- Te minione 25 lat zostało dobrze wykorzystane – mówi Artur Rolka, burmistrz Paczkowa. - Współpracujemy z czeską gminą Jawornik, która w linii prostej położona jest osiem kilometrów od Paczkowa. Kontakty te ułatwiły zniesienie granic. Rozwija się handel przygraniczny, ale również nastąpiła intensyfikacja działań związanych z realizacją wspólnych projektów np. dotyczących turystyki rowerowej. Tylko w ostatnich czterech latach dzięki współpracy z Jawornikiem zrealizowaliśmy cztery duże projekty. Łączna kwota po naszej stronie to jest 4,5 mln złotych. Powstały m.in. ścieżki rowerowe. Oprócz tych zadań inwestycyjnych są też tzw. projekty miękkie np. promocyjne czy adresowane do społeczności skupionych w różnych stowarzyszeniach. I tutaj z pomocą przychodzi Euroregion Pradziad, który dysponuje unijnymi funduszami wspierającymi takie kontakty.

- Te kontakty z Czechami otworzyły się po wejściu naszych krajów do Unii Europejskiej – powiedział Jan Chabraszewski, radny Strzelec Opolskich z Prawa i Sprawiedliwości. - Mamy swoje miasto partnerskie. To są Holice. Odbywa się wymiana kulturalna, ale i też gospodarcza. Są kontakty z przedsiębiorcami z Holic.

- Przed kilkunastu laty zdecydowaliśmy, aby wykorzystać te marginalne położenia naszego powiatu i to sąsiedztwo z Czechami przekuć na całe mnóstwo projektów – mówi starosta prudnicki Radosław Roszkowski. - W ramach tych działań udaje nam się np. modernizować drogi, oświatę. Powstały m.in. ścieżki rowerowe. Tych projektów naliczyłem ok. 60. Uzyskały one kilkadziesiąt milionów złotych dofinansowania. Powiat prudnicki uznawany jest za najbardziej aktywnego beneficjenta tej współpracy opolsko-czeskiej. Mam też spory niedosyt, bo moglibyśmy zrobić jeszcze więcej. Niestety nie zawsze na to więcej nam się pozwala i to niekoniecznie w obiektywny sposób. Czasami bywa tak, że nasze starania poparte długimi przygotowaniami i finalnie dobrym wnioskiem projektowym nie kończą się sukcesem. A przyczyny tego są mi nieznane i pozostają jedynie w sferze domysłów.

Po rozszerzeniu Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowej motorem współpracy przygranicznej są unijne fundusze, które wspierają rozwój takich, często zmarginalizowanych terenów. Do polsko-czeskiego Euroregionu Pradziad, ponadgranicznego stowarzyszenia samorządów lokalnych, należy na Opolszczyźnie 40 gmin i 5 powiatów.

- Jesteśmy instytucją, która zarządza unijnymi pieniędzmi przeznaczonymi na realizację tzw. miękkich projektów – wyjaśnia Arnold Hindera, były burmistrz Białej z Mniejszości Niemieckiej, a obecnie sekretarz Euroregionu Pradziad. - Nie są to pieniądze kierowane na inwestycje np. drogowe, czy działania gospodarcze. Raczej skierowane są na rozwój kontaktów między lokalnymi społecznościami pogranicza. Od 1997 działa Euroregion Pradziad, który wspiera takie inicjatywy. Obecnie nasz euroregion po obu stronach granicy realizuje Program Interreg V-A Republika Czeska-Polska. Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego mamy do dyspozycji prawie 10 mln euro.

Na bariery w pozyskiwaniu unijnych funduszy wspierających współpracę na pograniczu opolsko–czeskim często narzekają organizacje pozarządowe. Na realizację projektu muszą najpierw wyłożyć swoje pieniądze, a później długo oczekiwać na przyznaną im unijną dotację. O problemie tym mówi się od lat i nadal pozostaje nierozwiązany.

- Złożoność procedur, długi obieg pieniądza w systemie powoduje długie oczekiwanie na finansowanie zwrotne, które zależy też od decyzji podejmowanych w Czechach – wyjaśnia Radosław Roszkowski, prezes Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu Pradziad. - Trwa to ponad rok. Jest tu też dobra wiadomość. Przed laty zgłaszaliśmy potrzebę utworzenia funduszu pożyczkowego dla organizacji pozarządowych, które realizują projekty unijne. Mam informację od marszałka naszego województwa, że taki fundusz pożyczkowy zostanie uruchomiony.

Uczestników naszej dyskusji zapytaliśmy, czy przy dzieleniu unijnych funduszy transgranicznych Opolszczyzna traci, bo nie potrafimy zabezpieczyć swoich interesów i jesteśmy, mówiąc kolokwialnie, ogrywani przez np. województwo dolnośląskie? Chodzi tutaj o tzw. twarde projekty, które wspierają np. rozbudowę dróg.

- Trudno wprost odpowiedzieć na to pytanie, ale czasami takie wrażenie rzeczywiście można odnieść - przyznał Radosław Roszkowski. - Często dużą rolę odgrywają personalne uwarunkowania. Jako województwo i też euroregion moglibyśmy bardziej intensywnie lobbować, zabiegać, a przede wszystkim też i tworzyć dobre projekty, które później same się obronią, gdy zapadają decyzje o ich finansowaniu.

Audycję prowadził Jan Poniatyszyn a zaproszenie do programu przyjęli:

• Artur Rolka, burmistrz Paczkowa
• Arnold Hindera, były burmistrz Białej, sekretarz Euroregionu Pradziad
• Jan Chabraszewski, radny Strzelec Opolskich (PiS)
• Radosław Roszkowski, starosta prudnicki (PO)