Prezydent Andrzej Duda podpisał na początku marca ustawę o służbie zagranicznej, która zakłada m.in. stworzenie nowej funkcji Szefa Służby Zagranicznej, zmianę naboru kadr do służby zagranicznej i możliwość powoływania przez głowę państwa odrębnych ambasadorów na placówkach dyplomatycznych. Ustawa wchodzi w życie trzy miesiące po ogłoszeniu jej w Dzienniku Ustaw, do czego doszło również na początku marca.

Na wtorkowym posiedzeniu rząd zajmie się projektem nowelizacji tej ustawy, który wprowadza definicję rodziny i rozszerza ochronę kobiet w ciąży - wynika z informacji opublikowanych w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu.

Zgodnie z projektem noweli nieobecność z tytułu choroby przypadającej w czasie ciąży, urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu na zasadach urlopu macierzyńskiego, trwająca nieprzerwanie nie dłużej niż 182 dni w okresie każdego roku kalendarzowego, nie stanowi czasowej niemożności wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej.

Zapis w obecnej ustawie nie precyzował takich sytuacji; w toku prac w Sejmie i Senacie opozycja podnosiła, że brak takich zapisów może wnioskować rozwiązywaniem umów np. z kobietami, które zdecydują się skorzystać z urlopu macierzyńskiego. W odpowiedzi wiceszef MSZ Paweł Jabłoński argumentował wówczas, że zapis o możliwości rozwiązywania umowy z tytułu urlopu dłuższego niż 182 dni nie dotyczy kobiet w ciąży, lecz ma umożliwić obsadę placówek, w których zatrudniona jest niewielka liczba pracowników.

Zgodnie z informacjami zawartymi w wykazie prac legislacyjnych, w projekcie noweli znajdzie się też definicja "członka rodziny" pracownika służby zagranicznej. Według projektu będzie to: małżonek, dzieci własne, dzieci małżonka, przysposobione oraz inne dzieci wzięte na utrzymanie i wychowanie w ramach rodzin zastępczych w wieku do 18 lat, bądź będące w wieku określonym odrębnymi przepisami dotyczącymi zasiłków, a także osoby niepełnosprawne niezdolne do samodzielnej egzystencji, wymagające stałej opieki członka służby zagranicznej.

W projekcie noweli znalazł się także zapis dotyczący zachowania do czasu zakończenia wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagranicznej prawa do otrzymania dodatków cywilnego, w przypadku gdy pracownik służby zagranicznej w dniu wejścia w życie ustawy otrzymuje dodatek służby cywilnej z tytułu posiadanego stopnia służbowego.

Ustawa o służbie zagranicznej podpisana przez prezydenta zakłada oprócz utworzenia odrębnego stanowiska Szefa Służby Zagranicznej, zmianę struktury stopni dyplomatycznych. Najwyższym stopniem będzie minister-pełnomocny, a nie jak obecnie ambasador. Ustawa przewiduje też zmianę zasad naboru kandydatów do służby zagranicznej oraz udostępnienie archiwów MSZ obejmujących okres do 1990 r. Instytutowi Pamięci Narodowej. W myśl przyjętych poprawek dyplomata może być oddelegowany do Kancelarii Prezydenta; sam prezydent będzie mógł powoływać ambasadorów-specjalnych.

Według ustawy, stanowisko Szefa Służby Zagranicznej ma być odrębne od Dyrektora Generalnego MSZ, które to obecnie funkcjonuje w resorcie dyplomacji; pełni je aktualnie Andrzej Papierz.

Szef SZ miałby, zgodnie z ustawą, w sposób całościowy kierować służbą zagraniczną, organizować szkolenia, wskazywać kryteria oceny członków służby zagranicznej. Minister spraw zagranicznych ma kierować procesem zarządzania zasobami ludzkimi, nadawać stopnie dyplomatyczne, kierować Akademią Dyplomatyczną oraz przygotowywać projekty aktów normatywnych dotyczących służby zagranicznej. Do jego zadań będzie należało również monitorowanie i nadzorowanie wykorzystania środków finansowych na wynagrodzenia członków korpusu służby zagranicznej.

Ustawa zakłada korektę stopni dyplomatycznych; najwyższym stopniem dyplomatycznym dla zawodowego korpusu służby zagranicznej będzie minister pełnomocny, a stopień ambasadora tytularnego będzie nadawany przez szefa MSZ wyłącznie na czas pełnienia funkcji ambasadora na placówce zagranicznej.

Ustawa wprowadza nową kategorię pracownika zagranicznego, która umożliwia zatrudnienie na placówce osoby znajdującej się dotychczas poza służbą zagraniczną. Pracownicy zagraniczni nie będą musieli ukończyć prowadzonej przez Akademię Dyplomatyczną aplikacji dyplomatyczno-konsularnej. Jednak, aby zostać zawodowymi dyplomatami i uzyskać pierwszy stopień dyplomatyczny pracownik służby zagranicznej po trzech latach doświadczenia będzie musiał ukończyć seminarium dyplomatyczno-konsularne i zdać egzamin. (PAP)

autor: Mateusz Roszak

mro/ par/