Polska Agencja Prasowa: Zakończył się właśnie trwający od 8 do 15 maja Tydzień Bibliotek. Jaki jest cel tego wydarzenia?

Przewodnicząca Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich dr Barbara Budyńska: Tydzień Bibliotek ma w Polsce swoją dwudziestoletnią już historię, która związana jest z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. W maju 2004 r., dokładnie tydzień po tym wydarzeniu, pod hasłem "Biblioteki w Europie były zawsze" odbył się pierwszy w Polsce Tydzień Bibliotek. Co roku to cykliczne wydarzenie ma inny temat przewodni, który jest określony w haśle. W tym roku brzmiało ono "Biblioteka – miejsce na czasie". Głównym celem Tygodnia Bibliotek jest wzmocnienie roli bibliotek wszystkich typów i upowszechnienie oraz promocja czytelnictwa w całym społeczeństwie, we wszystkich grupach wiekowych i zawodowych i popularyzacja różnorodnych form współpracy bibliotekarzy z czytelnikami.

W wydarzeniu uczestniczą wszystkie typy bibliotek - publiczne, szkolne, akademickie, fachowe i Biblioteka Narodowa w Warszawie. Tydzień Bibliotek to zarówno działania na szczeblu lokalnym, jak i w tych największych bibliotekach. Tydzień Bibliotek to także promocja zawodu bibliotekarza. Biblioteka to nie tylko książka - to jest niezwykłe miejsce, do którego zapraszamy wszystkich, niezależnie od zainteresowań, wieku, płci i statusu. Nie zapominamy nawet przez chwilę, że biblioteki to także instytucje kultury, które także ją tworzą i promują. Chcę podkreślić, że w ramach swojej działalności oferują kulturę bezpłatnie. W małych ośrodkach miejskich czy na wsi, gdzie nie ma kin, muzeów i teatrów biblioteka jest czasem jedyną instytucją kultury w okolicy. Bardzo często biblioteki zapewniają czytelnikom nie tylko kontakt z książkami, ale także z jej autorami, a później także organizują spotkania w Dyskusyjnych Klubach Książki (DKK). Chcemy, by było to miejsce równych szans i możliwości, miejsce przyjazne i otwarte dla absolutnie wszystkich, dla których książka i czytelnictwo jest ważne. Biblioteka to także miejsce, które oferuje dostęp do wiedzy. Wiek czytelnika nie ma tu żadnego znaczenia. Biblioteka jest dla wszystkich - nie tylko dla dzieci i młodzieży, ale także dla osób aktywnych zawodowo i seniorów. Chcemy ich uczyć, pomóc w wytworzeniu pewnych nawyków, tak by biblioteka stała się miejscem, gdzie mogą się uczyć i bawić. Z kolei seniorom pomagamy w pokonaniu barier technologicznych w bibliotece, takich jak obsługa komputera czy posługiwanie się wyszukiwarką internetową.

PAP: Ile bibliotek funkcjonuje w Polsce?

Dr Barbara Budyńska: według aktualnych danych, które Stowarzyszenie otrzymuje z GUS, głównych bibliotek wraz z filiami jest ok. siedmiu tysięcy. Jeśli chodzi o biblioteki szkolne szacujemy na podstawie danych z MEN, że jest ich ok. 20 tys. Można przyjąć, że jest ich tyle, co placówek oświatowych, choć nie wszystkie są w nich usytuowane.

PAP: Jak podsumuje Pani tegoroczny Tydzień Bibliotek?

Dr Barbara Budyńska: Z roku na rok coraz więcej placówek w nim uczestniczy. Dopiero nadsyłane będą sprawozdania, więc pełne podsumowanie będzie dostępne we wrześniu. W zeszłym roku w wydarzeniach uczestniczyło ponad 1300 bibliotek i ok. pól miliona czytelników z całej Polski. Odbywały się spotkania z autorami, dyskusje, debaty, targi książki, letnie czytelnie, konkursy, przedstawienia. Chcę, by jak najwięcej bibliotek brało udział w Tygodniu Bibliotek - bo 8 maja obchodzimy Ogólnopolski Dzień Bibliotekarza i Bibliotek - święto całego środowiska. Bibliotekarze powinni uwierzyć, że ich rola w budowaniu kultury jest naprawdę ważna.

PAP: Jakie najważniejsze wyzwania stoją obecnie przed bibliotekami w Polsce?

Dr Barbara Budyńska: Są to wyzwania społeczne i technologiczne. Nie możemy ignorować nowych technologii, ze sztuczną inteligencją na czele. Od lat pracujemy nad tym, żeby biblioteki były miejscami na wskroś nowoczesnymi, podążającymi za innowacjami w zakresie technologii, nowymi mediami. Coraz większa część bibliotecznych zasobów jest już dostępna w formie cyfrowej. Także katalogi biblioteczne są zwykle już w wersji elektronicznej. Coraz częściej biblioteki organizują wydarzenia i imprezy online. Pracujemy z młodzieżą - grupą społeczną, która jest najbardziej otwarta na technologiczne nowości. My, bibliotekarze, możemy się od młodzieży wiele nauczyć. Pytamy młodych ludzi, w jaki sposób możemy modernizować biblioteki, by stały się dla nich miejscami bardziej atrakcyjnymi. Wzajemnie się od siebie uczymy, jak sprostać nowym wyzwaniom i to z obopólną korzyścią. Chcę także podkreślić istotną rolę samorządów, które finansują biblioteki publiczne. Na mocy ustawy o bibliotekach samorządowcy są zobowiązani do utrzymania bibliotek publicznych ale coraz częściej nie odmawiają dodatkowych środków na wydarzenia organizowane w bibliotekach. Wkład własny umożliwia aplikowanie do różnych programów, projektów, pozyskiwanie grantów. Nawet jeśli dana gmina dysponuje skromnym budżetem zwykle jednak znajduje środki na dodatkowe, pozabudżetowe finansowanie bibliotek i za to jestem samorządowcom w całym kraju wdzięczna.

PAP: Według opublikowanego niedawno przez Bibliotekę Narodową raportu wynika, że Polacy czytają coraz więcej. Czy dotyczy to także lokalnych bibliotek w średnich i małych ośrodkach?

Dr Barbara Budyńska: Generalnie od czasu pandemii Polacy czytają coraz więcej i to zarówno w czytelniach Biblioteki Narodowej, jak i mniejszych, lokalnych bibliotekach. Zmiana jest naprawdę kolosalna! Bez wątpienia pomocny okazał się realizowany od kilku lat Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa oraz zakup nowych pozycji książkowych. Na wzrost czytelnictwa przełożył się także realizowany przez MKiDN program rozbudowy infrastruktury bibliotecznej. Obecnie niektóre biblioteki są naprawdę imponujące, mają piękne wnętrza, w których przebywa się z prawdziwą przyjemnością. Skutecznie promują więc czytelnictwo. By biblioteka odniosła sukces, powinna współpracować z innymi instytucjami kultury, organizacjami społecznymi, samorządami i, co ważne, być otwarta na głos czytelników. Bo rozwój bibliotek to inwestycja w intelektualny rozwój całego społeczeństwa, by młodzież była dobrze wyedukowana, wykształcona. Biblioteki to także świetny sposób na relaks i spędzenie wolnego czasu dla osób aktywnych zawodowo. Bo czytanie naprawdę może być przyjemnym i skutecznym antidotum na codzienny stres. Grupą do zaopiekowania są także seniorzy i dla nich także bibliotek mają dla nich atrakcyjną ofertę. Czytamy coraz więcej - to jest dla nas naprawdę budujące. Mimo wszystkich zagrożeń i zmian w otaczającym nas świecie, w przyszłość środowisko bibliotekarzy możemy patrzeć optymistycznie. (PAP)

rozmawiał: Maciej Replewicz

mr/ aszw/