Radio Opole » Kraj i świat
2022-05-01, 15:10 Autor: PAP

Łódź/ Naukowcy z Polski i Norwegii badają, czym stawy w mieście różnią się od tych poza aglomeracjami

Naukowcy z Polski, w tym z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, są częścią międzynarodowego zespołu badającego m.in., czym stawy w mieście różnią się od tych poza aglomeracjami, ich kondycję oraz ewentualne negatywny wpływ na gatunki żyjące w wodzie.

Na świecie - w zależności od klasyfikacji – istnieje od 64 milionów do nawet 3 miliardów zbiorników definiowanych jako stawy. A to z kolei stanowi aż 30 proc. wszystkich wód stojących słodkich na świecie. Dokładne badanie bioróżnorodności tych zbiorników, a także wypracowanie metody ich monitorowania wydaje się więc niezwykle ważne.


"Pomimo że stawy są ekosystemami znanymi większości ludzi od dzieciństwa, miejskie zbiorniki wodne i ich fauna nadal kryją wiele tajemnic. Dotychczas większość prac w tym temacie dotyczyła zwierząt o większych rozmiarach, łatwych do obserwacji, czy odłowu, albo też koncentruje się na pojedynczych gatunkach. Brakuje opracowań dla całych zespołów występujących tam gatunków oraz porównań w szerokiej skali geograficznej. W naszej ocenie tylko takie podejście pozwoli uzyskać prawdziwy obraz kondycji tych zbiorników, zmian ich bioróżnorodności oraz wykryć ewentualne negatywne trendy" – wyjaśniła dr hab. Karolina Bącela-Spychalska z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska UŁ.


Badaczka z Łodzi należy do międzynarodowego zespołu realizującego projekt ECOPOND, który ma na celu poprawę technik monitorowania bioróżnorodności zbiorników słodkowodnych. Jest on realizowany w pięciu zespołach partnerskich i finansowany z Funduszy Norweskich w ramach Programu "Badania", którego operatorem jest Narodowe Centrum Nauki. W Polsce liderem projektu jest dr hab. Szymon Śniegula z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, a w zespole są naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Norweskiego Instytutu Weterynaryjnego w Oslo.


"Naszym wspólnym zadaniem jest badanie problemów i mechanizmów, które zachodzą w stawach w pięciu obszarach geograficznych. Badamy więc zbiorniki słodkowodne w Krakowie, Łodzi, Gdańsku, Oslo i Trondheim, a także na obszarach niezurbanizowanych w okolicy tych miast" – tłumaczyła dr Bącela-Spychalska.


Dodała, że w badaniach biolodzy skupiają się na różnorodności biologicznej bakterii, grzybów, zwierząt bezkręgowych i kręgowych. Monitorują też skład chemiczny wody w kilkudziesięciu zbiornikach słodkowodnych od Krakowa po Trondheim w Norwegii.


Zwróciła uwagę, że stawy wydają się niezwykle ciekawymi obiektami, nie tylko ze względu na ich dużą różnorodność, różną wielkość i usytuowanie, ale także dlatego, że są one bardzo wrażliwe na wszystkie zmiany, nie tylko w samym zbiorniku, ale także wokół niego. Są poddawane bardzo dużej antropopresji, czyli presji ze strony człowieka.


"Z drugiej jednak strony w tych miejscach, gdzie wpływ człowieka jest znaczny, na przykład w miastach, stawy stanowią swoiste refugia, czyli miejsca, w których różnorodność biologiczna może się rozwijać mimo zmian w otoczeniu" – zaznaczyła.


Na zmiany w zbiornikach może wpływać temperatura, która jest wyższa w miastach niż poza nimi, osuszanie, zanieczyszczenie, czy wprowadzanie obcych gatunków, które naturalnie nie występują na danym obszarze geograficznym. "Po powrocie z wakacji w tropikach mało kto myśli o tym, by wyczyścić buty zanim wybierze się na spacer do Lasu Łagiewnickiego. A może mieć to znaczący wpływ na przenoszenie się organizmów" – wskazała biolożka.


Ponieważ sklasyfikowanie, czy oznaczanie wielu gatunków metodami tradycyjnymi jest mało efektywne i czasochłonne, naukowcy planują badać różnorodność gatunkową nie poprzez pobór i oznaczanie poszczególnych grup organizmów, ale poprzez wykorzystanie środowiskowego DNA i RNA z próbek wody.


"Wiadomo, że wszystkie zwierzęta uwalniają do wody komórki swojego ciała, a wraz z nimi, swój materiał genetyczny: DNA i cząsteczki RNA. Cząsteczki te zatrzymujemy na filtrach w trakcie filtrowania wody z badanego stawu i potem przeanalizujemy w laboratorium. Nasze zadanie polega na odfiltrowaniu fragmentów DNA z pobranej wody i na tej podstawie zidentyfikowanie tego, co żyje w stawie. Następnie, podobnie jak w sklepie korzystamy z kodów kreskowych do odczytania ceny i danych o produkcie, tak i my na podstawie krótkich fragmentów DNA – tzw. kodów kreskowych życia, możemy odtworzyć listę organizmów żyjących w danym zbiorniku" – wyjaśniła dr Bącela-Spychalska.


Dodatkowo naukowcy prowadzą pomiary parametrów fizyko-chemicznych wody, które zostaną użyte jako dodatkowe czynniki w analizach różnorodności gatunkowej.


"Na tej podstawie będziemy mogli stwierdzić wpływ zanieczyszczeń na zespół gatunków. Badania powinny wyjaśnić, czy faktycznie proces urbanizacji jest niebezpieczny dla organizmów wodnych. A może zwiększenie stawów w miastach spowoduje, że lepiej będziemy mogli chronić organizmy związane z wodą" – podkreśliła badaczka.(PAP)


autor: Bartłomiej Pawlak


bap/ jann/


Kraj i świat

2024-07-27, godz. 05:50 Prognoza pogody na 27 i 28 lipca Jak informuje IMGW, nad południową i wschodnią Europą są obecne słabe wyże. Nad pozostałą częścią kontynentu przemieszczają się płytkie niże z… » więcej 2024-07-27, godz. 05:40 Neuronaukowcy twierdzą, że język nie pośredniczy w myśleniu Słowa służą przede wszystkim do komunikacji, a nie do rozumowania - twierdzi grupa neuronaukowców, autorów badania opublikowanego w „Nature”. Wyniki… » więcej 2024-07-27, godz. 05:40 Wenezuela/ Sondaże: kandydat opozycji w wyborach z ponad 20 proc. przewagi nad prezydentem Maduro Prezydent Wenezueli Nicolas Maduro, ubiegający się w niedzielnych wyborach o reelekcję na urząd piastowany nieprzerwanie od 2013 roku, traci co najmniej 20… » więcej 2024-07-27, godz. 05:40 Paryż - w sobotę rozpoczynają grę Świątek i siatkarze W sobotę w igrzyskach olimpijskich w Paryżu wystartuje blisko 40 polskich sportowców. Z perspektywy kibiców najciekawiej zapowiadają się pojedynek czterokrotnej… » więcej 2024-07-27, godz. 05:40 Paryż - 27 lipca (program) Program wydarzeń olimpijskich 27 lipca - sobota: 14 finałów----------DESKOROLKA17.00, street mężczyznJUDO17.18, 48 kg kobiet, o brązowy medal 48 kg kobiet… » więcej 2024-07-27, godz. 05:40 Paryż - 27 lipca (program-Polacy) Program wydarzeń olimpijskich z udziałem Polaków - 27 lipca, sobota: JEŹDZIECTWO 10.06, WKKW indywidualnie, dzień 1 - Małgorzata Korycka14.15, WKKW indywidualnie… » więcej 2024-07-27, godz. 05:30 NASA odkryła ma Marsie skałę mogącą zawierać skamieniałe mikroorganizmy Łazik Perseverance amerykańskiej agencji kosmicznej NASA pobrał na Marsie próbkę skały, która może zawierać skamieniałe mikroorganizmy - podała agencja… » więcej 2024-07-27, godz. 04:50 Meksyk/ Władze oczekują wyjaśnień od USA w związku z zatrzymaniem szefów kartelu z Sinaloa Administracja prezydenta Meksyku Andresa Manuela Lopeza Obradora poinformowała w piątek, że oczekuje od USA przekazania jej szczegółowego raportu dotyczącego… » więcej 2024-07-27, godz. 04:50 "Rzeczpospolita": Państwo musi czasem o siebie zadbać Wojska nie powinno być na granicy - ocenił w wywiadzie w 'Plus Minus' - weekendowym wydaniu 'Rz' - były szef MSWiA i były przewodniczący SLD Krzysztof Ja… » więcej 2024-07-27, godz. 04:40 Mazowieckie/ Koniec utrudnienia na S2 w pobliżu Warszawy Zakończyło się utrudnienie na S2 w pobliżu Warszawy, gdzie doszło do zderzenia czterech pojazdów osobowych - poinformowała w sobotę nad ranem Generalna… » więcej
1234567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »