Radio Opole » Kraj i świat
2021-05-23, 07:10 Autor: PAP

Kumulacja trzech tropikalnych zjawisk zwiastuje ulewne deszcze w Indonezji

Ulewy, powodzie, osunięcia ziemi to zagrożenia, którym mieszkańcy Indonezji stawiają czoła w sezonie deszczowym. Badacze m.in. z Polski wykazali, że odpowiada za nie kombinacja trzech różnych zjawisk pogodowych. Ta wiedza pozwoli oszacować czas wystąpienia danego zagrożenia i ostrzec miejscową ludność.

Sezon deszczowy w strefie klimatycznej charakterystycznej dla Indonezji trwa aż pół roku - od października do kwietnia. W tym czasie mieszkańcy nieraz muszą zmagać się z gigantycznymi ulewami, powodziami, groźnymi osunięciami ziemi. W wyniku powodzi w samym styczniu 2019 na wyspie Sulawesi zginęło aż 70 osób.



Jak się okazuje, naukowcy posiadają odpowiednie metody badawcze, które pozwalają odczytać zwiastuny danych zjawisk i oszacować czas ich wystąpienia. Badania realizowane w Instytucie Geofizyki PAN przez doktorantkę Beatę Latos oraz dr. Dariusza Baranowskiego z Zakładu Fizyki Atmosfery w ramach międzynarodowej współpracy (Polska-Francja-USA-Indonezja-Wielka Brytania) wykazały, że za ekstremalne deszcze i niszczycielskie powodzie jest odpowiedzialna rzadko spotykana kombinacja trzech różnych tropikalnych zjawisk pogodowych, które wystąpiły jednocześnie.


Badając zjawiska pogodowe z 2019 roku na wyspie Sulawesi naukowcy zauważyli, że największy z tych tropikalnych systemów pogodowych, znany jako Oscylacja Maddena-Juliana, powoli przemieszczał się na wschód z Oceanu Indyjskiego nad Indonezją. Osadzone w nim dwa mniejsze systemy pogodowe, tzw. fala Kelvina i fala Rossby’ego również rozwinęły się i dotarły nad Sulawesi, co zaowocowało deszczami o niezwykłej sile i natężeniu.


Dalsza analiza danych meteorologicznych zebranych w ciągu 20 lat dowiodła, że prawdopodobieństwo powodzi przy udziale fali Kelvina lub Rossby'ego było dwa razy większe, natomiast przy ich jednoczesnym wystąpieniu wzrastało aż ośmiokrotnie.


"W latach 1999 - 2019, w miesiącach grudzień-styczeń-luty, kumulację dwóch zjawisk: fali Kelvina i fali Rossby'ego zaobserwowaliśmy 30 razy, natomiast prawie połowa z tych interakcji pomiędzy zjawiskami odbyła się w sprzyjających warunkach Oscylacji Maddena-Juliana. Tak więc kulminację tych trzech zjawisk zaobserwowaliśmy 14 razy przez cały ten czas. Analiza była wykonana dla tych wybranych miesięcy, ponieważ to właśnie okres wzmożonych opadów, w tym ekstremalnych opadów i powodzi" - wyjaśnia PAP współautorka badań Beata Latos.


Oscylacją Maddena-Juliana naukowcy nazywają zorganizowane systemy chmur burzowych, przemieszczające się wzdłuż równika, które czasem przechodzą przez Azję Południowo-Wschodnią, w tym Indonezję.


Osadzone w tych systemach fale Kelvina dr Baranowski porównuje do fal powstających po wrzuceniu kamienia do wody. "Ich ruch wynika z zaburzenia pola ciśnienia. Podobna nierównowaga może propagować się również w atmosferze”. Naukowiec dodaje, że w wyniku takiego zaburzenia powstawać mogą różne zjawiska, którymi zajmują się meteorolodzy – w tym właśnie fale Kelvina.


Są one charakterystyczne dla szerokości równikowych. Fale takie obserwuje się zarówno w wodzie, jak i w powietrzu. Poruszają się wzdłuż równika - z zachodu na wschód - z prędkością ok. 12 m/s (43 km/h). Pojawiają się co 5 – 20 dni. Na świecie w ciągu roku obserwuje się ok 130 fal Kelvina. Ich przemieszczanie się można śledzić dzięki obrazowaniu satelitarnemu. W fali Kelvina występują wymuszone taką cyrkulacją prądy wstępujące, które sprzyjają występowaniu chmur burzowych i deszczu.


Trzeci z tropikalnych elementów pogodowych - fale Rossby'ego, to również rodzaj fal atmosferycznych, które osiągają długość od kilkuset do kilku tysięcy kilometrów i są następstwem ruchów obrotowych Ziemi. W troposferze przemieszczają one ogromne masy powietrza wokół globu.


Opierając na prognozach pogody i obserwacjach satelitarnych naukowcy mogą więc z kilkudniowym wyprzedzeniem, przewidzieć te trzy zbliżające się zjawiska (oscylacja Maddena-Juliana, fala Kelvina i fala Rossby’ego), a co za tym idzie ostrzec o potencjalnych zagrożeniach. Taka informacja może być kluczowa dla lokalnych władz i służb ratowniczych, które mogą w porę podjąć odpowiednie kroki w celu zabezpieczenia życia i zdrowia mieszkańców.


Wynikami badań i ich wdrażaniem zainteresowany jest już indonezyjski Instytut Meteorologii i Klimatologii, dokładniej Agency for Meteorology, Climatology and Geophysics of the Republic of Indonesia (BMKG). To odpowiednik polskiego Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.


"Badania powstały w wyniku międzynarodowej kolaboracji, w której uczestniczyli lokalni meteorolodzy i klimatolodzy. W czasach przedcovidowych, kiedy zaczęłam prowadzenie badań, byłam w Jakarcie i na Sulawesi, gdzie wygłosiłam kilka seminariów dotyczących przewidywania ekstremów pogodowych i wpływu fal tropikalnych na nie. Spotkania były bardzo inspirujące i uczące zarówno dla mnie, jak i dla słuchaczy" - podsumowuje Beata Latos. Obecnie współpraca jest kontynuowana online.


Wyniki badań opublikowano w piśmie Monthly Weather Review (https://doi.org/10.1175/MWR-D-20-0262.1) (PAP)


autorka: Ewelina Krajczyńska


ekr/ zan/


Kraj i świat

2024-06-15, godz. 14:00 PŚ w kajakarstwie górskim - dominacja Australijki Fox, Zwolińska trzynasta Jessica Fox zdominowała zawody Pucharu Świata w kajakarstwie górskim rozgrywane na krakowskim torze Kolna. Australijka wygrała w piątek konkurencję K1, a… » więcej 2024-06-15, godz. 13:50 Paryż - 25 sportowców z Rosji i Białorusi dopuszczonych do startu w igrzyskach 25 sportowców z Rosji i Białorusi zostało dopuszczonych do startu w igrzyskach w Paryżu, które rozpoczną się 26 lipca. Pozostali z grupy 41 osób nie przeszli… » więcej 2024-06-15, godz. 13:50 Wrocław/ Utrudnienia w związku z 10. Nocnym Półmaratonem 10. Nocny Wrocław Półmaraton wystartuje w sobotę o godz. 22. Utrudnienia pojawią się już wcześniej, bo w związku z biegiem MPK wprowadzi zmiany w kursowaniu… » więcej 2024-06-15, godz. 13:40 ME w kajakarstwie - dwa srebrne medale polskich osad (opis) Kanadyjkarki Dorota Borowska i Sylwia Szczerbińska w C2 500 m oraz kajakarki: Justyna Iskrzycka, Sandra Ostrowska, Julia Olszewska i Katarzyna Kołodziejczyk… » więcej 2024-06-15, godz. 13:40 Beskidy/ Luteranie ze Szczyrku ofiarują dzieciom piłki z okazji Euro 2024 Luteranie ze Szczyrku będą modlili się w niedzielę o szlachetną rywalizację podczas piłkarskich Mistrzostw Europy. Ks. Jan Byrt powiedział, że każde… » więcej 2024-06-15, godz. 13:30 W.Brytania/ Księżna Walii pokazała się publicznie po raz pierwszy od diagnozy Księżna Walii Kate pokazała się w sobotę publicznie po raz pierwszy od ogłoszenia pięć miesięcy temu, że wykryto u niej raka. Przejechała wraz z dziećmi… » więcej 2024-06-15, godz. 13:30 Paryż - polscy siatkarze plażowi odpadli w ćwierćfinale turnieju kwalifikacyjnego do igrzysk Polscy siatkarze plażowi odpadli w łotewskiej Jurmali w ćwierćfinale turnieju finałowego Pucharu Narodów, będącego jednocześnie ostatnim etapem europejskich… » więcej 2024-06-15, godz. 13:20 LN siatkarek - Polska - Tajlandia 3:0 (opis) Polskie siatkarki pokonały w Hongkongu Tajlandię 3:0 (25:15, 25:23, 25:17) w kolejnym meczu Ligi Narodów. To dziesiąte zwycięstwo drużyny Stefano Lavariniego… » więcej 2024-06-15, godz. 13:20 Szwajcaria/ Wiceprezydent USA zapowiedziała zwiększenie pomocy dla Ukrainy Wiceprezydent USA Kamala Harris zapowiedziała w sobotę nową pomoc w wysokości ponad 1,5 mld dol. dla Ukrainy, przede wszystkim na odbudowę sektora energetycznego… » więcej 2024-06-15, godz. 13:10 ME 2024 - dwie wygrane Polaków na inaugurację wielkich imprez (dokumentacja) Tylko dwukrotnie polskim piłkarzom udało się wygrać pierwszy mecz w mistrzostwach świata lub Europy. Podczas mundialu w RFN w 1974 roku pokonali Argentynę… » więcej
567891011
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »