po zakończeniu kampanii wrócili do Holandii. Ok. 300 żołnierzy zamieszkało tam na stałe, zakładając rodziny, a ich potomkowie stali się częścią społeczności holenderskiej.


PAP: Breda do dziś określana jest najbardziej polskim miastem w Holandii...


R.K.: W tym mieście, co roku, bardzo hucznie obchodzi się rocznicę wyzwolenia. Są tam organizowane uroczystości z udziałem władz miejskich, ludności, ale również z udziałem gości z Polski, polskich żołnierzy, grup rekonstrukcyjnych. To ma niesłychanie piękny i radosny charakter. Pojawiają się flagi holenderskie i polskie, wiele ciepłych słów pod adresem polskich żołnierzy i wspomnień.


Kilka lat temu Holendrzy wyszli z inicjatywą, żeby stworzyć w Bredzie muzeum poświęcone pamięci gen. Maczka, nazwane Memoriałem Generała Maczka. Muzeum znajduje się w sąsiedztwie Polskiego Honorowego Cmentarza Wojskowego przy Ettensebaan w Bredzie, gdzie spoczywa gen. Stanisław Maczek i ponad 160 jego podkomendnych. My, jako Muzeum Historii Polski, pomagaliśmy w realizacji tego projektu, częściowo go finansując; stworzyliśmy także, we współpracy z Fundacją Breda–Polen 1939–1945, interaktywną ścianę multimedialną prezentowaną w muzeum.


PAP: Co to za projekt?


R.K.: Jest to instalacja, największa tego typu w Holandii, o wymiarach 3 x 9 metrów, w trzech wersjach językowych: niderlandzkiej, angielskiej i polskiej, prezentująca mapę Europy, na której są wyświetlane animacje opowiadające o losach sześciu żołnierzy 1. Dywizji Pancernej – gen. Maczka, Jana Buli, Stanisława Dancewicza, Kazimierza Matejczyka, Ludwika Staszka oraz Władysława Kohutnickiego – od wybuchu wojny do jej zakończenia.


Chcieliśmy, żeby historie żołnierzy gen. Maczka nie były anonimowe, żeby miały twarze konkretnych ludzi. Wybraliśmy więc sześciu żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, którzy albo zginęli przy wyzwalaniu Bredy, albo tam zamieszkali, w każdym razie mieli ścisłe związki z wyzwoleniem tego miasta.


Oprócz pokazania ich twarzy zależało nam na zaprezentowaniu skomplikowanych i złożonych losów Polaków w czasie II wojny światowej. Ci żołnierze tak, jak większość żołnierzy polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, mieli bardzo różne losy.


Wszystkie opowieści składają się z relacji żołnierzy, czytane przez lektorów opowiadają o kolejnych etapach ich wojennych losów. Każdy fragment jest ilustrowany zdjęciami, w tym często niepublikowanymi dotąd fotografiami pochodzącymi z rodzinnych zbiorów, oraz kronikami wojennymi, szerzej wykorzystywanymi dotąd jedynie na potrzeby mobilnej wystawy "Generał Stanisław Maczek i jego żołnierze", stworzonej przez Muzeum Historii Polski w 2019 r. Dofinansowanie na realizację ściany otrzymaliśmy z funduszy Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.


PAP: Kiedy odbędzie się jej inauguracja?


R.K.: W najbliższą niedzielę, 24 października. Co roku w okolicach tej daty w Bredzie organizowane są uroczystości rocznicowe związane z wyzwoleniem tego miasta przez "maczkowców". Ściana i Memoriał Generała Maczka działają już od przeszło roku, ale ze względu na pandemię nie było możliwości zorganizowania uroczystej inauguracji.


Rozmawiała Katarzyna Krzykowska (PAP)


autor: Katarzyna Krzykowska


ksi/ skp /


Kraj i świat

2024-03-28, godz. 16:00 Kraków/ Dwie oferty w przetargu na 45 nowych autobusów Dwa konsorcja złożyły oferty w przetargu na zakup w formie leasingu 45 nowych autobusów ogłoszonym przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Krakowie… » więcej 2024-03-28, godz. 16:00 Francja/ Liberyjski watażka oskarżany o zjedzenie serca swojej ofiary skazany na 30 lat Paryski sąd uznał w środę Kunti Kamarę, liberyjskiego przywódcę z czasów wojny domowej, za winnego serii 'nieludzkich aktów tortur i barbarzyństwa' wobec… » więcej 2024-03-28, godz. 16:00 Opole/ Wszczepiono pacjentowi spersonalizowany implant stawu biodrowego W czwartek lekarze Opolskiego Centrum Rehabilitacji w Korfantowie przeprowadzili operację stawu biodrowego z zastosowaniem implantu wykonanego indywidualnie dla… » więcej 2024-03-28, godz. 15:50 Ekstraklasa piłkarska - kibice Warty na mecze będą jeździć wyjątkowym pociągiem Pociąg Kolei Wielkopolskich 'Warciarz' w specjalnej zielonej kolorystyce zawiezie kibiców poznańskiego klubu na mecze ligowe do Grodziska Wielkopolskiego. Będzie… » więcej 2024-03-28, godz. 15:50 Lublin/ Podwyżki dla urzędników - jednym z tematów konferencji kandydatów na prezydenta miasta Podwyżki dla urzędników były w czwartek tematem konferencji prasowych kandydatów na prezydenta Lublina. Ubiegający się o reelekcję Krzysztof Żuk wyjaśnił… » więcej 2024-03-28, godz. 15:40 W. Brytania/ Karol III w przesłaniu wielkanocnym: nadal całym sercem służę narodowi Król Wielkiej Brytanii Karol III zapewnił w czwartek, że choć nie mógł wziąć udziału w tradycyjnym nabożeństwie Wielkiego Czwartku, to zgodnie z przyrzeczeniem… » więcej 2024-03-28, godz. 15:40 Niemcy/ Scholz nie wyobraża sobie współpracy SPD z partią lewicowej polityk Sahry Wagenknecht Kanclerz Niemiec Olaf Scholz nie wyobraża sobie współpracy swojej socjaldemokratycznej partii SPD z lewicowym Sojuszem Sahry Wagenknecht (BSW) nawet na szczeblu… » więcej 2024-03-28, godz. 15:40 Koszalin/ Śledztwo w sprawie rozbiórki Związkowca Prokuratura Rejonowa w Koszalinie wszczęła śledztwo w sprawie możliwości popełnienia przestępstwa sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwa zawalenia… » więcej 2024-03-28, godz. 15:40 Sztab Generalny WP: szef obrony Sił Zbrojnych Francji odznaczony Złotym Medalem Wojska Polskiego (aktl.) Przebywający z wizytą Warszawie generał Thierry Burkhard, który stoi na czele sił zbrojnych Francji, decyzją wicepremiera, ministra obrony narodowej Władysława… » więcej 2024-03-28, godz. 15:40 Małopolskie/ Dodatkowe 14 mln zł dla samorządów z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg Łącznie 14 mln zł z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg otrzymało dziewięć gmin z terenu województwa małopolskiego. Jak wyjaśnił w czwartek wojewoda małopolski… » więcej
45678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »