Radio Opole » Publicystyka w Radiu Opole » Loża Radiowa (rozmowy w latach 2014 - 2021) » Prof. Franciszek Marek o tym, że możemy mówić…
2019-06-19, 12:24 Autor: Maciej Wajler

Prof. Franciszek Marek o tym, że możemy mówić o gwarach, ale nie o jednej gwarze śląskiej

Franciszek Marek o gwarze i dialekcie
- Już samo określenie gwara śląska nie jest trafne. Bo mamy poza językiem ogólnonarodowym, który nazywamy literackim, mamy tak zwane narzecza: małopolskie czy podhalańskie – mówił w Loży Radiowej prof. Franciszek Marek. – Nie ma jednego narzecza śląskiego, pod tą nazwą kryją się różne dialekty. Inny jest opolski, inny annogórski, inny głogówecki, jeszcze inny raciborski. Co do gwar, czasem są różne gwary w jednej rodzinie.
Blisko 90-letni prof. Marek, pierwszy wybrany rektor Uniwersytetu Opolskiego, to wytrwały bojownik o polskość Śląska. Gdy na Opolszczyźnie organizowała się odrodzona mniejszość niemiecka, on pisał o tym, że to w dużej mierze sztuczny twór a młodzież z tego środowiska nie wynosi znajomości języka niemieckiego z domu (czyli nie jest to dla niej Muttersprache), ale poznaje go dopiero w polskiej szkole. Krytykował także pomysły regionalizacji, przypominając, że w polskim języku nie ma odpowiednika słowa Heimat, przekładanego na Opolszczyźnie jako „mała ojczyzna”. Gdy do Sejmu trafił obywatelski projekt uznania gwary śląskiej za język regionalny, napisał tak miażdżącą opinię, że niektórzy posłowie grozili mu prokuraturą.

Dziś prof. Marek przypomina, że gdy Śląsk odpadł w średniowieczu na sześć wieków od Polski, to świadomość narodowa jego mieszkańców przechowała się właśnie w języku.

- Polszczyzna została przechowana jako świętość – podkreśla nasz gość.

Zobacz także

2021-12-03, godz. 09:22 Dr Tomasz Pawłuszko, analityk bezpieczeństwa o zaostrzeniu retoryki na linii NATO-Rosja - Mamy zaostrzoną retorykę, czy za tym pójdą jakieś czyny? Wydaje się, że Rosja potrzebowałaby o wiele więcej żołnierzy, niż 100 tys. żeby próbować… » więcej 2021-12-02, godz. 17:15 Debata "Pracodawcy-związkowcy. Wspólna sprawa" o tarczy antyinflacyjnej Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął rozwiązania tzw. tarczy inflacyjnej. O proponowanych rozwiązaniach dyskutowaliśmy w Radiu Opole w debacie "Pracodawcy-związkowcy… » więcej 2021-12-02, godz. 08:49 Asp. Agnieszka Nierychła o zakupowych oszustach, fałszywych zbiórkach charytatywnych i pomocy bezdomnym - Przedświąteczna gorączka już jest odczuwalna, szczególnie w dobie koronawirusa coraz chętniej i częściej kupujemy w sieci. Tam się przeniosło to zakupowe… » więcej 2021-12-01, godz. 17:11 Pierwsza taka operacja w Polsce i druga na świecie! Prof. Jerzy Sacha o operacji zastawki serca z użyciem hologramu pokazującego… - Można powiedzieć, że wykonaliśmy zabieg w rozszerzonej rzeczywistości. Kierowaliśmy się obrazowaniem holograficznym - powiedział w Popołudniowej Loży… » więcej 2021-12-01, godz. 13:28 Martyna Nakonieczny, przewodnicząca klubu PiS w sejmiku o programie ochrony powietrza na lata 2021-2027 - Zapytałam wprost czy my mamy te kwoty czy to jest lista życzeń, to usłyszałam taką niepewną odpowiedź, więc pewne założenia są, natomiast to jest… » więcej 2021-12-01, godz. 13:27 Krzysztof Danków, prezes stowarzyszenia "Masz jaja, idź na badania" o akcji Movember i badaniach profilaktycznych męskich… - Do badań namawiają panów kobiety, za co trzeba im serdecznie podziękować - mówił w Południowej Loży Radiowej Krzysztof Danków, prezes stowarzyszenia… » więcej 2021-12-01, godz. 09:05 Arkadiusz Wiśniewski, prezydent Opola o nieprzekazaniu działki urzędowi marszałkowskiemu pod budowę biurowca, a także… - Chciałem pomóc samorządowi województwa, jako miasto chcieliśmy wspomóc działania, które podejmują przekazując darowiznę wysokości 2,5 mln złotych… » więcej 2021-11-30, godz. 17:12 Spięcie magazyn publicystyczny Piotra Cywińskiego i Michała Rachonia. Tym razem o tym, czy grożą nam konflikty zb… - W umowie koalicyjnej zapisano całkowite zrównanie praw par heteroseksualnych i jednopłciowych, będzie łatwiejszy dostęp do "trawki". Jeśli to ma uszczęśliwić… » więcej 2021-11-30, godz. 12:42 "Co tam Panie w polityce" - komentują Piotr Giociek i Piotr Moc W ramach audycji Loża Radiowa, w każdy wtorek od godz. 12:15, Piotr Moc i Piotr Gociek analizują najważniejsze wydarzenia w polskiej polityce. O czym dziś… » więcej 2021-11-30, godz. 09:30 Zbigniew Kubalańca o podwyżkach diet radnych i marszałka, kopciuchach i konflikcie z prezydentem Opola - Diety radnych wzrosną znacząco zgodnie z nowym rozporządzeniem. Najwięcej wzrośnie wynagrodzenie przewodniczącego sejmiku, do 4290 złotych a teraz wynosi… » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »